គណបក្ស​សង្គ្រោះជាតិ​ថា ​រដ្ឋាភិបាល​មិន​បាន​គោរព​ និង​អនុវត្ត​កិច្ចព្រមព្រៀង​ទីក្រុង​ប៉ារីស​ឱ្យ​បាន​ពេញ​លេញ

ដោយ យន់ សាមៀន
2022.10.22
គណបក្ស​សង្គ្រោះជាតិ​ថា ​រដ្ឋាភិបាល​មិន​បាន​គោរព​ និង​អនុវត្ត​កិច្ចព្រមព្រៀង​ទីក្រុង​ប៉ារីស​ឱ្យ​បាន​ពេញ​លេញ កិច្ចប្រជុំ​របស់ថ្នាក់ដឹកនាំ​ពិភពលោក​ស្ដីពី​កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស ឆ្នាំ​១៩៩១។
រូប៖ AFP

គណបក្ស​សង្គ្រោះជាតិ​លើកឡើងថា លោក ហ៊ុន សែន មិន​គោរព និង​អនុវត្ត​តាម​ស្មារតី​នៃ​កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស​ឱ្យ​បាន​ពេញ​លេញ ដើម្បី​ប្រយោជន៍​រួម​ដល់​ជាតិ ជា​ពិសេស ការ​ស្តារ​ប្រជាធិបតេយ្យ និង​ការ​គោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស​នោះ​ទេ។ ការរិះគន់​របស់​គណបក្ស​ប្រឆាំង​នេះ ធ្វើ​ឡើង​មុន​ពេល​មួយ​ថ្ងៃ​នៃ​ខួប​៣១​ឆ្នាំ​នៃ​កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស​ថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា។ មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់​រដ្ឋាភិបាលអះអាងថា ខ្លឹមសារ​នៃកិច្ចព្រមព្រៀង​នោះ​បាន​ដាក់​បញ្ជូល​ក្នុង​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​រួច​ហើយ ហើយ​រដ្ឋាភិបាល​កំពុង​អនុវត្ត​តាមរយៈការ​កសាង​ស្ថិរភាព និង​សន្តិភាព​ជូន​ប្រជាពលរដ្ឋ

គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ​បាន​ចេញ​សេចក្តីថ្លែងការណ៍​នៅថ្ងៃទី២២ ខែតុលា  សម្រាប់​ខួប​៣១​ឆ្នាំ​នៃ​កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស​ដោយ​បញ្ជាក់​ថា រហូត​មក​ដល់​ពេល​នេះ ក្រោម​ការ​ដឹកនាំ​របស់​លោក ហ៊ុន សែន មិនគោរព និង​អនុវត្តឱ្យ​បាន​ពេញលេញ​នូវ​គោលការណ៍​គ្រឹះ​ដែល​មាន​ចែង​ក្នុង​កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១ និង​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​នៅ​ឡើយ។ បញ្ហា​ទាំង​នោះ​មាន ដូចជា សិទ្ធិមនុស្ស សិទ្ធិសេរីភាព​របស់​ពលរដ្ឋ ប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យ​សេរីពហុបក្ស និង​ការ​បោះឆ្នោត​ដោយ​សេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ ត្រូវបាន​រដ្ឋាភិបាល​រំលោភ​បំពាន​ជា​បន្តបន្ទាប់​ក្រោយ​ពេល​រម្លាយ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​នៅ​ចុង​ឆ្នាំ២០១៧

សេចក្តីថ្លែងការណ៍​ដដែល​លើកឡើងថា ប្រទេស​ចិន​ដែល​ជា​ម្ចាស់​ហត្ថលេខី កំពុង​បង្កើន​ឥទ្ធិពល​របស់​ខ្លួន​លើ​កម្ពុជា​ដោយ​ការ​សាង​សង​មូលដ្ឋាន​កងទ័ព​នៅ​សមុទ្ររាម ខេត្តព្រះសីហនុ។ គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​បាន​ចាត់​ទុក​សកម្មភាព​នោះ គឺ​ជា​ការ​រំលោភ​បំពាន​លើ​អព្យាក្រឹត្យភាព និង​ឯករាជ្យភាព​របស់​កម្ពុជា ដែល​ផ្ទុយ​ពី​ស្មារតី​កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស

មន្រ្តី​ជាន់ខ្ពស់ និង​អតីត​តំណាងរាស្រ្ត​គណបក្ស​សង្គ្រោះជាតិ​មណ្ឌល​សៀមរាប លោក អ៊ំ សំអាន ថ្លែងថា ការ​ដែល​លោក ហ៊ុន សែន ភ័យខ្លាច​ចាញ់​ការ​បោះឆ្នោត​កន្លង​មក គឺជា​មូលហេតុ​នាំ​ដល់​ការ​រំលោភ​លើកិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុងប៉ារីស​ដែល​ធ្វើឱ្យ​ប៉ះពាល់​ដល់​ប្រយោជន៍ជាតិ​និង​ប្រជាពលរដ្ឋ​ធ្ងន់ធ្ងរ។ ទោះយ៉ាងណា លោក អ៊ំ សំអាន ជំរុញ​ដល់​រដ្ឋាភិបាល​ស្តារប្រជាធិតេយ្យ​តាមរយៈ​រៀបចំ​ការ​បោះឆ្នោត​នៅឆ្នាំ២០២៣ ដោយត្រូវបើក​ផ្លូវ​ឱ្យ​មេដឹកនាំ​គណបក្ស​សង្គ្រោះជាតិ​ចូលរួម​ប្រកួតប្រជែង ព្រមទាំង​លុប​ចោល​សន្ធិសញ្ញា​ជាមួយ​បរទេស​ទាំងឡាយ​ណា​ដែល​ផ្ទុយ​ពី​កិច្ចព្រមព្រៀង​ទីក្រុងប៉ារីស និង​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ៖

«លោក ហ៊ុន សែន ថាកិច្ចព្រមព្រៀង​នេះ​ស្លាប់​ទៅ​ហើយ អត់​មាន​តទៅ​ទៀត​ទេ ដោយ​សារ​គាត់​មិន​ចង់​គោរព​កិច្ចព្រមព្រៀង​នោះ បើគាត់​គោរព​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ទីក្រុង​ប៉ារីស​ឆ្នាំ១៩៩១ នោះ ត្រូវ​ស្តារ​ប្រជាធិបតេយ្យ និង​ការ​គោរ​សិទ្ធិមនុស្ស​​​នៅ​​កម្ពុជា ហើយគាត់​មិនចង់​ការពារ​បូរណភាព​ទឹកដី​កម្ពុជា ពីព្រោះ​គាត់​ចង់​កាត់​ដី​ឱ្យ​យួន ​ដើម្បី​សង​គុណ​យួន​ដែល​លើក​គាត់​តាំង​ពី​ទសវត្សរ៍​ទី​៨០​មក»

ឆ្លើយតប​រឿង​នេះ ប្រធាន​អង្គភាព​អ្នកនាំពាក្យ​រដ្ឋាភិបាល​លោក ផៃ ស៊ីផាន ប្រាប់​វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា រដ្ឋាភិបាល​មិន​ប្រារព្ធ​ពិធី​រំឭក​ខួប​៣១​ឆ្នាំ​នៃ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ទីក្រុង​ប៉ារីស​នោះ​ទេ។ ប៉ុន្តែលោកអះអាងថា ស្មារតី​នៃ​កិច្ចព្រមព្រៀង​នោះ​បាន​ដាក់​បញ្ជូល​ក្នុង​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​រួច​ហើយ ហើយ​រដ្ឋាភិបាល​កំពុង​អនុវត្ត​ដោយ​ផ្តើម​ចេញ​ពី​ការ​កសាង​ស្ថិរភាព និង​សន្តិភាព​ជូន​ប្រជាពលរដ្ឋ។ លោកបញ្ជាក់ថា ចំណាត់ការ​លើ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​កន្លង​ទៅ គឺ​ជាការ​អនុវត្ត​ច្បាប់​ ដើម្បី​ថែ​រក្សា​សណ្ឋាប់​ធ្នាប់​សង្គម និង​អភិវឌ្ឍ​ប្រជាធិបតេយ្យ​នៅ​កម្ពុជា៖

