សាលាដំបូងខេត្តបាត់ដំបងបានអនុញ្ញាតឱ្យមន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលរបបក្រុងភ្នំពេញរំលាយចោលចំនួន៦នាក់ចាកចេញពីតុលាការក្រោយសាកសួរករណីតុលាការចោទប្រកាន់ថាពួកគេផ្ដុំគ្នាហូបនំបញ្ចុកនៅផ្ទះរបស់ចៅសង្កាត់អូរចារជាប់ឆ្នោតកញ្ញា ស៊ិន ចាន់ពៅរ៉ូហ្សេត។ តុលាការសង្ស័យថា ជាការប្រមូលផ្ដុំគាំទ្រលោកសម រង្ស៊ី និងប្រឆាំងសាលដីការំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សយល់ថា ចំណាត់ការរបស់ តុលាការនេះ គឺជាចេតនានយោបាយមិនមែនជាការអនុវត្តច្បាប់ ព្រោះសកម្មភាពមន្ត្រីបក្សប្រឆាំងទាំងនោះមិនបានប្រព្រឹត្តអ្វីផ្ទុយពីច្បាប់កំណត់ឡើយ។
តុលាការខេត្តបាត់ដំបងបានបន្តសាកសួរមន្ត្រីគណបក្ស សង្គ្រោះជាតិ ដែលរបបក្រុងភ្នំពេញរំលាយចោលចំនួន ៦នាក់បន្ថែមទៀតក្នុងចំណោម ២៦នាក់ នៅថ្ងៃទី៩ ខែឧសភា បន្ទាប់ពីសាកសួរអស់ ៥នាក់រួចហើយ កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែឧសភា។
ចៅសង្កាត់អូរចារជាប់ឆ្នោតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិកញ្ញា ស៊ិន ចាន់ពៅរ៉ូហ្សេត ប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានក្រោយចេញពីតុលាការថា តុលាការបានចោទសួរពាក់ព័ន្ធនឹងការប្រមូលផ្តុំមនុស្សច្រើននៅហាងនំបញ្ចុករបស់នាងកន្លងមក ដែលតុលាការសង្ស័យថា ការជួបជុំហូបនំបញ្ចុកនោះ បានធ្វើសកម្មភាពគាំទ្រលោក សម រង្ស៊ី ជាប្រធានស្ដីទីគណបក្ស សង្គ្រោះជាតិ និងមានបំណងប្រឆាំងសាលាដីការំលាយគណបក្ស សង្គ្រោះជាតិ។ កញ្ញា ស៊ិន ចាន់ពៅរ៉ូហ្សេត សម្ដែងការហួសចិត្ត ដែលតុលាការសាកសួរបែបនេះ និងរំខានដល់មុខរបលក់នំបញ្ចុករបស់នាងម្ដងហើយម្ដងទៀត។ ចៅសង្កាត់ ជាប់ឆ្នោតរូបនេះបញ្ជាក់ថា វាគ្មានអ្វីចម្លែកនោះទេ ដែលថា មានមនុស្សជាច្រើនទៅផ្ទះរបស់នាង ព្រោះពួកគេទៅ ដើម្បីហូបនំបញ្ចុក និងសន្ទនាគ្នាធម្មតាក្នុងនាមជាអ្នកស្គាល់គ្នា ហើយនាងតែងតែ ស្វាគមន៍គ្រប់ភ្ញៀវទាំងអស់៖ «ខ្ញុំមិនបានកោះហៅអតីតមន្ត្រីគណបក្ស សង្គ្រោះជាតិ មកជួបជុំទេ។ខ្ញុំគឺជាម្ចាស់ហាង ហើយខ្ញុំស្វាគមន៍រីករាយភ្ញៀវគ្រប់និន្នាការទាំងអស់ ដែលមកទទួលទាននំបញ្ចុកក្នុងហាងរបស់នាងខ្ញុំ។ ទី២ គេសួរថា ខ្ញុំមានញុះញង់ឱ្យប្រព្រឹត្តបទល្មើសប្រឆាំងសាលដីការំលាយគណបក្ស សង្គ្រោះជាតិ អត់។ ខ្ញុំថា អត់មានទេ ហើយនៅថ្ងៃទី២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៨ គេសួរថា មានបានធ្វើសន្និសីទថ្លែងការគាំទ្រលោក