ការបោះឆ្នោត គឺជាសិទ្ធិនយោបាយជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យរបស់ពលរដ្ឋគ្រប់ៗ រូប ដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា។ ការអនុវត្តន៍សិទ្ធិបោះឆ្នោត ជះឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងដល់ការពង្រឹងគុណភាពនៃការដឹកនាំគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ តាំងពីមូលដ្ឋាន រហូតដល់ថ្នាក់ជាតិ។
ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ នឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី៥ ខែមិថុនា ខាងមុខ។ តាមរយៈការបោះឆ្នោត ពលរដ្ឋមានសិទ្ធិសម្ងាត់លើសន្លឹកឆ្នោត ដើម្បីជ្រើសរើសតំណាងដែលខ្លួនពេញចិត្ត ដោយគ្មានការបំភិតបំភ័យ និងគំរាមកំហែងនោះឡើយ។
ក្នុងសង្គមប្រកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ប្រជាពលរដ្ឋជាម្ចាស់ប្រទេស ជាម្ចាស់សិទ្ធិអំណាច និងជាអ្នកបោះឆ្នោតជ្រើសរើសអ្នកដឹកនាំតាមឆន្ទៈ និងសតិសម្បជញ្ញៈរបស់ខ្លួន ចំពោះបេក្ខជន ឬគណបក្សនយោបាយណាមួយ ដែលគេពេញចិត្ត។ ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងថ្នាក់ជាតិ និងជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ គឺជាការអនុវត្តន៍គោលការណ៍លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស និងមានលក្ខណៈជាសកល និងដោយសម្ងាត់។
អ្នកសម្របសម្រួលផ្នែកអង្កេត និងតស៊ូមតិនៃអង្គការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោត ខុមហ្វ្រែល (COMFREL) លោក កន សាវាង្ស មានប្រសាសន៍ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា ប្រជាពលរដ្ឋគឺជាម្ចាស់វាសនា នៃប្រទេសជាតិ ពីព្រោះជាសិទ្ធិអំណាចរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ហើយការទៅបោះឆ្នោតនេះ គឺមានសារៈសំខាន់ណាស់ ក្នុងរយៈពេល៥ឆ្នាំម្តង ដើម្បីជ្រើសរើសតំណាង ចេញពីគណបក្សនយោបាយ ដែលចូលរួមការបោះឆ្នោត ទាំងការដឹកនាំថ្នាក់ជាតិ និងក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់៖ «ការជ្រើសរើសគណបក្សនយោបាយណាមួយ ដែលខ្លួនពេញចិត្ត តាមរយៈសន្លឹកឆ្នោត គឺត្រូវបានរក្សាដោយភាពសំងាត់ នៅក្នុងការគូស តាមឆន្ទៈរបស់ខ្លួន ហើយដាក់ចូលក្នុងហឹបឆ្នោត។ មិនមានអាចដឹង តាមរយៈសាតឺឡាយ (Satellite) ឬ គ្មាននរណាមួយ ដែលគេអាចដឹងថា យើងបោះឆ្នោតឲ្យនរណាទេ ហើយអ៊ីចឹងប្រជាពលរដ្ឋ ទោះបីថា នៅខាងក្រៅ មានការគំរាមកំហែង ឬការទិញទឹកចិត្តក៏ដោយ ពលរដ្ឋកុំមានការព្រួយបារម្ភ សូមឲ្យបញ្ចេញនូវឆន្ទៈរបស់ខ្លួន »។
