មន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងមន្ត្រីគណបក្សប្រឆាំងលើកឡើងថា ការតែងតាំង និងការផ្ទេរមុខតំណែងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្នុងស្ថាប័នតុលាការ នៅមិនទាន់បង្ហាញថា ស្ថាប័ននេះ នឹងផ្ដល់យុត្តិធម៌ដល់ពលរដ្ឋខ្មែរបាននោះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ ប្រសិនបើស្ថាប័នតុលាការ នៅតែមិនឯករាជ្យ ហើយស្ថិតក្រោមអំណាចនយោបាយនោះ ពលរដ្ឋ សកម្មជនសង្គម បរិស្ថាន និងនយោបាយ នៅតែរងភាពអយុត្តិធម៌។
មន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងបក្សប្រឆាំងសង្កេតឃើញថា សកម្មជនសង្គម បរិស្ថាន និងអ្នកនយោបាយតែងរងភាពអយុត្តិធម៌ពីប្រព័ន្ធតុលាការមិនឯករាជ្យ ដែលលម្អៀងទៅរកអ្នកមានលុយ មានអំណាច។
មន្ត្រីទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្ស និងធុរកិច្ច នៃមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោក វណ្ណ សូផាត ប្រាប់អាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី១១ តុលា ថា លោកនៅមិនទាន់មានសង្ឃឹមថា មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្នុងស្ថាប័នតុលាការ ដែលទើបត្រូវបានព្រះមហាក្សត្រឡាយព្រះហស្ដលេខាតែងតាំងមុខតំណែងថ្មីនេះ នឹងផ្ដល់យុត្តិធម៌សម្រាប់ពលរដ្ឋបានគ្រប់រូបនោះទេ។ លោកស្នើដល់នាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មី ធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការ ដើម្បីឲ្យស្ថាប័ននេះមានភាពឯករាជ្យ ស្របពេលរដ្ឋាភិបាលធ្វើកំណែទម្រង់វិស័យជាច្រើនទៀតនៅកម្ពុជា។
លោក វណ្ណ សូផាត៖ «អំណាចតាមស្មារតីរដ្ឋធម្មនុញ្ញ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា គឺអំណាចទាំង៣ត្រូវតែឯករាជ្យ អំណាចនីតិប្បញ្ញត្តិ នីតិប្រតិបត្តិ និងតុលាការ។ ប៉ុន្តែបើអំណាចទាំងអស់ហ្នឹងមិនឯករាជ្យពីគ្នាទេ ដូចថា កំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការ ឬក៏កំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធស្ថាប័នគ្រប់គ្រងរដ្ឋផ្សេងៗទៀតហ្នឹង គឺថាពិបាកក្នុងការធ្វើកំណែទម្រង់ឲ្យមានភាពប្រសើរឡើង»។
ការលើកឡើងនេះ ក្រោយពីព្រះមហាក្សត្រ ដែលជាឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សា នៃអង្គចៅក្រមបានឡាយព្រះហស្តលេខាតែងតាំងមុខតំណែងលោក ជីវ កេង ឲ្យធ្វើជាប្រធានតុលាការកំពូល តាមសំណើរបស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក កើត រិទ្ធិ និងប្រធាន អនុប្រធាន ចៅក្រមចំនួន៤៧រូបផ្សេងទៀត នៅតុលាការកំពូល សាលាឧទ្ធរណ៍ក្នុងតំបន់ និងសាលាដំបូងរាជធានី-ខេត្តផងដែរ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅពុំទាន់អាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌លោក ជិន ម៉ាលីន ដើម្បីសុំការឆ្លើយតបចំពោះការលើកឡើងរបស់មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលនេះ បាននៅឡើយទេ នៅថ្ងៃទី១១ តុលា។
ទាក់ទងនឹងរឿងនេះ អតីតតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិខេត្តកំពង់ធំ លោក ម៉ែន សុថាវរិន្ទ្រ មានប្រសាសន៍ថា រដ្ឋាភិបាលថ្មី មិនគួរយកតែមនុស្សចាស់ៗ មកធ្វើច្រើនពេកនោះទេ គួរតែផ្ដល់ឱកាសដល់យុវជន ដែលមានចំណេះដឹង និងសមត្ថភាព។ លោកបន្ថែមថា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលថ្មី កែទម្រង់ឲ្យប្រព័ន្ធតុលាការឯករាជ្យ មានការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ទម្លាក់បទចោទប្រកាន់លើអ្នកនយោបាយ បរិស្ថាន និងដោះលែងអ្នកទោសមនសិការនោះ រដ្ឋាភិបាលថ្មីនឹងទទួលបានកេរ្តិ៍ឈ្មោះល្អប្រសើរ និងទទួលបានប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធផ្សេងៗឡើងវិញទៀតផង។
លោក ម៉ែន សុថាវរិន្ទ្រ៖ «រៀបចំប្រព័ន្ធតុលាការឲ្យពិតប្រាកដ ជីវ កេង គាត់អតីតយូរហើយ ដុះស្លែហើយ គេស្គាល់អស់ហើយ គាត់ដាក់យុវជនថ្មីៗរៀបចំទៅ»។
អង្គការគំរោងយុត្តិធម៌ពិភពលោក World Justice Project (WJP) កាលឆ្នាំ២០២២ បានដាក់ពិន្ទុកម្ពុជាផ្នែកគោរពនីតិរដ្ឋក្នុងចំណាត់ថ្នាក់លេខ១៣៩ក្នុងចំណោមប្រទេសចំនួន១៤០ ជាពិន្ទុបាតតារាង អាក្រក់ជាងគេ គឺលើតែប្រទេស វេណេហ្ស៊ុយអេឡា(Venezuela) មួយប៉ុណ្ណោះ។ លទ្ធផលស្រាវជ្រាវនេះ បានមកពីការសិក្សាទៅលើប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នៅក្នុងប្រទេសទាំងនោះ ដោយពិនិត្យមើលកំរិតឯករាជរបស់តុលាការ របៀបអនុវត្ដច្បាប់ ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ទំហំនៃអំពើពុករលួយ កំរិតឯករាជពីគ្នានៃស្ថាប័នរដ្ឋកំពូលទាំងបី គឺរដ្ឋសភា រដ្ឋាភិបាល និងតុលាការ ព្រមទាំងពិនិត្យមើលពីរបៀបអនុវត្ដប្រជាធិបតេយ្យនៅក្នុងប្រទេសនីមួយៗនោះ។
ទោះជាយ៉ាងក៏ដោយចុះ មន្ត្រីអង្គការសិទ្ធិមនុស្សទទូចឲ្យរដ្ឋាភិបាលថ្មី ធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការឲ្យមានភាពឯករាជ្យ ដើម្បីបើកលំហសិទ្ធិសេរីភាព និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា៕
កំ ណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។