គណបក្ស​នយោបាយ​ចំនួន៤ ​ពិភាក្សា​ជាមួយ គ.ជ.ប ជជែក​អំពី​កំណែ​ទម្រង់​ការ​បោះឆ្នោត

ដោយ ជី វិតា
2022.09.01
គណបក្ស​នយោបាយ​ចំនួន៤ ​ពិភាក្សា​ជាមួយ គ.ជ.ប ជជែក​អំពី​កំណែ​ទម្រង់​ការ​បោះឆ្នោត (ជួរខាងឆ្វេង) មន្ត្រី​គណបក្ស​នយោបាយ​ក្រៅ​រដ្ឋាភិបាល​ចំនួន៤ និង​ (ជួរខាង​ស្ដាំ) មន្ត្រី​​គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​រៀបចំ​ការ​បោះ​ឆ្នោត (គ.ជ.ប) ក្នុង​ជំនួប​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី៣១ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២២ ពិភាក្សា​អំពី​សំណូមពរ​របស់​គណបក្ស​នយោបាយ​ឱ្យ គ.ជ.ប កែទម្រង់​មុនការ​បោះឆ្នោតជ្រើសរើស​តំណាងរាស្ត្រ នៅ​ឆ្នាំ២០២៣។
រូប៖ ហ្វេសប៊ុកអ្នក​នាំ​ពាក្ស គ.ជ.ប

គណបក្ស​នយោបាយ​ក្រៅ​រដ្ឋាភិបាល​ចំនួន៤ បាន​ជួប​ជាមួយ និង​គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​រៀបចំ​ការ​បោះ​ឆ្នោត (..) ហើយ​នៅ​ថ្ងៃ​ពុធ​នេះ ជជែក​គ្នា​អំពី​កំណែ​ទម្រង់​ប្រព័ន្ធ​បោះ​ឆ្នោត និង​បាន​ដាក់​សំណើ​ចំនួន​ជាង ១០ចំណុច​ជូន​ស្ថាប័ន​កំពូល​មួយ​នេះ។ សង្គម​ស៊ីវិល​ជំរុញ​ទៅ គ..ប ឱ្យ​ពិចារណា​តាម​ការ​ស្នើសុំ​របស់​គណបក្ស​នយោបាយ​ទាំង​នោះ ដើម្បី​ឲ្យ​សហគមន៍​ជាតិ និង​អន្តរជាតិ​មាន​ជំនឿ​លើ​ស្ថាប័ន​ជាតិ​រៀបចំ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​មួយ​នេះ ថា ឯករាជ្យ។

ដើម្បី​ឱ្យ​ការ​បោះ​ឆ្នោត២០២៣ ខាង​មុខ ជា​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង​ស្មើភាព តម្លាភាព និង​យុត្តិធម៌ គណបក្ស​ក្រៅ​រដ្ឋាភិបាល​ទាំង៤ ទទូច​ឱ្យ​គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​រៀបចំ​ការ​បោះ​ឆ្នោត ហៅ​កាត់​ថា គ..ប ធ្វើ​កំណែ​ទម្រង់​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ឡើង​វិញ ទៅ​តាម​សំណើ​របស់​ពួក​គេ។