ទាក់ទងនឹងការបោះឆ្នោតនេះដែរ ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ ព្រះករុណាព្រះបាទ នរោត្តម សីហមុនី កាលពីពេលថ្មីៗ នេះ ព្រះអង្គអំពាវនាវដល់ពលរដ្ឋឲ្យទៅបោះឆ្នោតគ្រប់ៗ គ្នា ដោយគ្មានការព្រួយបារម្ភពីការគាបសង្កត់ ការគំរាមកំហែង ឬសម្លុតពីជនណាម្នាក់នោះឡើយ។ ព្រះអង្គមានបន្ទូលក្នុងព្រះរាជសារថា ពលរដ្ឋមានសិទ្ធិសេរីភាពបោះឆ្នោតឲ្យបេក្ខជន ឬគណបក្សនយោបាយណាមួយ ដែលខ្លួនពេញចិត្ត ព្រោះជាការបោះឆ្នោតជាសកល ដោយសម្ងាត់ តាមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស។កម្មការិនីរោងចក្រកាត់ដេរ ឃែនធើរ៉េន អាប់ភែរឹល ខេមបូឌា (Canteran Apparel Cambodia Co., LTD) អ្នកស្រី សាន់ សុផា ប្រាប់ថា អ្នកស្រីនឹងទៅបោះឆ្នោត ដើម្បីជ្រើសរើសចៅសង្កាត់ និងមេឃុំ ដែលគិតគូរពីស្ថានភាពរស់នៅរបស់ពលរដ្ឋ។ អ្នកស្រីបន្តថា ជាច្រើនឆ្នាំមកនេះកម្មករនៅតែជួបបញ្ហាជាច្រើន ដូចជា ប្រាក់ខែតិចតួច ធ្វើការច្រើនម៉ោង និងទំនិញសព្វសារពើឡើងថ្លៃបច្ចុប្បន្ន ជាដើម៖ « ខ្ញុំចង់ទៅបោះឆ្នោត ហើយការបោះឆ្នោតមានការសំខាន់។ ខ្ញុំអត់ព្រួយបារម្ភ ឬភ័យខ្លាចថា ជនណាដឹងថា ខ្ញុំបោះឆ្នោតឲ្យជនណានោះទេ។ បានជាខ្ញុំចង់ទៅបោះឆ្នោត ព្រោះសន្លឹកឆ្នោតសំខាន់ ខ្ញុំនឹងបោះឲ្យនរណា ដែលគាត់មើលឃើញប្រជាពលរដ្ឋសំខាន់ ដើម្បីរើសតំណាង ដែលខ្ញុំពេញចិត្ត »។
ចំណែកបុគ្គលិកក្រុមហ៊ុនកាស៊ីណូ ណាហ្គាវើលដ៍ (Nagaworld) កញ្ញា ណុប ទិត្យបូរ៉ាវី ដែលបាននាំគ្នាបន្តធ្វើកូដកម្មប្រមាណ៥ខែមកនេះ ដើម្បីទាមទាររកដំណោះស្រាយវិវាទការងារជាមួយភាគីក្រុមហ៊ុន ឲ្យដឹងថា កញ្ញាក៏នឹងទៅបោះឆ្នោតដែរ ដើម្បីជ្រើសរើសតំណាងពលរដ្ឋពិតប្រាកដ ទោះបីជាបារម្ភថា ការបោះឆ្នោតនេះ មិនមានភាពយុត្តិធម៌ក៏ដោយ៖ « ខ្ញុំនឹងទៅបោះឆ្នោតដែរ ដើម្បីជ្រើសរើសតំណាង ដែលអាចជួយ និងគិតគូរដល់ពលរដ្ឋ នៅពេលជួបទុក្ខលំបាក។ ក្តីបារម្ភក៏ពួកខ្ញុំនៅតែបារម្ភដែរ ព្រោះពេលខ្លះយើងអត់អាចទុកចិត្តបានថា តើការបោះឆ្នោតនេះ មានភាពយុត្តិធម៌ ឬអត់ »។
បន្ថែមពីនេះ អ្នកបោះឆ្នោតមានសិទ្ធិទទួលបានព័ត៌មានអំពីដំណើរការបោះឆ្នោតដោយតម្លាភាព ចូលរួមប្រជុំ និងបញ្ចេញមតិយោបល់ដោយសេរី ដើម្បីពិភាក្សាអំពីបេក្ខជន ឬបេក្ខនារី និងគណបក្សនយោបាយឈរឈ្មោះប្រកួតប្រជែងបោះឆ្នោតតាមឆន្ទៈរបស់ខ្លួន ដោយគ្មានការគំរាមកំហែង គ្មានការបង្ខិតបង្ខំ គ្មានការភ័យខ្លាច គ្មានអំពើហិង្សា និងគ្មានការទិញសន្លឹកឆ្នោតនោះឡើយ។
