អ្នកវិភាគជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលត្រួតពិនិត្យមើលប្រភពលុយ និងគុណសម្បត្តិរបស់បុគ្គលមុននឹងសម្រេចផ្តល់គោរមងារ «ឧកញ៉ា»
2021.05.18
(ឆ្វេង) បណ្ឌិត មាស នី អ្នកសិក្សានិងឃ្លាំមើលសង្គម និងលោក គឹម សុខ អ្នកវិភាគនយោបាយ។
រូប៖ RFA
និន្នាការ «អតិផរណាឧកញ៉ា» ឬការកើនឡើងចំនួនបុគ្គលអ្នកមានលុយមានអំណាចខ្មែរដែលទទួលបានគោរមងារជា «ឧកញ៉ា» ហើយយកងារនេះទៅកាងអំណាចឲ្យអ្នកធំដើម្បីប្រព្រឹត្តទង្វើខុសច្បាប់ កំពុងចោទជាបញ្ហាជុំវិញការធ្លាក់ចុះគុណតម្លៃនៃងារនេះនៅក្នុងសង្គមខ្មែរបច្ចុប្បន្ន។
អ្នកវិភាគនយោបាយឥតសំចៃមាត់ដែលបច្ចុប្បន្នកំពុងរស់នៅប្រទេសហ្វាំងឡង់ (Finland) លោក គឹម សុខ និយាយថា បុគ្គលមួយចំនួនកំពុងតែធ្វើឲ្យគោរមងារជាឧកញ៉ាលែងមានតម្លៃនៅក្នុងសង្គមខ្មែរ។ លោកថា បុគ្គលទាំងនោះ ជាជាងផ្តល់វិភាគទានជួយសង្គម ភាគច្រើន ទទួលបានងារនេះតាមរយៈបក្សពួកសែស្រឡាយ ហើយយកងារនេះទៅប្រើប្រាស់ដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍អាជីវកម្មឲ្យពួកអ្នកមានអំណាច៖ «ដូច្នេះ គឺជាគម្រូអាក្រក់ណាស់សម្រាប់សង្គមជាតិយើង ហើយកាលណាមានឧកញ៉ាប្រភេទហ្នឹង គឺបង្ហាញអំពីការដឹកនាំសង្គមធ្លាក់ចុះទាបធ្ងន់ធ្ងរមែនទែនដែលប្រជាពលរដ្ឋតែងតែនិយាយថា ឥឡូវហ្នុង តួនាទីដែលធ្លាក់អន់ខុសច្បាប់ជាងគេ គឺនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហើយងារដែលធ្លាក់ថោកជាងគេ គឺឧកញ៉ា ចំណែកឯបទដែលល្បីល្បាញជាងគេ មិនមែនបទលោក ស៊ិន ស៊ីសាមុត ឬ បទលោក ព្រាប សុវត្ថិ ទេ គឺបទញ៉ុះញ៉ង់»។
រីឯអ្នកវិភាគនយោបាយមួយរូបទៀត គឺបណ្ឌិត មាស នី លោកចោទជាចម្ងល់ជុំវិញប្រភពលុយកាក់របស់បុគ្គលនីមួយៗមុននឹងទទួលបានគោរមងារជាឧកញ៉ាពីរដ្ឋាភិបាល។ លោកឆ្ងល់ថា តើរដ្ឋាភិបាលមានបានពិនិត្យពិច័យបញ្ហានេះឲ្យបានហ្មត់ចត់ដែរឬទេ ដើម្បីចៀសវាងកុំឲ្យមានការរិះគន់ពីការឃុបឃិតជាមួយនឹងឧកញ៉ាដែលមានប្រវត្តិរកស៊ីទុចរិត៖ «ដូច្នេះបើសិនណាជាឧបមាថា ខ្ញុំបានងារជាឧកញ៉ា ប៉ុន្តែ ខ្ញុំបានលុយតាមរយៈការលាងលុយកខ្វក់ ឬក៏ខ្ញុំរកស៊ីជួញដូរគ្រឿងញៀន ឬមួយក៏ខ្ញុំរកស៊ីកាប់ឈើខុសច្បាប់ ហើយខ្ញុំយកលុយដើម្បីជូនទៅរដ្ឋដើម្បីឲ្យបានគោរមងារឧកញ៉ា។ អញ្ចឹង ថាតើអាចមានន័យថា រដ្ឋាភិបាលក៏បានឃុបឃិតជាមួយនឹងខ្ញុំខ្លួនឯងដែលខ្ញុំរកស៊ីអាក្រក់ ហើយខ្ញុំរកលុយហ្នឹងមកបង់ឲ្យរដ្ឋវិញ។ អានេះ គឺសុទ្ធសឹងតែជាចំណោទដែលទាក់ទងនឹងសីលធម៌អាជីពរបស់ឧកញ៉ា»។
(ឆ្វេង) លោកឧកញ៉ា គិត ធាង លោកឧកញ៉ា ម៉ុង ឬទ្ធី និងលោកឧកញ៉ា ទ្រី ភាព មេឈ្នួញឈើនៅកម្ពុជា។
ការលើកឡើងរបស់អ្នកវិភាគនយោបាយបែបនេះកើតមានឡើងស្របពេលដែលរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃទី៩ ខែមេសា បានសម្រេចបង្កើតក្រុមការងារអន្តរក្រសួងដើម្បីសិក្សារៀបចំលិខិតបទដ្ឋានផ្លូវច្បាប់សម្រាប់ការគ្រប់គ្រង ការផ្តល់ និងការដកហូតគោរមងារ «ឧកញ៉ា»។