សម រង្ស៊ី ទេ។ ខ្ញុំថា អត់បានទេ។ ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ប្រាប់លោកព្រះរាជអាជ្ញាថា ខ្ញុំជាម្ចាស់ហាងដូច្នេះខ្ញុំរីករាយទាំងអស់។ ម្យ៉ាងក្នុងនាមខ្ញុំជាអតីតមន្ត្រី សង្គ្រោះជាតិ នៅពេលជួបជុំគ្នា គឺយើងបានសម្ដែងនូវមនោសញ្ចេតនាគាំទ្រលោកប្រធាន សម រង្ស៊ី និងប្រធាន កឹម សុខា ដូចបងប្អូនខ្មែរនៅក្រៅប្រទេសទាំងអស់ដែរ។ ដូច្នេះការសម្ដែងមនោសញ្ចេតនាគាំទ្រលោកទាំងពីរក្នុងនាមយើងជាកូនជាចៅហើយលោក សម រង្ស៊ី និងលោក កឹម សុខា ប្រៀបដូចជាឪពុកជាម្ដាយរបស់ពួកយើង។ ដូច្នេះមិនមានអ្វីខុសច្បាប់ទេ»។
ក្រៅពីកញ្ញា ស៊ិន ចាន់ពៅរ៉ូហ្សេត នោះអ្នកដែលចូលបំភ្លឺក្នុងថ្ងៃទី២ នេះ មានអតីតសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាខេត្តបាត់ដំបង លោក ឌឹម សារឿន ចៅសង្កាត់ទួលតាឯកជាប់ឆ្នោត លោក ម៉ក់ រ៉ា ចៅសង្កាត់ព្រែកព្រះស្ដេចជាប់ឆ្នោត លោក ខាន់ ប៊ុនផេង ចៅសង្កាត់ចំការសំរោងជាប់ឆ្នោត លោក ឃួន ចម្រើន និងអតីតក្រុមប្រឹក្សាក្រុងបាត់ដំបងលោក យួម ដូង។
ចៅសង្កាត់ព្រែកព្រះស្ដេចជាប់ឆ្នោតលោក ខាន់ ប៊ុនផេង ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា តុលាការបានសាកសួរលោកថា តើបានដឹងពីសាលដីការំលាយគណបក្ស សង្គ្រោះជាតិ ទេ និងសួរថា ហេតុអ្វីនៅតែគាំទ្រគណបក្ស សង្គ្រោះជាតិ ដែលរំលាយបាត់ទៅហើយ។ បន្ទាប់មក តុលាការក៏បានចោទសួរថា តើ ធ្លាប់ទៅហូបនំបញ្ចុកផ្ទះកញ្ញា ស៊ិន ចាន់ពៅរ៉ូហ្សេត ទេ ហើយនរណាអ្នកហៅទៅ និងអ្នកណាអ្នកចេញលុយជាដើម។ លោក ខាត់ ប៊ុនផេង យល់ថា តុលាការបានព្យាយាមសាកសួររកណា ដែលជាមេក្លោងហៅទៅហូបនំបញ្ចុក ព្រោះតុលាការសង្ស័យថា ការហូបជួបជុំនោះ គឺដើម្បីគាំទ្រលោក សម រង្ស៊ី និងបំពាន់សាលដីកាតុលាការ។ លោកបញ្ជាក់ថា គ្មាននរណាហៅលោកទៅហូបនំបញ្ចុកទេ គឺលោកទៅផ្ទះកញ្ញា ស៊ិន ចាន់ពៅរ៉ូហ្សេត ដោយខ្លួនឯងក្នុងនាមជាអ្នកស្គាល់គ្នា ហើយវាគឺសិទ្ធិសេរីភាពរបស់លោក ដែលធានាដោយច្បាប់ក្នុងការគាំទ្រគណបក្សនយោបាយ៖ «ខ្ញុំយល់ថា នេះគឺជាបំភិតបំភ័យដល់សកម្មជនគណបក្ស សង្គ្រោះជាតិ កន្លងមក ដោយសារប្រហែលគេដឹងថា លោកប្រធាន សម រង្ស៊ី វិលមកកាន់មាតុភូមិវិញ ឆាប់ៗ។ ដូច្នេះគេត្រូវរកវិធីបំបែកអ្នកមូលដ្ឋានឱ្យបាក់ស្មារតី។ ទោះយ៉ាងណា ខ្ញុំនៅតែមានជំហររឹងមាំតាំងពីដើមដល់ចប់។ ក្នុងនាមខ្ញុំជាប្រជាពលរដ្ឋមួយ ខ្ញុំមានសិទ្ធិគាំទ្រគណបក្សនយោបាយ និងមេដឹកនាំរូបណា ដែលខ្ញុំស្រឡាញ់»។