មន្ត្រីឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតនៃអង្គការខុមហ្វ្រែល លោក កន សាវាង្ស គូសបញ្ជាក់ថា ឆ្នោតមួយសន្លឹករបស់ម្ចាស់ឆ្នោត គឺមានសារៈប្រយោជន៍ដល់ជាតិ និងដល់ខ្លួនឯងផង។ លោកបន្តថា តាមរយៈការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់នេះ ពលរដ្ឋមានឱកាសជ្រើសរើស ឬផ្លាស់ប្ដូរថ្នាក់ដឹកនាំថ្មីដោយសន្តិវិធី ដើម្បីឲ្យទទួលខុសត្រូវ និងគិតគូរពីសុខទុក្ខរបស់ពលរដ្ឋ នៅតាមមូលដ្ឋាន៖ « ការបោះឆ្នោតជាសកល គឺជាការបោះឆ្នោតមួយ ជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ - សង្កាត់ និងជ្រើសរើសថ្នាក់ជាតិ។ សរុបទៅការបោះឆ្នោតទាំងពីរលើកនេះ មានសារៈសំខាន់ណាស់សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ និងសម្រាប់ប្រទេសដែលមានគោលការណ៍លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ពីព្រោះពលរដ្ឋមានសិទ្ធិជ្រើសរើសតំណាងរបស់ខ្លួន និងមានសិទ្ធិឈរឈ្មោះឲ្យគេបោះឆ្នោតឲ្យដែរ »។
ការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ អាណត្តិទី៥ នឹងប្រព្រឹត្តទៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី៥ ខែមិថុនាខាងមុខ ដែលមានគណបក្សនយោបាយចូលរួម ចំនួន ១៧ គណបក្ស។ ក្នុងចំណោមគណបក្សទាំងអស់នោះមានគណបក្សធំៗ ចំនួន ៤ ដែលមានបេក្ខជនឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ គ្រប់ចំនួន២៥ ខេត្តក្រុងរួមមាន គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា គណបក្សភ្លើងទៀន គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច និងគណបក្សខ្មែររួបរួមជាតិ។ គណបក្សកាន់អំណាច បានដាក់បេក្ខជនឈ្មោះ បាន១០០% នៅតាមឃុំ-សង្កាត់ទូទាំងប្រទេស រីឯគណបក្សភ្លើងទៀនវិញ ដាក់បេក្ខជនបាន ១ពាន់ ៦រយឃុំ-សង្កាត់។
ដើម្បីបោះឆ្នោតបាន ពលរដ្ឋត្រូវមានឈ្មោះក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោត ផ្លូវការឆ្នាំ២០២១ និងមានអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណសញ្ជាតិខ្មែរ ដែលមានសុពលភាព។ ប្រសិនបើ មិនទាន់មានអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណសញ្ជាតិខ្មែរ ឬក៏អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណអស់សុពលភាព បាត់ ឬកែតម្រូវ សាមីខ្លួនអាចទៅស្នើសុំឯកសារបញ្ជាក់អត្តសញ្ញាណ នៅគណៈកម្មការឃុំ-សង្កាត់រៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ឃ.ស.ប.) ឬនៅអាជ្ញាធរឃុំ-សង្កាត់ ដែលខ្លួនត្រូវទៅបោះឆ្នោត។ ការស្នើសុំនេះមានរយៈពេល ៣០ ថ្ងៃ គឺចាប់ពីថ្ងៃទី៥ ខែឧសភា រហូតដល់ថ្ងៃទី៣ ខែមិថុនា នាវេលាម៉ោង ៥:៣០នាទីល្ងាច៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។