«ស្មារតី​នៃ​កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស​ហ្នឹង​បាន​សរសេរ​ចូល​ក្នុង​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​រួច​ស្រេច​ហើយ ការ​ប្រឹងប្រែង​របស់​យើង​បាន​ធ្វើ យ៉ាង​ហោចណាស់​យើង​ចាប់​ផ្តើម​ពី​ការ​រក្សា​ស្ថិរភាព សន្តិភាព​ជូន​ប្រជាពលរដ្ឋ យើង​បាន​ធ្វើ​ហើយ យើង​នឹង​ធ្វើ​បន្ត​ទៀត​តាម​រយៈ​កំណែ​ទម្រង់»

ទោះ​យ៉ាង​ណា កន្លងទៅ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ទាំង​ក្នុង និង​ក្រៅ​ប្រទេស ក្រុម​សង្គម​ស៊ីវិល​ជាតិ-អន្តរជាតិ​លើក​ឡើង​ថា កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ក្រុង​ប៉ារីស​មាន​តម្លៃ​ជា​អមតៈ ហើយ​ប្រៀប​បាន​នឹង​អាវក្រោះ​ការ​ពារ​ប្រជាជាតិខ្មែរ​ពី​ការ​ឈ្លានពាន​របស់​បរទេស និងជា​មាគ៌ា​ឆ្ពោះ​ទៅ​រក​ការ​បង្រួប​បង្រួម​ជាតិ។ ពួកគេ​អំពាវនាវ​ដល់​ប្រទេស​ហត្ថលេខី​មួយ​ចំនួន​បាន​ទាមទារ​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​លោក ហ៊ុន សែន គោរព​កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ក្រុង​ប៉ារីស​ឱ្យ​បាន​ពេញ​លេញ ដើម្បី​ប្រយោជន៍​ដល់​ប្រទេសជាតិ​ទាំង​មូល។

កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ក្រុង​ប៉ារីស មាត្រា ១៥ ចំណុច «ក‍» ចែងថា កម្ពុជា​ត្រូវ​ធានា​ការ​គោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស និង​សេរីភាព​ជា​មូលដ្ឋាន​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ រួមទាំង​គាំទ្រ «ពលរដ្ឋកម្ពុជា ធ្វើ​សកម្មភាព​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស និង​សេរីភាព​ជា​មូលដ្ឋាន» ដើម្បី​ធានា​ថា នយោបាយ និង​អំពើប្រព្រឹត្ត​ក្នុង​អតីតកាល​មិន​ត្រូវ​បាន​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​វិលត្រឡប់​មក​វិញ​ជា​ដាច់​ខាត។ រីឯ​ឯកសារ​ទី២ ស្តីទី​បូរណភាព​ទឹកដី និង​អធិបតេយ្យភាព​ជាតិ ត្រង់​មាត្រា ១ ចំណុច «ឃ» ចែងថា សន្ធិសញ្ញា​ទាំង​ឡាយ ប៉ះ​ពាល់​បូរណភាព​ទឹកដី​កម្ពុជា ត្រូវ​លុបចោល ឬ​អស់​សុពលភាព​នា​ពេល​នោះ