ចំពោះស្ថានភាពនៅខាងមុខតុលាការខេត្តបាត់ដំបងវិញ គឺសមត្ថកិច្ចបានដាក់ពង្រាយកម្លាំងប៉ូលិសជាច្រើននាក់ព័ទ្ធជុំវិញតុលាការ និងបានដាក់របាំងព្រមទាំងកាប់ដើមឈើបិទផ្លូវមួយចំនួនជាប់របងតុលាការ ដើម្បីរារាំងមិនឱ្យពលរដ្ឋចូលទៅឃ្លាំមើលនៅមុខសាលាដំបូងនោះឡើយ ខណៈពលរដ្ឋរាប់សិននាក់នាំគ្នាទៅស្រែកគាំទ្រមន្ត្រីគណបក្ស សង្គ្រោះជាតិ នៅមុខតុលាការ។ ពលរដ្ឋមួយចំនួនបានសម្ដែងអារម្មណ៍ខឹងស្អប់ចំពោះតុលាការ និងខ្លះទៀត បានស្រែកគាំទ្រផ្ដល់កម្លាំងចិត្តដល់មន្ត្រីគណបក្ស សង្គ្រោះជាតិ ទាំងនោះ ហើយខ្លះទៀត ក៏បានបង្ហាញអារម្មណ៍ក្ដុកក្ដួល ចំពោះកញ្ញា ស៊ិន ចាន់ពៅរ៉ូហ្សេត ដែរ៖ «ខ្ញុំសូមសរសើរកញ្ញា ស៊ិន ចាន់ពៅរ៉ូហ្សេត ដែលក្មេង ហើយក្លាហានស្រឡាញ់ជាតិ។ ពិតជាក្លាហានណាស់គ្មាននរណាដូចកូនស្រីម្នាក់នេះទេ»។
អាស៊ីសេរីមិនអាចសុំការឆ្លើយតបពីស្នងការរងនគរបាលខេត្តបាត់ដំបងលោក មៀន ឡាយ ដោយទូរស័ព្ទចូលជាច្រើនដងពុំមានអ្នកទទួល។ ចំណែកប្រធានលេខាធិការដ្ឋានរដ្ឋបាលសាលាដំបូងខេត្តបាត់ដំបង គឺអ្នកស្រី ទៀង សម្បូរ បដិសេធមិននិយាយជាអាស៊ីសេរីទេ ដោយសារជាប់រវល់សិក្ខាសាលានៅរាជធានីភ្នំពេញ ហើយបង្វែរឱ្យសួរខាងអ្នកនាំពាក្យ និងជាព្រះរាជអាជ្ញារងអមសាលាដំបូងខេត្តបាត់ដំបង គឺលោក ហេង លុយ។ ប៉ុន្តែអាស៊ីទូរស័ព្ទចូលជាច្រើនពុំមានអ្នកទទួលនោះទេ។
មន្ត្រីបក្សប្រឆាំងឱ្យដឹងថា តុលាការបានអនុញ្ញាតឱ្យពួកគេត្រឡប់ទៅផ្ទះវិញរៀងៗ ខ្លួនដោយមិន ទាន់បញ្ជាក់ថា នឹងទម្លាក់ចោលសំណុំរឿងនេះ ឬនឹងបន្តចំណាត់ការយ៉ាងណាទៀតនោះទេ។ មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សយល់ថា តាមផ្លូវច្បាប់ប្រសិនបើការសាកសួរ ឬការស៊ើបអង្កេតបឋមរបស់ព្រះរាជអាជ្ញារកមិនឃើញធាតុផ្សំនៃបទល្មើស គឺគេនឹងលើកលែងការចោទ ឬតម្កល់រឿងឥតចាត់ការតទៅទៀត។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើការសាកសួរនេះរកឃើញថា មានធាតុផ្សំនៃល្មើស គឺព្រះរាជអាជ្ញានឹងបញ្ជូនសំណុំរឿងទៅចៅក្រមស៊ើបសួរ ហើយក្នុងដំណាក់កាលចៅក្រមស៊ើបសួរនេះ គឺអាចនឹងមានការឃុំខ្លួនប៉ុណ្ណោះអាសន្ន។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្ស អាដហុក (Adhoc) ខេត្តបាត់ដំបងលោក យិន ម៉េងលី យល់ថា សកម្មភាពមន្ត្រីគណបក្ស សង្គ្រោះជាតិ ទាំងអស់នោះ គឺមិនមែនជាបទល្មើសនោះទេ។ ដូច្នេះចំណាត់ការរបស់តុលាការនេះ គឺធ្វើឡើងក្រោមហេតុផលនយោបាយ ព្រោះអាជ្ញាធរបារម្ភអំពីជំហរស្មោះត្រង់របស់ពួកគេជាមួយគណបក្ស