គិតត្រឹមយប់ថ្ងៃទី១៨ ខែឧសភា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុលោក មាស សុខសេនសាន នៅមិនទាន់ឆ្លើយតបនឹងសំណួររបស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី តាមបណ្តាញសង្គមតេឡេក្រាម (Telegram) ជុំវិញចម្ងល់ទាក់ទងនឹងការពិនិត្យពិច័យលើប្រភពលុយរបស់បុគ្គលនីមួយៗ មុននឹងរដ្ឋាភិបាលសម្រេចផ្តល់គោរមងារជាឧកញ៉ាឲ្យដល់ពួកគេ និងថា តើជាមធ្យមក្នុងមួយៗឆ្នាំៗ រដ្ឋទទួលបានថវិកាសរុបប៉ុន្មានជាថ្នូរនឹងការផ្តល់គោរមងារឧកញ៉ានេះ។
រីឯ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាលោក សុខ ឥសាន វិញ លោកធ្លាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា ការយកគោរមងារជាឧកញ៉ានេះ ទៅប្រព្រឹត្តទង្វើខុសច្បាប់មិនបានធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់មុខមាត់រដ្ឋាភិបាល និងព្រះមហាក្សត្រនោះទេ ព្រោះជាករណីបុគ្គល។
កន្លងទៅ ព័ត៌មានពិតប្រាកដអំពីចំនួនបុគ្គលសរុបដែលមានងារជា «ឧកញ៉ា» ឬ «អ្នកឧកញ៉ា» និងថវិកាប្រមូលបានពីការផ្តល់គោរមងារនេះ មិនត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលប្រកាសឲ្យដឹងជាសាធារណៈប្រកបដោយតម្លាភាពនៅឡើយទេ។ ប៉ុន្តែ ផ្អែកតាមការស្រាវជ្រាវក្រៅផ្លូវការនានា គិតរហូតមកទល់ពេលនេះ អ្នកដែលមានងារជាឧកញ៉ាអាចមានមិនតិចជាង ១ពាន់នាក់ឡើយ។ ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៩៤មក ក្រោយកម្ពុជាបានរៀបចំការបោះឆ្នោតប្រកបដោយលក្ខណៈប្រជាធិបតេយ្យជាលើកដំបូងតាមរយៈអង្គការសហប្រជាជាតិ សប្បុរសជនដែលផ្តល់អំណោយដល់រដ្ឋចាប់ពី ១០ម៉ឺនដុល្លារឡើងទៅ អាចនឹងត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលតែងតាំងជាឧកញ៉ា។ ក៏ប៉ុន្តែ ក្រោយមក នៅឆ្នាំ២០១៧ តម្លៃគោរមងារជាឧកញ៉ានេះបានកើនឡើង ៥ដង គឺតម្រូវឲ្យសប្បុរសជនផ្តល់អំណោយដល់រដ្ឋចាប់ពីកន្លះលានដុល្លារឡើងទៅទើបអាចត្រូវរដ្ឋាភិបាលតែងតាំងជាឧកញ៉ាបាន។
បណ្ឌិត មាស នី សាទរសេចក្តីសម្រេចរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការបង្កើតក្រុមការងារអន្តរក្រសួងដើម្បីគ្រប់គ្រងបញ្ហានានាពាក់ព័ន្ធនឹងគោរមងារឧកញ៉ានេះ។ លោកជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលគិតគូរ និងពិនិត្យពិច័យមើលលក្ខណៈសម្បត្តិ ប្រវត្តិរូប ប្រភពលុយ មុននឹងសម្រេចផ្តល់ងារជាឧកញ៉ានេះ៖ «រឿងសំខាន់គឺ ទីមួយ ត្រូវពិនិត្យទៅលើលក្ខណៈសម្បត្តិ ហើយនឹងប្រវត្តិរូប យើងហៅថា មានប្រវត្តិរូបសុចរិតត្រឹមត្រូវ។ ទីពីរ ត្រូវពិនិត្យមើលអំពីប្រភពលុយ ហើយទីបី ត្រូវយន្តការនៃការផ្តល់ងារនេះក៏ត្រូវសូមឲ្យមានយន្តការដែលមានតម្លាភាពដែរ។ យន្តការចុងក្រោយ គឺយន្តការសម្រាប់គ្រប់គ្រងផងដែរ។ យើងឃើញអំពីឧទាហរណ៍ដែលឧកញ៉ាខ្លះបានយកតួនាទីមកប្រើប្រាស់ខុសបែបបទ»។
រីឯលោក គឹម សុខ វិញ លោកយល់ឃើញថា ដើម្បីកុំឲ្យគោរមងារជាឧកញ៉ានេះចេះតែបន្តធ្លាក់ចុះនូវគុណតម្លៃនៅក្នុងសង្គមខ្មែរ បុគ្គលដែលសមនឹងទទួលបានគោរមងារនេះ ចាំបាច់ត្រូវបំពេញលក្ខខណ្ឌតម្រូវជុំវិញផ្នែកសីលធម៌ និងសុចរិតភាពរបស់ពួកគេ៖ «ខ្ញុំគិតថា ឧកញ៉ាគួរមានគុណតម្លៃ ៣យ៉ាង យ៉ាងតិច។ ទីមួយ ជាគម្រូនៃជនជោគជ័យ។ ការងារ ឬមុខរបររបស់ឧកញ៉ាប្រមូលទ្រព្យ គឺប្រមូលដោយសុចរិត ស្របច្បាប់ ត្រឹមត្រូវ។ មិនមែនប្រើឈ្មោះឧកញ៉ា ទៅប្លន់ដីរាស្ត្រ លួចទ្រព្យសម្បត្តិជាតិ យកមកបង់លុយធ្វើឧកញ៉ាទេ។ ទីពីរ ជាបុគ្គល ដែលមានគម្រូសីលធម៌ថ្លៃថ្នូរទាំងការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ សម្តីសម្តៅ ត្រូវចេះសម្របខ្លួន ចេះសម្រួលឥរិយាបថធ្វើជាជនគម្រូនៅក្នុងសង្គម មិនមែនចាប់រំលោភគេមិនបានហើយប្តឹងគេទៀតទេ។ ទីបី ជាបុគ្គលដែលមានគម្រូគុណសម្បត្តិជួយសង្គមខ្ពស់ណាស់»។
កន្លងទៅ មានបុគ្គលមានងារជាឧកញ៉ាមិនតិចរូបទេ ដែលបានប្រើប្រាស់គោរមងារនេះទៅប្រព្រឹត្តអំពើខុសច្បាប់នៅក្នុងសង្គម ដូចជា ច្បាមយកដីធ្លីពីពលរដ្ឋក្រីក្រ កាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ បូមខ្សាច់ បំផ្លិចបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ ជួញគ្រឿងញៀន និងពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងអាស្រូវផ្លូវភេទជាដើម។ ឧកញ៉ាខ្លះ កំពុងទទួលរងនូវទណ្ឌកម្មបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិរបស់អាមេរិក រីឯឧកញ៉ាខ្លះទៀត យកលុយទៅទិញសញ្ជាតិបរទេសត្រៀមវេចបង្វិចរត់ចោលលោក ហ៊ុន សែន។ ក៏ប៉ុន្តែ ទន្ទឹមនឹងនោះ ក៏មានបុគ្គលជាឧកញ៉ាមួយចំនួនដែលមានគុណធម៌ ដោយបានបរិច្ចាគលុយពីការរកស៊ីត្រឹមត្រូវ និងសុចរិតរបស់ពួកគេជូនដល់សង្គមជាតិ និងសកម្មភាពមនុស្សធម៌ផងដែរ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- វៀតណាមព្រមានថា ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោអាចជួយសម្រួលវត្តមានយោធាចិនក្នុងទឹកដីកម្ពុជាកាន់តែជ្រៅ
- ពលរដ្ឋនៅតំបន់បឹងតាមោក ចោទប្រកាន់អាជ្ញាធរខណ្ឌព្រែកព្នៅថា ប្រើអំពើហិង្សា
- អាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញមិនអនុញ្ញាតឱ្យបក្សកម្លាំងជាតិធ្វើបាតុកម្ម នៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យ
- ក្រសួងដែនដីបានហៅអតិថិជនបុរីពិភពថ្មីទៅពិភាក្សា ដើម្បីរកដំណោះស្រាយ
- ពលរដ្ឋខ្មែរ-អូស្ត្រាលីម្នាក់ ដែលរិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា រងការវាយដំពីជនមិនស្គាល់មុខមួយក្រុម ពេលទៅលេងស្រុកខ្មែរ
អត្ថបទពេញនិយម
នយោបាយ
- លោក ហ៊ុន សែន បដិសេធការចោទរបស់វៀតណាម ដែលថា ព្រែកជីកហ្វូណនសម្រាប់សម្រួលវត្តមានយោធាចិន
- លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ថ្លែងការពារគម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ ក្រោយពេលវៀតណាមរិះគន់
- លោក ហ៊ុន សែន ស្នើជួបមេដឹកនាំរដ្ឋប្រហារយោធាភូមាភ្លាមៗក្រោយឡើងតំណែងជាប្រធានព្រឹទ្ធសភា
- ពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្រៅប្រទេសចង់ឃើញលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បង្រួបបង្រួមជាតិឡើងវិញក្នុងឱកាសចូលឆ្នាំខ្មែរ
- មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលអះអាងថា ការជីកព្រែកហ្វូណនជាសិទ្ធិអធិបតេយ្យរបស់កម្ពុជា គ្មានការចាំបាច់បំភ្លឺគ្រប់រឿងដល់វៀតណាមទេ