កិច្ចសហប្រតិបត្តិការសន្តិសុខលម្ហសមុទ្រ នឹងក្លាយជាប្រធានបទសំខាន់នៅឯកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាស៊ានជាមួយដៃគូនៅសៀមរាប
2022.11.20
កិច្ចសហប្រតិបត្តិការសន្តិសុខលម្ហសមុទ្រ នឹងក្លាយជាប្រធានបទសំខាន់មួយនៅឯកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាស៊ានជាមួយដៃគូពាក់ព័ន្ធ (ADMM Plus) ដែលប្រព្រឹត្តទៅនៅខេត្តសៀមរាប ចាប់ពីថ្ងៃទី២១ ដល់ថ្ងៃទី២៣ ខែវិច្ឆិកា។ កិច្ចប្រជុំនេះមានក្រុមរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាស៊ាន និងរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិនៃប្រទេសដៃគូចំនួន៨ចូលរួម ក្នុងនោះក៏រួមមាន សហរដ្ឋអាមេរិក (US) អូស្ត្រាលី (Australia) ចិន (China) ឥណ្ឌា (India) និងជប៉ុន (Japan) ផងដែរ។
ក្រសួងការពារជាតិអាមេរិក ឱ្យដឹងតាមរយៈអត្ថបទព័ត៌មានផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី២០ ខែវិច្ឆិកា ថា ក្រុមមន្ត្រីដែលមកចូលរួមកិច្ចប្រជុំនេះ រំពឹងថា នឹងពិភាក្សាគ្នាអំពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យសន្តិសុខលម្ហសមុទ្រ និងការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងលើវិស័យនេះ។ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងការពារជាតិអាមេរិក និយាយថា តំបន់ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក គឺជាអាទិភាពមួយរបស់ក្រសួងការពារជាតិអាមេរិក ហើយរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាមេរិកលោក ឡយដ៍ អូស្ទីន (Lloyd J. Austin) ធ្វើដំណើរមកកាន់ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី (Indonesia) និងកម្ពុជានាពេលនេះ គឺដើម្បីបង្ហាញអំពីការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកមកលើតំបន់នេះ។
នៅមុនពេលធ្វើដំណើរមកកាន់ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី និងកម្ពុជា លោក ឡយដ៍ អូស្ទីន បាននិយាយអំពីដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកមកកាន់តំបន់ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិកនេះ នៅឯវេទិកាសន្តិសុខអន្តរជាតិ ហាលីហ្វាកស៏ (Halifax International Security Forum) ថា លោកធ្វើដំណើរមកកាន់តំបន់នេះ ដោយសារតែតំបន់ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក គឺជាចំណុចសំខាន់មួយដើម្បីធានាឱ្យពិភពលោកមានវិបុលភាព សន្តិសុខ និងបើកចំហរ។ លោកថា បញ្ហាប្រឈមកាន់តែខ្លាំងឡើង គឺប្រទេសចិនកំពុងសម្ញែងឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនកាន់តែខ្លាំងឡើងៗក្នុងការព្យាយាមកែប្រែប្រព័ន្ធច្បាប់នៅក្នុងតំបន់ និងអន្តរជាតិ ដើម្បីឱ្យស្របទៅនឹងបំណងបែបផ្តាច់ការរបស់ខ្លួន។
ក្រសួងការពារជាតិអាមេរិកបានស្រង់ប្រសាសន៍មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របស់ខ្លួនមួយរូប ឱ្យដឹងថា នេះគឺជាលើកទីមួយហើយដែលរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាមេរិកមកចូលរួមដោយផ្ទាល់ក្នុងកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាស៊ានបូកតាំងពីឆ្នាំ២០១៩មក។ មន្ត្រីរូបនោះថា វាគឺជាវេទិកាតែមួយគត់សម្រាប់ឱ្យរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិនៅតំបន់ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិកមកជួបប្រជុំគ្នាជាលក្ខណៈថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រីនៅតំបន់អាស៊ី ដែលជាឱកាសសំខាន់មួយសម្រាប់ដៃគូដែលមានទស្សនៈស្រដៀងគ្នា និងខុសគ្នា មកអង្គុយទល់មុខគ្នា និងដាក់បញ្ហាទាំងអស់នៅលើតុ។ ក្រៅពីបញ្ហាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសន្តិសុខលម្ហសមុទ្រ រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិទាំងនេះ ក៏គ្រោងនឹងពិភាក្សាគ្នាអំពីព្រឹត្តិការណ៍នានាដែលកំពុងកើតឡើងនៅអឺរ៉ុប ជុំវិញករណីឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ី (Russia) នៅប្រទេសអ៊ុយក្រែន (Ukraine) ដែលជះឥទ្ធិពលដល់តំបន់ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក។ ក្រៅពីនោះ បញ្ហាយោធាចិនបង្កើនសកម្មភាពនៅច្រកសមុទ្រតៃវ៉ាន់ (Taiwan strait) និងនៅតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូងក៏អាចត្រូវបានក្រុមមេដឹកនាំនៃកិច្ចប្រជុំនេះលើកយកមកពិភាក្សាផងដែរ។
នៅមួយថ្ងៃមុនកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាស៊ានបូក រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិចិន និងជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋចិន លោក វ៉ៃ ហ្វេងហេ (Wei Fenghe) បានជួបដាច់ដោយឡែកជាមួយរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិកម្ពុជា លោក ទៀ បាញ់ និងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។ លោក ទៀ បាញ់ បានសរសេរនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុក (Facebook) របស់លោកថា ទស្សនកិច្ចរបស់រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិចិនលើកនេះនឹងជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការកងទ័ពរវាងប្រទេសទាំងពីរកាន់តែស៊ីជម្រៅឡើងមួយកម្រិតទៀត។ រីឯក្នុងជំនួបជាមួយលោក ហ៊ុន សែន វិញ រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិចិនបានសន្យាថា ចិននឹងបន្តជួយដល់កម្ពុជាថែមទៀត។
គេនៅមិនទាន់ដឹងនៅឡើយទេថាតើអាចនឹងមានជំនួបទ្វេភាគីរវាងប្រមុខការពារជាតិអាមេរិក លោក ឡយដ៍ អូស្ទីន និងប្រមុខកាពារជាតិចិន លោក វ៉ៃ ហ្វេងហេ នៅស្របពេលដែលពួកលោកមកចូលរួមកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាស៊ានបូកនៅឯខេត្តសៀមរាបនេះ ដែរឬយ៉ាងណានោះទេ។ ទោះយ៉ាងណា កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ទី២០ ខែវិច្ឆិកា ក្រសួងការពារជាតិចិនបានចេញផ្សាយសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយដោយស្រង់ប្រសាសន៍អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិចិនដែលអះអាងថា ភាគីទាំងពីរកំពុងសម្របសម្រួលឱ្យមានជំនួបមួយនៅឯកិច្ចប្រជុំនេះ ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃពុធ សប្តាហ៍នេះ។
គិតត្រឹមម៉ោងផ្សាយនេះ វិទ្យុអាស៊ីសេរី នៅមិនទាន់អាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា លោក ឈុំ សុជាតិ និងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា លោក ជុំ សុន្ទរី អំពីថាតើកម្ពុជាបានអញ្ជើញរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិនៃរបបសឹកភូមាខុសច្បាប់ឱ្យមកចូលរួមកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាស៊ានបូកនេះដែរឬយ៉ាងណានោះ។
ក្រសួងការពារជាតិអាមេរិក ឱ្យដឹងតាមរយៈសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានកាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែវិច្ឆិកា ថា ក្នុងពេលមកចូលរួមកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាស៊ានបូក រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាមេរិក លោក ឡយដ៏ អូស្ទីន នឹងមានជំនួបពិគ្រោះយោបល់ក្រៅផ្លូវការជាលក្ខណៈពហុភាគីជាមួយសមភាគីអាស៊ាន និងសមភាគីកម្ពុជារបស់លោក និងបណ្តាប្រទេសជាដៃគូមួយចំនួនទៀត។ ជំនួបពិគ្រោះយោបល់ទាំងនេះ នឹងផ្តោលើសារសំខាន់ដែលក្រសួងការពារជាតិអាមេរិកកំពុងធ្វើជាមួយសម្ព័ន្ធមិត្ត និងដៃគូរបស់ខ្លួនដើម្បីនាំមកនូវតំបន់ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិកមួយដែលមានស្ថិរភាព បើកចំហរ និងប្រកបដោយតម្លាភាព។
នេះគឺជាលើកទី៥ហើយនៃការបំពេញទស្សនកិច្ចរបស់រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាមេរិក លោក ឡយដ៍ អូស្ទីន មកកាន់តំបន់ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក និងជាលើកទីមួយនៃការបំពេញទស្សនកិច្ចរបស់លោកមកកាន់ប្រទេសកម្ពុជា។ កន្លងទៅ កាលពីឆ្នាំ២០១២ ក្នុងពេលដែលកម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទីពីរ អតីតរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិ និងជាអតីតនាយកភ្នាក់ងារស៊ើបការសម្ងាត់របស់សហរដ្ឋអាមេរិក (CIA) លោក ឡ៊ីអន ផាណេតតា (Leon E. Panetta) ក៏បានមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា ដើម្បីចូលរួមកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាស៊ានបូក នៅឯខេត្តសៀមរាបនេះផងដែរ។ កាលនោះ លោកបានព្រមានរដ្ឋាភិបាលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន អំពីកំណត់ត្រាដ៏យូរលង់នៃអំពើរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងប្រទេសនេះ។
ក្នុងជំនួបទ្វេភាគីជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅស្របពេលចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែវិច្ឆិកា ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ចូ បៃឌិន បានលើកឡើងពីកង្វល់នានាជុំវិញស្ថានភាពនៅមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាម និងបានគូសបញ្ជាក់ពីសារសំខាន់នៃការបង្ហាញតម្លាភាពពេញលេញអំពីសកម្មភាពនានាដោយយោធានៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិននៅមូលដ្ឋានកំពង់ផែរាម។ លោក ចូ បៃឌិន ក៏បានជំរុញឱ្យលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បើកចំហលំហសង្គមស៊ីវិល និងនយោបាយនៅកម្ពុជានៅមុនការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០២៣ខាងមុខ។
កិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាស៊ានបូក គឺជាវេទិកាវិស័យការពារជាតិ និងសន្តិសុខក្នុងតំបន់មួយ ដែលមានរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាស៊ាន និងរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិនៃប្រទេសដៃគូចំនួន៨ ជាសមាជិក ក្នុងនោះរួមមាន អូស្ត្រាលី (Australia) ចិន (China) ឥណ្ឌា (India) ជប៉ុន (Japan) នូវែលហ្សេឡង់ (New Zealand) កូរ៉េខាងត្បូង (South Korea) រុស្ស៊ី (Russia) និងសហរដ្ឋអាមេរិក (U.S.)៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។