សង្គ្រោះជាតិ ដោយឥតងាករេ។ ម្យ៉ាងទៀត លោកបន្តថា បើទោះបីជាមន្ត្រីគណបក្ស សង្គ្រោះជាតិ ទាំងនោះ បានជួបជុំគ្នា ហើយផ្ញើសារបង្ហោះវីដេអូអ្វីក្ដី វាគឺជាសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ពួកគាត់ក្នុងការបញ្ចេញមតិ និងសេរីភាពក្នុងការជួបជុំ ដែលធានាដោយច្បាប់៖ « អ៊ី ចឹងការផ្ញើសាររបស់គាត់គ្រាន់តែគាំទ្រលោក សម រង្ស៊ី ជាប្រធានស្ដីទី ឬក៏ផ្ញើសារគាំទ្រ សម រង្ស៊ី និង កឹម សុខា ជាមនុស្សតែមួយ។ ដូច្នេះ នេះគឺជាការស្រឡាញ់ ជាការបញ្ចេញមតិរបស់គាត់មិនគប្បីមន្ត្រី ឬអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចបង្កសំណុំរឿងទៅចោទប្រកាន់ពួកគាត់ទេ។ នៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ គឺសេរីភាពក្នុងការជួបជុំសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ គឺមានតម្លៃណាស់ ហើយបើសេរីភាពនេះត្រូវបានបិទ វាលែងជាសង្គមប្រជាធិបតេយ្យទៀតហើយ»។
ចំណាត់ការរបស់តុលាការខេត្តបាត់ដំបងនេះ គឺបន្ទាប់ពីមេដឹកនាំរបបក្រុងភ្នំពេញលោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់បានប្រកាសជាបន្តបន្ទាប់ថា លោកនឹងតាមកម្ទេចមន្ត្រីបក្សប្រឆាំងមិនឱ្យមានជីវិតឡើយ ប្រសិនបើអន្តរជាតិហ៊ានដាក់គំនាបសេដ្ឋកិច្ចលើកម្ពុជា។ ជាពិសេសលោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់បានចេញបញ្ជាឱ្យចាប់ដាក់គុក និងប្រើហិង្សាលើសកម្មជនបក្សប្រឆាំងរូបណា ដែលហ៊ានងើបតវ៉ា និងចង់រៀបចំគម្រោងទទួលលោក សម រង្ស៊ី ឱ្យវិលត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញ។
គិតត្រឹមថ្ងៃទី៨ ឧសភា តំណាងអយ្យការនៃសាលាដំបូងខេត្តបាត់ដំបងលោក គឺ ប៊ុណ្ណរ៉ា បានកោះហៅមេឃុំចៅសង្កាត់សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ ស្រុក ក្រុង និងក្រុមប្រឹក្សាខេត្តបាត់ដំបងគណបក្ស សង្គ្រោះជាតិ ចំនួន ២៦នាក់ហើយ ឱ្យចូលបំភ្លឺនៅតុលាការដោយចាប់ពីថ្ងៃទី៨ ឧសភាបន្តបន្ទាប់ទៅ។
នាយកប្រចាំតំបន់អាស៊ីនៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) លោក ប្រ៊ែដ អាដាម (Brad Adams) ស្នើឱ្យរបបលោក ហ៊ុន សែន បិទបញ្ចប់យុទ្ធនាការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញខាងនយោបាយប្រឆាំងនឹងគណបក្ស សង្គ្រោះជាតិ តទៅទៀត ហើយត្រូវទម្លាក់ចោលឱ្យអស់នូវសំណុំរឿងដែលមិនសមទំនងទាំងឡាយនេះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។