ក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា ស្នើសុំឲ្យរដ្ឋាភិបាលស្តាប់មតិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដោយបញ្ឈប់ដាក់ខេត្តខ្មែរចំនួន៤ នៅក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់អភិវឌ្ឍន៍ត្រីកោណពិសេស (CLV) ជាមួយប្រទេសវៀតណាម (Vietnam) និងឡាវ(Lao)។ ការស្នើសុំនេះគឺបន្ទាប់ពីប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងក្នុងប្រទេស និងក្រៅប្រទេស បង្ហាញក្តីកង្វល់ថា តំបន់អភិវឌ្ឍន៍ត្រីកោណ CLV នេះ នឹងអាចនាំឲ្យកម្ពុជាបាត់បង់ធនធានធម្មជាតិ និងទឹកដីរបស់ខ្លួនដ៏ធំធេងទៅឲ្យប្រទេសវៀតណាម នៅថ្ងៃខាងមុខ។
រយៈពេលជាងមួយសប្តាហ៍ហើយ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងក្នុងប្រទេសនិងក្រៅប្រទេស នៅតែមានក្តីកង្វល់ចំពោះបញ្ហាទឹកដី និងទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាល ដកខេត្តខ្មែរទាំង៤ចេញពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់អភិវឌ្ឍន៍ត្រីកោណពិសេស (CLV) ជាមួយប្រទេសវៀតណាម (Vietnam) និងឡាវ (Lao) ជាបន្ទាន់ ដើម្បីកុំឲ្យរងការឈ្លានពានទឹកដីនិងសេដ្ឋកិច្ចពីប្រទេសវៀតណាម ដូចធ្លាប់មាននៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រកន្លងមក។
ដោយមើលឃើញ និងយល់ស្របតាមការបញ្ចេញមតិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរបែបនេះ ក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ខ្លីមួយនៅថ្ងៃទី១ ខែសីហា ដោយស្នើសុំរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាថា ត្រូវអភិវឌ្ឍខេត្តទាំង៤ នៅភាគឦសានដោយខ្លួនឯង ប្រសើរជាងការដាក់ខេត្តទាំង៤ នៅក្នុងគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍តំបន់ត្រីកោណ។
សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា និងជាប្រធានសមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យ អ្នកស្រី អ៊ុក ឆាយ៉ាវី ថ្លែងថា បើទោះបីជាប្រធានព្រឹទ្ធសភា លោក ហ៊ុន សែន បានបកស្រាយរួចហើយក្តី ក៏អ្នកស្រី យល់ថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែស្ដាប់សំឡេងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋឡើងវិញ។
អ្នកស្រី អ៊ុក ឆាយ៉ាវី៖«ខ្ញុំសង្ឃឹមជឿជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលនឹងទទួលយកនូវអ្វី ដែលប្រជាពលរដ្ឋយើងបានលើកឡើង។អ៊ីចឹង គាត់ក្នុងនាមជាមាតាបិតានៃ ប្រទេសខ្មែរ អ៊ីចឹង ជឿជាក់ថា គាត់នឹងយកទៅពិចារណា ហើយធ្វើការអភិវឌ្ឍនៅនឹងកន្លែង(អភិវឌ្ឍដោយខ្លួនឯង)ដើម្បីឲ្យបេះដូងប្រជាពលរដ្ឋនៅតែស្រឡាញ់គាត់ដដែល»។
បើទោះជា លោក ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែកក្កដា បានបកស្រាយថា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់អភិវឌ្ឍន៍ត្រីកោណពិសេសនេះ នឹងមិនធ្វើឲ្យបាត់បង់ទឹកដីខ្មែរទៅវៀតណាម និងព្រមានពីការប្រើប្រាស់គុកច្រវ៉ាក់ចំពោះពលរដ្ឋដែលហ៊ានបញ្ចេញមតិរឿងទឹកដីនេះក្តី ក៏ពលរដ្ឋខ្មែរ នៅតែមិនជឿជាក់ និងមិនចុះញ៉មចំពោះការគំរាមនេះឡើយ។
ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរស្ទើរគ្រប់និន្នាការនយោបាយទាំងក្នុងប្រទេស និងក្រៅប្រទេស នៅតែប្រតិកម្មខ្លាំងៗ និងធ្វើយុទ្ធនាការទាមទារលោក ហ៊ុន សែន ឱ្យប្រកាសដកកម្ពុជាចេញពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់អភិវឌ្ឍន៍ត្រីកោណពិសេស។ លើសពីនេះ ពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្រៅប្រទេសដូចជានៅកូរ៉េខាងត្បូងនិងប្រទេសអូស្ត្រាលីជាដើម ក៏នឹងធ្វើបាតុកម្មទ្រង់ទ្រាយធំ ដើម្បីប្រឆាំងនឹងគំនិតរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដែលដាក់ខេត្តខ្មែរទាំង៤ អភិវឌ្ឍរួមគ្នាជាមួយវៀតណាម និងឡាវ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនអាចសុំការឆ្លើយតបពីប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ប៉ែន បូណា និងអ្នកនាំពាក្យបក្សកាន់អំណាចលោក សុខ ឥសាន បានទេ នៅថ្ងៃទី១ ខែសីហា។
អ្នកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស និងសង្គម លោក ស៊ឹង សែនករុណា ថ្លែងថា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាល អនុវត្តតាមគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ និងនីតិរដ្ឋនោះ គួរតែស្ដាប់ក្តីកង្វល់ និងការស្នើសុំរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងភាគីពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត ដើម្បីកុំឲ្យទឹកដីខ្មែរបន្តរបូតទៅវៀតណាម ដូចប្រវត្តិសាស្ត្រកន្លងមក។ លោកយល់ថា ប្រសិនបើលោក ហ៊ុន សែន ប្រកាសឈប់ចូលរួមក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់អភិវឌ្ឍន៍ត្រីកោណពិសេសនៅពេលនេះ លោកនឹងទទួលបានការគាំទ្រពីប្រជាពលរដ្ឋឡើងវិញ ទឹកដីខ្មែរនឹងគង់វង្ស ហើយវៀតណាម ក៏មិនហ៊ានរករឿងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដែលកំពុងមានចិន ជាខ្នងបង្អែកនោះដែរ។
លោក ស៊ឹង សែនករុណា៖«ថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេស ជាពិសេស លោក ហ៊ុន សែន និងកូនប្រុសរបស់ខ្លួនជានាយករដ្ឋមន្ត្រីនោះ បើសម្រេចថា ចាប់យកចិន ហើយមិនបន្តគម្រោងCLVគឺមានសាទរពីប្រជាពលរដ្ឋហើយ ព្រោះយើងនិយាយពីចិន ទោះបីជាមានការទាញយកផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចអីខ្លះមែន ក៏ប៉ុន្តែ មិនមានការភ័យព្រួយរឿងទឹកដីទេ។ ប៉ុន្តែ បើសិនចាប់យកប្រទេសវៀតណាមវិញ កម្ពុជាមានហានិភ័យខ្ពស់ក្នុងការបាត់បង់ទឹកដី ហើយមិនប្រាកដថាអត់ត្រឹម៤ខេត្តទេ គឺអាចនឹងបន្តបន្ទាប់រហូតដល់កម្ពុជាទាំងមូល»។
បើទោះបីជាបញ្ហាព្រំដែនរវាងកម្ពុជា និងវៀតណាម គឺជាបញ្ហាដ៏រសើបមួយដោយ សាររដ្ឋាភិបាលក្រុងភ្នំពេញ តែងបង្ក្រាបលើអ្នកឈឺឆ្អាលរឿងបូរណភាពទឹកដីក្តី ក៏ចុងក្រោយនេះ ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា រួមមានទាំងយុវជន និងអ្នកនយោបាយផង បានងាកមកចាប់អារម្មណ៍ពីបញ្ហាព្រំដែននៅទិសខាងកើតនេះយ៉ាងផុលផុសឡើងវិញ។ លើកលែងតែមនុស្ស ដែលភ័យខ្លាច និងមនុស្ស ដែលនៅបានផលប្រយោជន៍ពីរដ្ឋាភិបាលត្រកូល ''ហ៊ុន''ប៉ុណ្ណោះ ដែលគាំទ្រគំនិតរបស់លោក ហ៊ុន សែន។
ទំនងជាមានប្រតិកម្មពីមហាជនបែបនេះហើយ ទើបលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត កាលពីថ្ងៃទី៣០ កក្កដា ជិះឡានទំនើប និងថតដាក់ហ្វេសប៊ុក ដោយបង្ហាញថា លោកបានចុះទៅពិនិត្យមើលជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅបណ្តោយព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម នៅភូមិសាស្ត្រខេត្តក្រចេះ និងខេត្តមណ្ឌលគិរី។ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បង្ហោះសំណេរថា មានតែកម្លាំងប្រជាជនទេ ដែលអាចការពារ បូរណភាពទឹកដី ជាពិសេស តាមបណ្ដោយព្រំដែន ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព និងយូរអង្វែងបំផុត។ ហេតុដូច្នេះ លោកថា ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម រួមទាំងការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធតភ្ជាប់ និងការលើកកម្ពស់ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមបណ្ដោយព្រំដែន គឺជាការចាំបាច់។
ទោះជាយ៉ាងណាក្ដី លោក ស៊ឹង សែនករុណា យល់ថា របៀបដែលលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ធ្វើនេះ គឺជានយោបាយប្រជាភិថុតិ ដើម្បីសម្រួលស្ថានការណ៍ឡើងវិញ។
លោកពិនិត្យឃើញថា ក្រោយលោក ហ៊ុន សែន ត្រូវបានវៀតណាមលើកបន្តុបឲ្យគ្រប់គ្រងប្រទេសកម្ពុជាជាង ៤០ឆ្នាំមកនេះ លោក មិនបានយកចិត្តទុកដាក់ដោះស្រាយជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមបណ្ដោយព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាមនោះទេ។ លោក ស៊ឹង សែនករុណ បន្តថា ពលរដ្ឋនៅតាមព្រំដែន ជួបការលំបាកខ្លាំង ដោយសារខ្វះផ្លូវថ្នល់ សាលារៀន មន្ទីរពេទ្យ ប្រព័ន្ធភ្លើង និងខ្វះប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រ ព្រមទាំងគ្មានទីផ្សារលក់កសិផលជាដើម រហូតដល់ពលរដ្ឋខ្មែរមួយចំនួន ជួលដីស្រែចម្ការឲ្យពលរដ្ឋវៀតណាមធ្វើទៀតផង។
លោក ស៊ឹង សែនករុណ៖«បើនិយាយអំពីតំបន់ព្រំដែន គឺតំបន់ខ្លះមិនអាចជិះឡានទៅបានទេ ឬហៅថា មិនមែនរបៀបជិះសេះមើលផ្កាអ៊ីចឹងទេ ព្រោះថា តំបន់ខ្លះ វាទាមទារការចុះទៅ។ ខ្ញុំមើលហើយវីដេអូនោះ ឃើញមានរូបភាពឈរ ចាំទទួលអីទាំងអស់នោះ ព្រោះតាមជាក់ស្ដែង មន្ត្រីទាំងអស់នោះ គ្មានប្រចាំការ នៅតាមព្រំដែនដូច ដែលទៅឃើញទេ ហើយក៏មិនមែនពលរដ្ឋរស់នៅអ៊ូអរដែរ។ គាត់(លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត)ទៅថតតែកន្លែងមានប្រជាពលរដ្ឋទេ។ កន្លែងដែលគ្មានប្រជាពលរដ្ឋ មិនបានថតឲ្យឃើញទេ។ នេះគឺជារូបភាពប្រជាភិថុតិទេ»។
មិនមែនតែពលរដ្ឋខ្មែរនោះទេ សូម្បីតែទាហានការពារព្រំដែនខ្មែរ ក៏ប្រឈមការលំបាកដែរ។ ប៉ុស្តិ៍ការពារព្រំដែនខ្មែរភាគច្រើនមិនរឹងមាំនោះទេ ហើយកងកម្លាំងការពារព្រំដែនមួយចំនួន ធ្លាប់ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា ពួកគាត់ ពឹងផ្អែកលើជំនួយដូចជាម្ហូបអាហារ និងប្រេងសាំងពីអាជ្ញាធរវៀតណាម។ ក្រៅពីនេះ តំបន់ដែលមានដីធ្លី និងព្រៃឈើនៅតាមព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាមជាច្រើនកន្លែង គឺរដ្ឋាភិបាល បានផ្តល់ជាដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចរយៈពេលរាប់សិបឆ្នាំឲ្យក្រុមហ៊ុនវៀតណាម ដែលអ្នកស្រាវជ្រាវមួយចំនួន រកឃើញថា ជាក្រុមហ៊ុនរបស់កងទ័ព ឬរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម។
កាលនៅមានជីវិត បណ្ឌិត កែម ឡី ធ្លាប់ចុះស្រាវជ្រាវតាមព្រំដែន និងបង្ហាញក្ដីបារម្ភថា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់អភិវឌ្ឍន៍ត្រីកោណពិសេសនេះ មិនត្រឹមតែមិនផ្តល់ផលចំណេញដល់កម្ពុជានោះទេ ថែមទាំងបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់បូរណភាពទឹកដីកម្ពុជាថែមទៀត។ បណ្ឌិតកែម ឡី ចាត់ទុកថា អ្វីដែលរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម កំពុងធ្វើ គឺជាអាណានិគមបែបថ្មីដែលគំរាមកំហែងយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់បូរណភាពទឹកដីកម្ពុជា ពីសំណាក់ប្រទេសជិតខាងតាមរយៈយុទ្ធសាស្ត្រច្រែះស៊ីដែក ដែលបានរៀបចំទុកជាយូរណាស់មកហើយ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។