ជនជាតិខ្មែរ-អាមេរិកាំងម្នាក់ក្នុងចំណោមបីនាក់ ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធក្នុងករណីឆបោកប្រាក់មួយលានដុល្លារ ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចកម្ពុជា ឃាត់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃពុធ ទី៣ ខែកញ្ញា។
ឯជនពីរនាក់ទៀតដែលតុលាការរកឃាត់ខ្លួនដែរនោះ ទីមួយគឺឈ្មោះ ស៊ីវ ស៊ីចាន់ ជាខ្មែរអាមេរិកាំងមួយរូបដែលធ្លាប់បានទទួលតំណែងដ៏មានកិត្តិយសមួយនៃរដ្ឋបាលអាមេរិកកាំង បន្ទាប់ពីលោកធ្លាប់ជួយឃោសនារកសំឡេងឆ្នោតអោយប្រធានាធិបតីអាមេរិក និងម្នាក់ទៀតជាជនជាតិអាមេរិកាំង។ ករណីបោកប្រាស់ប្រាក់នេះ ត្រូវដើមបណ្ដឹងអះអាងថា ក៏មានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងឯកឧត្តម ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីផងដែរ។
សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានសម្រេចឃុំបុរសម្នាក់ ឈ្មោះ សាន រីច្ឆឺ (San Richer) ដែលជាខ្មែរអាមេរិកាំង និងជាអតីតសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាក្រុមហ៊ុនក្លែងក្លាយឈ្មោះ (Akra) ដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក។ ជននេះរួមជាមួយនឹងគូកនពីរនាក់ទៀត ត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទឆបោកដែលបានប្រព្រឹត្តកាលពីឆ្នាំ២០១២។ ប្រភពព័ត៌មានឲ្យដឹងថា តុលាការបានបញ្ហាឲ្យសមត្ថកិច្ចឃុំខ្លួនលោក សាន រីច្ឆឺ ក្នុងពន្ធនាគារជាបណ្ដោះអាសន្នហើយដើម្បីរង់ចាំបើកសវនាការ។
កាលពីខែកក្កដា សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានចោទប្រកាន់លោក សាន រីច្ឆឺ និងអតីតឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំអង្គការសហប្រជាជាតិ ជាខ្មែរ-អាមេរិកាំង លោក ស៊ីវ ស៊ីចាន់ និងជាអ្នកនិពន្ធសៀវភៅឈ្មោះ ឆ្អឹងមាស (Golden Bones) និងជនជាតិអាមេរិកាំងម្នាក់ទៀតឈ្មោះ ថូម៉ាស វីលីម (Thomas Willems) ពាក់ព័ន្ធនឹងការបង្កើតគម្រោងឆបោកទឹកប្រាក់ចំនួន ១លានដុល្លារ ពីម្ចាស់គ្លីនិកព្យាបាលធ្មេញឈ្មោះ ម៉ាស្ទ័រ ឃែរ ដេនថល (Master Care Dental) គឺលោកស្រី អេង លីគង់។
លោកស្រី អេង លីគង់ កាលពីថ្ងៃទី២ កញ្ញា មានប្រសាសន៍ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា លោកស្រីបានដាក់ពាក្យបណ្ដឹងទៅកាន់តុលាការចោទប្រកាន់អ្នកទាំងបីពីបទឆបោក ដោយសារជនសង្ស័យទាំងបីនាក់ បានបង្កើតគម្រោងឆបោក ដោយអះអាងថា ពួកគេបានបង្កើតក្រុមហ៊ុនកសិកម្មទិញអង្ករពីកម្ពុជា ឈ្មោះថា អាក្រា (Akra)។
លោកស្រីថា លោកស្រីបានផ្តល់ប្រាក់ចំនួន ១លានដុល្លារដើម្បីក្លាយជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាក្រុមហ៊ុន ពីព្រោះក្រុមហ៊ុននេះត្រូវការថវិកាប្រមាន ៤លានដុល្លារសម្រាប់ដំណើរការនៅឆ្នាំ២០១២៖ «ខ្លួនខ្ញុំផ្ទាល់ហ្នឹង ដោយសារក្រុមហ៊ុនហ្នឹងទើប start up (ចាប់ផ្ដើម) អ៊ីចឹងខ្ញុំ prepare to be lost (ត្រៀមខ្លួនខាតបង់) រួចទៅហើយ។ ប៉ុន្តែខ្ញុំចង់ join adventure (រកស៊ីរួមគ្នា) ជាមួយមនុស្សកំពូលៗ ដើម្បីឲ្យខ្ញុំចេះ investment (រកស៊ី) ខ្ញុំមិនសង្ឃឹមថាចំណេញលុយទេ ខ្ញុំត្រៀមខាត ប៉ុន្តែក្រុមហ៊ុនត្រូវដំណើរការ ចំណេញឬខាត ដាក់លើតុទាំងអស់គ្នា ហើយប្រឹងប្រែងធ្វើការ ពេលដែលខាត go along together (ខាតទាំងអស់គ្នា)។ ប៉ុន្តែជាគម្រោងមួយគេរៀបចំបោកលុយខ្ញុំ»។
លោកស្រីបន្តថា ក្រោយពេលក្រុមហ៊ុននេះមិនមានដំណើរការដូចតាមការសន្យារបស់ជនជាប់ចោទទាំងបីនាក់ លោកស្រីបានទាមទារប្រាក់ភាគហ៊ុនលោកស្រីមកវិញ ប៉ុន្តែគ្មានការឆ្លើយតប។ ចំណែកលោក ស៊ីវ ស៊ីចាន់ និងលោក សាន រីច្ឆឺ ដែលជាអ្នកបញ្ចុះបញ្ចូលឲ្យលោកស្រីចូលភាគហ៊ុននោះអះអាងថា ពួកគេបានលាលែងពីក្រុមហ៊ុននេះហើយ។
លោកស្រី អេង លីគង់ បន្ថែមទៀតថា លោកស្រីបានជួលក្រុមហ៊ុនចំនួនពីរដើម្បីសិក្សាពីប្រវត្តិក្រុមហ៊ុន អាក្រា ប៉ុន្តែឈ្មោះក្រុមហ៊ុននេះមិនបានចុះបញ្ជីនៅសហរដ្ឋអាមេរិកឡើយ គឺជាក្រុមហ៊ុនមានតែឈ្មោះតែប៉ុណ្ណោះ៖ «ខ្ញុំមានភស្តុតាងគ្រប់គ្រាន់។ ខ្ញុំឲ្យគេសិក្សាបីកន្លែងហើយ ជា arbitration lawyer មួយនៅសិង្ហបុរី ហើយនៅសាន់ហ្វ្រាន់ស៊ីស្កូ ក៏គាត់សិក្សាទៅថាមិនមែនក្រុមហ៊ុនពិតប្រាកដទេ»។
កាលពីថ្ងៃទី២១ សីហា ចៅក្រមស៊ើបសួរសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ លោក អឿង សៀង បានបង្គាប់ឲ្យសមត្ថកិច្ចចាប់និងនាំខ្លួនលោក សាន រីច្ឆឺ ជាជនសង្ស័យម្នាក់គត់ដែលមិនទាន់បានចាកចេញពីប្រទេសកម្ពុជា ក្រោយចៅក្រមបានធ្វើការចោទប្រកាន់មក។ សមត្ថកិច្ចកម្ពុជា មិនទាន់ចាប់ខ្លួនលោក ស៊ីវ ស៊ីចាន់ និងលោក ថូម៉ាស វីលីម ដែលបច្ចុប្បន្នកំពុងស្នាក់នៅសហរដ្ឋអាមេរិក។
មុនពេលចាប់ខ្លួន លោក សាន រីច្ឆឺ បានឆ្លើយតបសំណួរវិទ្យុអាស៊ីសេរីតាមរយៈសារអេឡិចត្រូនិកថា លោកសោកស្ដាយដែលលោកស្រី អេង លីគង់ សម្រេចប្តឹងរូបលោក។ លោកចោទថា លោកស្រី អេង លីគង់ បានលាក់បាំងព័ត៌មានជ្រុងម្ខាងទៀតនៃបញ្ហាក្នុងក្រុមហ៊ុន អាក្រា។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោកបដិសេធមិនឆ្លើយតបទៅនឹងការចោទប្រកាន់របស់តុលាការដោយខ្លួនលោកផ្ទាល់ឡើយ ដោយលោកទុកឲ្យមេធាវីលោកឆ្លើយជំនួស។
លោកមេធាវី អ៊ឹង កាយា នៃក្រុមហ៊ុនមេធាវីកម្ពុជា បដិសេធមិនឆ្លើយសំណួរវិទ្យុអាស៊ីសេរីឡើយ ដោយលោកអះអាងថា លោកជាប់រវល់។ ចំណែកលោក ស៊ីវ ស៊ីចាន់ មិនបានឆ្លើយតបសំណួររបស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី តាមរយៈទូរស័ព្ទ និងសារអេឡិចត្រូនិកឡើយ។
លោកស្រី អេង លីគង់ បញ្ជាក់បន្ថែមទៀតថា ពាក់ព័ន្ធនឹងករណីឆបោកនេះ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាល ក៏បានពាក់ព័ន្ធក្នុងការការពារជនសង្ស័យទាំងបីនាក់នេះដែរ។ លោកស្រីបន្តថា រដ្ឋលេខាធិការទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក ផៃ ស៊ីផាន បានជួយជ្រោមជ្រែងការពារអ្នកទាំងបីនាក់នោះ៖ «បើសិនជាគាត់ប្ដឹងខ្ញុំនឹងប្រឈមមុខប្ដឹងផ្ដល់ជាមួយគាត់បន្តទៀតបាន ដោយសារគាត់លូកលាន់ក្នុងរឿងហ្នឹងច្រើន»។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អះអាងថា លោកស្គាល់ជនសង្ស័យជាខ្មែរអាមេរិកាំង ប៉ុន្តែលោកមិនបានលូកដៃចូលកិច្ចការងារផ្ទៃក្នុងរបស់តុលាការឡើយ។ លោកថា តុលាការមិនទាន់រកឃើញថា អ្នកទាំងបីនាក់នោះមានកំហុសនៅឡើយទេ៖ «គ្រាន់តែសម្របសម្រួលធ្វើម៉េចឲ្យស្របតាមច្បាប់ទេ។ ទាល់តែមានការវិនិច្ឆ័យក្ដីទើបដឹងថាមនុស្សមានទោស ឬធ្វើខុសអី។ រហូតដល់ឥឡូវអត់មានការវិនិច្ឆ័យអីទេ»។
ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោកស្រី អេង លីគង់ បន្តអះអាងថា ការលូកដៃចូលកិច្ចការរបស់តុលាការរបស់លោក ផៃ ស៊ីផាន បណ្តាលឲ្យរឿងក្តីលោកស្រីអូសបន្លាយរយៈពេលវែង។ លោកស្រីបញ្ជាក់ថា លោកស្រីមានភស្តុតាងគ្រប់គ្រាន់បង្ហាញថា លោក ផៃ ស៊ីផាន ពិតជាបានជ្រោមជ្រែងករណីនេះ។
លោក ផៃ ស៊ីផាន ជាខ្មែរ-អាមេរិកាំង ដែលធ្លាប់រស់នៅក្នុងរដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា (California) ដែលមានសហគមន៍ខ្មែរអាមេរិកាំងច្រើន។ ចំណែកលោក សាន រីច្ឆឺ ជាអនុប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្មខ្មែរអាមេរិក ដែលមានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុងឡុងប៊ិច (Long Beach) រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា។
លោកស្រី អេង លីគង់ បន្តថា ដំបូងលោកស្រីយល់ព្រមចូលរួមភាគហ៊ុននឹងក្រុមហ៊ុន អាក្រា ដោយសារតែលោកស្រីជឿលើកេរ្តិ៍ឈ្មោះលោក ស៊ីវ ស៊ីចាន់ ដែលជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ការទូតសហរដ្ឋអាមេរិក ជាពិសេសលោកស្រីបានអានសៀវភៅដែលនិពន្ធដោយលោក ស៊ីវ ស៊ីចាន់៖ «ខ្ញុំអានសៀវភៅរបស់គាត់ ខ្ញុំមើល profile (ប្រវត្តិ) គាត់ ខ្ញុំសរសើរគាត់។ ទី២ ខ្ញុំជឿ profile របស់គាត់។ ...ដោយសារថា អ្នកទាំង ២ហ្នឹងគ្មានកូនទេ ហើយអ្វីៗទាំងអស់គឺគេជោគជ័យនៅអាមេរិករួចហើយ ហើយគេចង់ត្រឡប់មកខ្មែរវិញហ្នឹង គឺគេចង់សល់អ្វីដែល legacy (កេរ្ដិ៍) សម្រាប់ប្រជាជនខ្មែរ»។
លោក ស៊ីវ ស៊ីចាន់ ជាអតីតឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិក នៅក្រុមប្រឹក្សាសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គម ប្រចាំនៅអង្គការសហប្រជាជាតិចាប់ពីឆ្នាំ២០០១ ដល់ឆ្នាំ២០០៦។ លោកក៏បាននិពន្ធសៀវភៅមួយដែលមានចំណងជើងថា ឆ្អឹងមាស (Golden Bones) ដែលសរសេរផ្អែកលើប្រវត្តិផ្ទាល់ខ្លួនរបស់លោកដែលបានរស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម។
លោកស្រី អេង លីគង់ បន្តថា ករណីឆបោកនេះ បណ្តាលឲ្យម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនខ្មែរនៅស្រុកមួយចំនួនបាត់បង់ជំនឿលើខ្មែរអាមេរិកាំង ដែលមានបំណងមកបណ្ដាក់ទុននៅកម្ពុជា។ បច្ចុប្បន្នលោកស្រី អេង លីគង់ បានពឹងពាក់មេធាវីអាមេរិក នៅសហរដ្ឋអាមេរិក ដើម្បីដាក់ពាក្យបណ្តឹងនៅសហរដ្ឋអាមេរិក ទាមទារភាគហ៊ុនរបស់លោកស្រីមកវិញ និងប្រាក់ជំងឺចិត្ត ២សែនដុល្លារ ព្រមទាំងផ្តន្ទាទោសតាមផ្លូវច្បាប់៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។