ជុំវិញ​រឿង​នេះ ប្រធាន​សមាគម​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អាដហុក​លោក នី សុខា មាន​ប្រសាសន៍ថា កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ទីក្រុងប៉ារីស​នៅតែសំខាន់​សម្រាប់​កម្ពុជា​ក្នុងការ​យក​មក​ដោះស្រាយ​វិបត្តិនយោបាយ​ដោយ​មិន​អាច​បំភ្លេច​បាន​ឡើយ។ លោកបន្តថា បុព្វហេតុដើម​នៃ​ការ​កសាង​ស្មាតី​នេះ​ឡើង ដើម្បី​បញ្ចាប់​សង្គ្រាម​ក្នុង​ប្រទេស ហើយ​ខ្មែរ​គ្រប់និន្នាការ​ទាំងអស់​ងាកមក​ផ្សះផ្សាជាតិ​បង្រួបបង្រួម​ជាតិ​ដោយ​ប្រកួតប្រជែង​គ្នា​តាមរយៈ​ការ​បោះឆ្នោត​ដោយ​សេរី ត្រឹមត្រូវ និង​យុត្តិធម៌។ ទោះយ៉ាងណា លោក​មើល​ឃើញ​ថា ៣១ឆ្នាំ​កន្លង​មក​នេះ ដំណើរ​កសាង​ប្រជាធិបតេយ្យ​នៅកម្ពុជា​បាន​ធ្លាក់​ចុះ ជា​ពិសេស​រយៈពេល​ចុងក្រោយ​នេះ​អ្នក​នយោបាយ​បក្ស​ប្រឆាំង​មួយ​ចំនួន​ត្រូវ​បាន​ផាត់​ចេញ​ពី​ការ​បោះឆ្នោត។ លោក នី សុខា អំពាវនាវ​ដល់​រដ្ឋាភិបាល​រៀបចំ​ដំណើរការ​បោះឆ្នោត​ឆ្នាំ២០២៣ ខាង​មុខ​នេះ ត្រូវ​គោរព​តាមកិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ប៉ារីស ដើម្បី​បញ្ចៀស​ការ​រំលោភ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ត​ទៅ​ទៀត៖

«បច្ចុប្បន្ននេះ​វិញ​សូម្បី​ភាគី​ខ្មែរ​យើង​ដែល​មាន​និន្នាការ​មិន​ស្រប ឬ​ប្រឆាំង​នឹង​រដ្ឋាភិបាល​ អតីត​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ គឺ​មិន​ត្រូវ​បាន​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​ចូលរួម​ក្នុង​ដំណើរការ​បោះឆ្នោត​នោះ​ទេ អ្នក​ខ្លះ​ជាប់​ទោស​ជាប់​ទណ្ឌ​ជាដើម អាហ្នឹង​ហើយ​យើង​មើល​ឃើញថា យើង​មិន​ទាន់​បាន​អនុវត្ត​ឱ្យ​បាន​ត្រឹមត្រូវ​តាម​ស្មារតី​បង្រួបបង្រួម​ជាតិ ផ្សះផ្សាជាតិ ដើម្បី​ងាកមក​ធ្វើការ​បោះឆ្នោត​ត្រឹម​ត្រូវ​នា​ពេល​ខាង​មុខ​ទេ​បាទ»

សេចក្តីថ្លែងការណ៍​គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ក៏បាន​អំពាវនាវ​ដល់​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ ជាពិសេស​ម្ចាស់​ហត្ថលេខី​នៃកិច្ចព្រមព្រៀង​ដែល​មាន​កាតព្វកិច្ច​ធានា​ចំពោះការ​អនុវត្តកិច្ច​ព្រមព្រៀង​ទីក្រុងប៉ារីស​ឱ្យ​បាន​ពេញ​លេញ ជំរុញ​ឱ្យ​មាន​ការ​ប្តេជ្ញាចិត្ត​របស់​សហគមន៍​អន្តរជាតិ ដើម្បី​ស្តារ​សិទ្ធិមនុស្ស និង​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ រួមទាំង​រៀបចំ​ការ​បោះឆ្នោត​ឆ្នាំ២០២៣ ខាង​មុខ​នេះ ឱ្យ​ស្រប​តាម​ស្មារតី​កិច្ចព្រម​ព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។

បញ្ចេញ​មតិយោបល់៖

បញ្ចូលមតិរបស់អ្នកដោយបំពេញទម្រង់ខាងក្រោមជាអក្សរសុទ្ធ។ មតិនឹងត្រូវសម្រេចដោយអ្នកសម្របសម្រួល និងអាចពិនិត្យកែប្រែឲ្យស្របតាម លក្ខខណ្ឌនៃការប្រើប្រាស់ របស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី។ មតិនឹងមិនអាចមើលឃើញភ្លាមៗទេ។ វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះខ្លឹមសារនៃមតិដែលបានចុះផ្សាយឡើយ។ សូមគោរពមតិរបស់អ្នកដទៃ ហើយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការពិត។