សង្គមស៊ីវិលផ្នែកសិទ្ធិការងារ និងសិទ្ធិនយោបាយនៅតែមើលឃើញថា របបដឹកនាំរបស់លោក ហ៊ុន សែន ពុំបានធ្វើអ្វីជាដុំកំភួន ដើម្បីស្ដារស្ថានភាពប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្សទៅតាមលក្ខខណ្ឌ របស់សហភាពអឺរ៉ុបនៅឡើយទេ នៅពេលដែលឱសានវាទនៃការសម្រេចជាចុងក្រោយថា ត្រូវដកហូត ឬបន្តEBA កាន់តែខិតជិតមកដល់។ ផ្ទុយពីនេះមន្ត្រីបក្សកាន់អំណាចថារដ្ឋាភិបាលបានធ្វើការងារជាច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ណាស់ ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងតម្រូវការជាលក្ខខណ្ឌរបស់គណៈកម្មការអឺរ៉ុប រឿងប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធនេះ។
សង្គមស៊ីវិលថារបបក្រុងភ្នំពេញត្រូវប្រញាប់កែប្រែតាមលក្ខខណ្ឌរបស់គណៈកម្មការសហភាពអឺរ៉ុប ឬEU ក្នុងពេល២ខែ តទៅមុខទៀតនេះ គឺនៅមុនពេលដែលរយៈពេលកំណត់ជាឱសានវាទនៃការសម្រេចថា EBAមកដល់ ប្រសិនបើរបបនេះពិតជាចង់រក្សាប្រព័ន្ធអនុគ្រោះនេះមែននោះ។
នាយកអង្គការសម្ពន្ធភាពការងារ និងសិទ្ធិមនុស្ស ហៅថាសង់ត្រាល់ (CENTRAL) លោក មឿន តុលា មានប្រសាសន៍ ប្រាប់អាស៊ីសេរីកាលពីយប់ថ្ងៃទី១១ ខែមិថុនាថា ដំណើរស្វែងរកការពិតរបស់ប្រតិភូអឺរ៉ុបមកកម្ពុជា ក្នុងសប្ដាហ៍កន្លងទៅនេះគឺជាបេសកកម្មចុងក្រោយ។ លោកថាចាប់ពីពេលនេះទៅកម្ពុជាមានពេល២ខែទៀត ដើម្បីកែសម្រួលស្ថានភាពនៅមុនពេលប្រតិភូអឺរ៉ុបដាក់របាយការណ៍ចុងក្រោយ៖ «ក្នុងខែ៨ខាងមុខនេះគេនឹងបូកសរុបរបាយការណ៍នៃការចុះស៊ើបអង្កេតទាំង២លើកហ្នឹង ហើយនៅខែ១១ខាងប្រតិភូនឹងដាក់របាយការណ៍ទៅខាងគណៈកម្មការ រីឯនៅខែ២ គេនឹងជូនដំណឹងម៉ោងប្រទេសកម្ពុជាយើងថាតើគេព្យួរ ឬមិនព្យួរ ហេតុដូច្នេះនៅក្នុងចន្លោះពីខែ៦ រហូតដល់ខែ៨នេះយើងប្រទេសកម្ពុជានៅមានឱកាសក្នុងការបញ្ជូននូវរបាយការណ៍មួយចំនួនទៀត ដែលខ្លួនគិតថា ខ្លួនបានធ្វើឱ្យមានការរីកចម្រើនជាវិជ្ជមាន»។
បើតាមលោក មឿន តុលា ចំណុចសំខាន់បួនធំៗ ដែលសហភាពអឺរ៉ុបត្រូវពិនិត្យតាមដាននោះគឺសិទ្ធិនយោបាយ លំហសម្រាប់សង្គមស៊ីវិល និងសារព័ត៌មានឯករាជ្យ សេរីភាពសហជីព និងសិទ្ធិដីធ្លី។ លោក មឿន តុលា បន្តថាក្នុងផ្នែកសេរីភាពសហជីពមានការផ្លាស់ប្ដូរតិចតួចបំផុតគឺមានការបើកឱកាសឱ្យមានការជជែកពីច្បាប់ ដែលត្រូវចាត់ទុកថាជារឹតត្បិតសេរីភាពសហជីព និងការទម្លាក់ចោទការចោទប្រកាន់មេដឹកនាំសហជីពចំនួន៦នាក់ជាដើម។
ប្រធានអង្គការខុមហ្វ្រែល លោក គល់ បញ្ញា មើលឃើញថា របបក្រុងភ្នំពេញហាក់ឆ្លើយតបទៅលក្ខខណ្ឌទាមទាររបស់សហភាពអឺរ៉ុបតាមរូបភាពជាវោហារស័ព្ទ គឺពុំឃើញមានផែនការជាក់លាក់នៅឡើយទេ រួមទាំងការធានាសិទ្ធិនយោបាយផងដែរ៖ «ឱ្យចេញជាជាក់ស្ដែងហ្នឹងគឺទាក់ទិននឹងការដោះលែងប្រធានគណបក្សប្រឆាំងលោក កឹម សុខា រឿងមួយទៀតហ្នឹងគឺ ការណ៍ដែលធ្វើម៉េចឱ្យក្រុមប្រឹក្សា ឃុំ សង្កាត់ របស់គណបក្សប្រឆាំងហ្នឹងមានតួនាទីឡើងវិញ ដកនូវការចោទប្រកាន់នានា ទៅលើអ្នកនយោបាយនានា ដែលនាំឱ្យមានការភ័យខ្លាច»។
សហភាពអឺរ៉ុប បានចាប់ផ្ដើមនីតិវិធីព្យួរការអនុគ្រោះពន្ធ EBA កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែកុម្ភៈ ដោយទុកពេល១២ខែ ឱ្យរបបលោក ហ៊ុន សែន ដើម្បីស្ដារសិទ្ធិមនុស្ស និង ប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ។ ត្រឹមខែ កុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២០ គណៈកម្មការអឺរ៉ុប នឹងចេញសេចក្ដីសម្រេចស្ថាពរមួយ ដោយសម្រេចថាព្យួរ ឬមិនព្យួរការអនុគ្រោះពន្ធនេះ។ បើសហភាពអឺរ៉ុបសម្រេច ព្យួរការអនុគ្រោះពន្ធនេះមែន សហភាពអឺរ៉ុបនឹង ទុកពេលឱ្យកម្ពុជា៦ខែទៀត ដើម្បីត្រៀមខ្លួន បន្ទាប់ពីនោះ សហភាពអឺរ៉ុបនឹងយកពន្ធការនាំចេញទំនិញពីកម្ពុជា ចាប់ពីខែសីហា ឆ្នាំ២០២០ តទៅ។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន លើកឡើងថារដ្ឋាភិបាលបានធ្វើការងារជាច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ណាស់ ដើម្បីកំណែទម្រង់។ លោក សុខ ឥសាន ច្រានចោលការចោទប្រកាន់ថាកូនសោដោះស្រាយបញ្ហាEBA ស្ថិតនៅលើលោក ហ៊ុន សែន ហើយរបបក្រុងភ្នំពេញមិនបានរម្លាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ឬរឹតត្បិតសេរីភាពផ្នែកនយោបាយអ្វីទេ។ លោកបានសូត្រឡើងវិញនូវឃ្លាដែលលោកបានចាំស្ទាត់មាត់នោះគឺគណបក្សប្រឆាំង ដែលមានលោក កឹម សុខា ជាប្រធាននោះបានធ្វើខុសច្បាប់ ឬបានរួមគ្នាក្បត់ជាតិ៖ «ក៏ប៉ុន្តែយើងដឹងហើយថា EBA នេះវាមិនមែនស្ថិតនៅលើរដ្ឋាភិបាលរបស់យើងទេ ស្ថិតនៅលើអ្នកទិញទំនិញរបស់យើង។ ប្រសិនណាជាគេមិនឱ្យគឺគេកាត់ គឺយើងទៅតាមដំណើរហ្នឹងទៅ ធ្វើម៉េច ? ហ្នឹងវាហាក់ដូចជាទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចមួយដែរ ជាភាពនៃទណ្ឌកម្ម។ សម្ដេច ហ៊ុនសែន ណាមានគំនិតទៅរម្លាយគណបក្សប្រឆាំងនោះ អត់ទេ ! ការរម្លាយគណបក្សប្រឆាំងគឺអនុវត្តទៅតាមនីតិវិធីរបស់តុលាការកំពូលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា»។
របបលោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់បានដាក់ចេញនូវកំណែទម្រង់មួយចំនួន ដើម្បីទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគឱ្យបន្តរកស៊ីនៅកម្ពុជាតទៅទៀត ទោះជាគ្មានប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធក៏ដោយ។ ដំណោះស្រាយទាំងនោះមានជាអាទិ៍នយោបាយអនុគ្រោះពន្ធ ការបន្ថយថ្លៃដើមសេវា ការសម្រួលមិនឱ្យមានភាពសាំញ៉ាំលើការផ្តល់សេវា សម្រួលការដឹកជញ្ជូន បញ្ចុះតម្លៃផ្ទុក និងលើកដាក់កុងតឺន័រ ព្រមទាំងការបញ្ចុះតម្លៃអគ្គិសនី ជាដើម។ លើសពីនេះប្រទេសចិនសន្យាជួយរបបលោក ហ៊ុន សែន ដោះស្រាយគ្រប់បញ្ហាទាំងអស់ ដែលក្នុងនោះក៏រួមមានទាំងរឿងប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA នេះផងដែរ។
ទាំងសហជីពឯករាជ្យ និងអ្នកឃ្លាំមើលសង្គមថ្លែងថា របបក្រុងភ្នំពេញមិនគួរជ្រើសរើសយកមធ្យោបាយនេះ ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងសម្ពាធរបស់សហភាពអឺរ៉ុបនោះទេ ព្រោះកម្ពុជានៅត្រូវការប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធពីទីផ្សារសហភាពអឺរ៉ុបនៅឡើយ ដើម្បីពង្រឹងសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន។ ពួកគេទទូចឱ្យរបបនេះ ព្យាយាមរកដំណោះស្រាយយ៉ាងណា ឱ្យកម្ពុជានៅតែទទួលបានផលប្រយោជន៍ពីប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA នេះ បន្តទៅទៀត។ អ្នកសេដ្ឋកិច្ចភាគច្រើនព្រួយបារម្ភថា បើទីបំផុតទៅ សហភាពអឺរ៉ុបព្យួរប្រពន្ធអនុគ្រោះពន្ធពីកម្ពុជាមែននោះ កម្ពុជាអាចនឹងមានវិបត្តិ ដ្បិតអ្នកវិនិយោគទុន អាចនឹងងាកទៅរកស៊ីនៅក្នុងប្រទេសដែលទទួលប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធវិញ ហើយកម្មករ កម្មការិនី ជិតមួយលាននាក់ អាចបាត់បង់ការងារ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។