ប្រធាន​គណបក្ស​ឆន្ទៈខ្មែរ លោក គង់ ម៉ូនីកា ប្រាប់​វិទ្យុ​អាស៊ី​សេរី ថ្ងៃ​ទី៣១ សីហា ថា គ..ប បាន​ទទួល​ជួប​តំណាង​គណបក្ស​នយោបាយ​ទាំង​បួន ហើយ​ពួក​គេ​បាន​ដាក់​នូវ​សំណើ​ចំនួន ១៦ចំណុច ដើម្បី​កែ​លម្អ​ប្រព័ន្ធ​បោះ​ឆ្នោត។ សំណើ​ទាំង​នោះ ចំណុច​មួយ​ចំនួន​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​បញ្ហា​នីតិវិធី និង​ការងារ​បច្ចេកទេស ដែល គ..ប ទទួល​យក​ទៅ​ពិចារណា ខណៈ​ចំណុច​មួយ​ចំនួន គ..ប យល់​ថា មិន​ពាក់ព័ន្ធ​ស្ថាប័ន​របស់​ខ្លួន​ឡើយ។ លោក គង់ ម៉ូនីកា លើកឡើងថា ប្រសិនបើ គ..ប មិន​មាន​ការ​កែ​លម្អ តំណាង​គណបក្ស​ទាំង៤ នឹង​ពិភាក្សា​គ្នា​ទៅ​តាម​ស្ថានភាព​ជាក់​ស្តែង​បន្ត​ទៀត។ លោក​បញ្ជាក់​ថា តំណាង​គណបក្ស​ទាំង៤ ក៏​បាន​ស្នើ​ទៅ គ ជ ប ឱ្យ​ពិចារណា​ទម្លាក់​ចោល​បទ​ចោទ​ប្រឆាំង​ទៅ​លើ​លោក សុន ឆៃ ដោយ​ពួក​គេ​យល់​ថា អនុប្រធាន​គណបក្ស​ភ្លើង​ទៀន​រូប​នេះ គ្រាន់តែ​បញ្ចេញ​មតិ​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ដំណើរ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ប៉ុណ្ណោះ៖ «គណបក្ស​ទាំង៤ បាន​មើល​ឃើញ​នូវ​ចំណុច​អវិជ្ជា​ច្រើន ដែល​តម្រូវ​ឱ្យ​មាន​ការ​កែ​លម្អ និង​ធ្វើ​វិសោធនកម្ម​ច្បាប់​ពាក់ព័ន្ធ​មួយ​ចំនួន ដើម្បី​ធានា​ថា ការ​បោះ​ឆ្នោត​នា​ពេល​ខាង​មុខ ជាពិសេស ការ​បោះ​ឆ្នោត​ជ្រើសរើស​តំណាងរាស្ត្រ ២០២៣។ ធានា​បាន​ថា ជា​ការ​បោះ​ឆ្នោត​មួយ ដែល​ទទួល​យក​បាន​ទាំង​អស់​គ្នា ពីគ្រប់គណបក្សនយោបាយ ដែល​បាន​ចូលរួម​ក្នុង​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ហ្នឹង​បាទ ។ ខ្ញុំ​គិត​ថា គ ជ ប ត្រូវ​ការ​ពេល​វេលា ដើម្បី​ធ្វើ​ការ​ប្រមូល​នូវ​សំណើ ឬ​ក៏​ចំណុច​ទាំង​ឡាយ ដែល​គណបក្ស​នយោបាយ​ទាំង៤ លើក​ឡើង នៅ​ក្នុង​កិច្ច​ប្រជុំ​ព្រឹក​មិញ​នេះ ដើម្បី​ដាក់​ជូន​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​របស់​ខ្លួន ហើយ​ខ្ញុំ​សង្ឃឹម និង​ជឿជាក់​ថា គ ជ ប នឹង​ឆ្លើយតប​ជាមួយ និង​គណបក្ស​នយោបាយ​ទាំង៤ ជា​វិជ្ជមាន ក្នុង​ពេល​ឆាប់ៗ ខាង​មុខ​នេះ»

ក្នុង​កិច្ច​ប្រជុំ​នោះ តំណាង​គណបក្ស​ទាំង៤ បាន​ជួប​ជាមួយ​អគ្គលេខាធិការ គ..ប លោក ទេព នីថា និង អ្នក​នាំ​ពាក្យ គ..ប លោក ហង្ស ពុទ្ធា។

តាម​ការ​ចុះ​ផ្សាយ​របស់ គ..ប ថ្ងៃ​ទី៣១ សីហា​នេះ លោក ហង្ស ពុទ្ធា អ្នក​នាំ​ពាក្យ គ..ប លើក​ឡើង​ថា គ..ប បាន​ទទួល​យក​សំណើ ប៉ុន្តែ​មិនមែន​មាន​ន័យ​ថា ទទួល​យក​មក​អនុវត្ត​នោះ​ឡើយ។ លោក ហង្ស ពុទ្ធា បញ្ជាក់​ថា ការ​ប្រាស្រ័យ​ទាក់ទង​គ្នា​រវាង គ..ប និង​គណបក្ស​នយោបាយ គឺ​ជា​ទម្លាប់​ល្អ​ឆ្ពោះ​ទៅ​រក​ការ​បោះ​ឆ្នោត​នៅ​កម្ពុជា​កាន់តែ​មាន​ល្អ​ប្រសើរ​ស្រប​ទៅ​នឹង​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ៖ «ទី១ គ..ប និង​ទទួល​យក​អនុសាសន៍​នេះ ដើម្បី​ធ្វើការ​ពិភាក្សា​នៅ​ក្នុង​លក្ខខណ្ឌ​បច្ចេកទេស និង​ផ្ទៀងផ្ទាត់​ជាមួយ​នឹង​ទិដ្ឋភាព​ច្បាប់​ដែល​មាន ហើយ​នឹង​ដាក់​ជូន​គណៈកម្មការ​ជាតិ​រៀបចំ​ការ​បោះ​ឆ្នោត ដើម្បី​ធ្វើ​ការ​អនុម័ត ធ្វើការ​សម្រេច​ថា តើ​ចំណុច​ណា ដែល​ទទួល​យក​បាន ហើយ​ចំណុច​ណា​មិន​ទទួល​យក​បាន។ ហើយ​ទី២ ចំណុច ដែល​ទទួល​យក​បាន​អាច​នឹង​បញ្ចូល​ទៅ​ក្នុង​បទបញ្ជា និងនីតិវិធីដែល គ ជ ប កំពុង​តាក់តែង ហើយ​នឹង​ដាក់​ជូន​ទៅ​គ្រប់​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​វិញ ដើម្បី​ចូលរួម​ផ្តល់​យោបល់​លើ​បទបញ្ជា និង​នីតិវិធី នៃ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ជ្រើសតាំង​តំណាងរាស្ត្រ ដែល​នឹង​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​នៅ​ឆ្នាំ២០២៣ ខាង​មុខ​នេះ​បាទ»

កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី២៦ ខែសីហា ថ្នាក់​ដឹក​នាំ​គណបក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យ​មូលដ្ឋាន គណបក្ស​ឆន្ទៈ​ខ្មែរ គណបក្ស​កែ​ទម្រង់​កម្ពុជា និង​គណបក្ស​ភ្លើង​ទៀន បាន​ជួប​ពិភាក្សា​គ្នា​អំពី​ការ​ត្រៀម​ជួប​គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​រៀបចំ​ការ​បោះ​ឆ្នោត។ គណបក្ស​ទាំង៤ ចាត់​ទុក​ការ​កែ​ទម្រង់​កិច្ចការ​បោះ​ឆ្នោត និង​ច្បាប់​ទាក់ទង​ការ​បោះ​ឆ្នោត ជា​រឿង​អាទិភាព ដើម្បី​ឲ្យ​ដំណើរ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ឆ្នាំ២០២៣ ខាង​មុខ មាន​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង​មួយ​ស្មើភាព និង​យុត្តិធម៌ ។

ជុំវិញ​រឿង​នេះ អ្នក​សម្រប​សម្រួល​ផ្នែក​អង្កេត​របស់​អង្គការ​ឃ្លាំមើល​ការ​បោះ​ឆ្នោត ខុមហ្វែ្រល (COMFREL) លោក កន សាវាង្ស យល់​ថា ជា​រឿង​ល្អ ដែល​គណបក្ស​នយោបាយ ដៃគូ​ប្រកួត​ប្រជែង​ចូលរួម​ការ​បោះ​ឆ្នោត បាន​ជជែក​ជាមួយ​ស្ថាប័ន គ..ប។ លោក​បន្ត​ថា វា​ជា​រឿង​ល្អ​ដែល គ..ប អនុញ្ញាត និង ស្ដាប់​ពី​ក្ដី​បារម្ភ​របស់​គណបក្ស​នយោបាយ ទាក់ទង​ដំណើរ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​កន្លង​មក និង​ការ​បោះ​ឆ្នោត​នា​ថ្ងៃ​ខាង​មុខ។ លោក កន សាវាង្ស លើក​ឡើង​ថា ក្រសួងមហាផ្ទៃ និងរដ្ឋសភាដែលជាស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ត្រូវ​ពិនិត្យ និង​ចូលរួម​ស្ដាប់ ហើយ​ពិចារណា​ចូលរួម​ដោះ​ស្រាយ ដើម្បី​ធានា​នូវ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ខាង​មុខ​ប្រកប​ដោយ​សេរី ត្រឹមត្រូវ និង​ទទួល​យក​បាន៖ «ខ្ញុំ​មិន​មាន​យោបល់​អ្វី​ឱ្យ​ជ្រៅ​ទេ ប៉ុន្តែ​សម្រាប់​នូវ​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​ទៅ​លើ​អនុប្រធាន នៃគណបក្សភ្លើងទៀន នេះ គឺ​ថា វា​ជា​ចំណុច​មួយ ដែល​ពី​មុន​មក មិន​ដែល​មាន​នៅ​ក្នុង​នីតិវិធី​ក្នុង​ការ​ដោះ​ស្រាយ​ទេ។ ប្រទេស​ណា​ក៏​ដោយ គេ​មិន​ដែល​ឃើញ​មាន​ស្ថាប័ន​រៀបចំ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ហ្នឹង ប្ដឹង​ទៅ​គូ​ប្រកួត​ប្រជែង​ទេ វា​មាន​តែ​គូ​ប្រកួតប្រជែង​ហ្នឹង ប្ដឹង​ទៅ​ស្ថាប័ន នៃ​ការ​រៀបចំ​វិញ។ តែ​សម្រាប់​ស្រុក​យើង​ជា​ការ​អនុវត្ត​កន្លង​មក​វា​អត់​ដែល​មាន ហើយ​ក៏​ទើប​តែ​មាន​ដែរ ដែល​គួរ​ឱ្យ​ពិចារណា​ឡើង​វិញ សម្រាប់​ស្ថាប័ន គ..ប។ នៅ​ក្នុង​ការ​រៀបចំ​នីតិវិធី​ប្ដឹង​នេះ គឺ​ថា គ..ប ធ្វើ​ឱ្យ​មាន​ភាព​ប្រសើរ​ហើយៗ បាទ នៅ​ក្នុង​ការ​ទទួល ការ​ស្ដាប់ ការ​ជជែក​ហ្នឹង។ គួរតែ​ស្ដាប់​នូវ​ហេតុផល​ផ្សេង​ទៀត នៅ​ក្នុង​ការ​លើក​ឡើង​ថា ហេតុអ្វី​បាន​ជា​មាន​ការ​លើក​ឡើង​បែប​ហ្នឹង ហើយ​ជា​ការ​បក​ស្រាយ​គ្នា ទើប​អាច​នឹង​ដោះ​ស្រាយ​បញ្ហា​បាន»

ក្រោយ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ជ្រើសរើស​ក្រុម​ប្រឹក្សា​ឃុំ​សង្កាត់​អាណត្តិ​ទី៥ កន្លង​ទៅ​នេះ គណបក្ស​នយោបាយ និង​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល រក​ឃើញ​ពី​ភាព​មិន​ប្រក្រតី​មួយ​ចំនួន ដូចជា ការ​អនុវត្ត​របស់​មន្ត្រី គ..ប មិន​ត្រឹមត្រូវ ដោយ​បិទ​ទ្វារ​បន្ទប់​រាប់​សន្លឹក​ឆ្នោត និង​ការ​បិទ​ការិយាល័យ​មុន​ដំណើរ​ការ​រាប់​សន្លឹក​ឆ្នោត​ជា​ដើម។ ក្រៅ​ពី​នេះ ក៏​មាន​អាជ្ញាធរ ដូចជា មេភូមិ ឬ​មេឃុំ អង្គុយ​ចាំ​កត់​ឈ្មោះ​អ្នក​មក​បោះ​ឆ្នោត នៅ​ក្នុង​បរិវេណ នៃ​ការិយាល័យ​បោះ​ឆ្នោត។ គណបក្ស​ក្រៅ​រដ្ឋាភិបាល​មួយ​ចំនួន​ទទួល​យក​លទ្ធផល​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ទាំង​ការ​ឈឺចាប់ ស្រប​ពេល ដែល​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ជាតិ និង​អន្តរជាតិ​មួយ​ចំនួន​បាន​ចេញ​របាយការណ៍​រិះគន់​ពី​ភាព​មិន​ប្រក្រតី​នៃ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ក្រុម​ប្រឹក្សា​ឃុំ​សង្កាត់​កន្លង​ទៅ​នេះ។

តំណាង​គណបក្ស​នយោបាយ និង​សង្គម​ស៊ីវិល យល់​ថា គ ជ ប គួរ​ធ្វើ​ខ្លួន​ជា​ស្ថាប័ន​គំរូ​ល្អ និង​ឯករាជ្យ​ពី​បក្ស​នយោបាយ ស្រប​តាម​ច្បាប់​កំណត់ ដើម្បី​ធានា​ថា គណបក្ស​នយោបាយ ដែល​ចូលរួម​ក្នុង​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ទទួល​បាន​ភាព​ស្មើ​គ្នា ស្រប​ច្បាប់ និង​ប្រកប​ដោយ​យុត្តិធម៌ ដែល​អ្នក​ចាញ់ ចាញ់​ដោយ​អស់​ចិត្ត ហើយ​អ្នក​ឈ្នះ ឈ្នះ​ដោយ​ថ្លៃថ្នូរ ដែល​ពេល​នោះ​ហើយ ប្រហែល​ជា​មិន​មាន​ទេ​នូវ​ការ​ចេញ​តវ៉ា​តាម​ផ្លូវ​ថ្នល់៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។

បញ្ចេញ​មតិយោបល់៖

បញ្ចូលមតិរបស់អ្នកដោយបំពេញទម្រង់ខាងក្រោមជាអក្សរសុទ្ធ។ មតិនឹងត្រូវសម្រេចដោយអ្នកសម្របសម្រួល និងអាចពិនិត្យកែប្រែឲ្យស្របតាម លក្ខខណ្ឌនៃការប្រើប្រាស់ របស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី។ មតិនឹងមិនអាចមើលឃើញភ្លាមៗទេ។ វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះខ្លឹមសារនៃមតិដែលបានចុះផ្សាយឡើយ។ សូមគោរពមតិរបស់អ្នកដទៃ ហើយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការពិត។