ក្រសួងមហាផ្ទៃ បន្តបដិសេធការចេញលិខិតចុះបញ្ជីឡើងវិញជូនគណបក្សភ្លើងទៀន
2023.09.21
លោក គីមសួរ ភិរិទ្ធ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សភ្លើងទៀន និងលោក ប៊ុន ហុន រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងមហាផ្ទៃ។
រូប៖ ហ្វេសប៊ុកគណបក្សភ្លើងទៀន និងក្រសួងមហាផ្ទៃ
គណបក្សភ្លើងទៀន សោកស្ដាយដែលក្រសួងមហាផ្ទៃ នៅតែបដិសេធការចេញលិខិតចុះបញ្ជីឡើងវិញ ជូនគណបក្សភ្លើងទៀន ដើម្បីឲ្យគណបក្សមួយនេះអាចចូលរួមការបោះឆ្នោតបាននៅពេលខាងមុខ។ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់បក្សភ្លើងទៀន និងអ្នកជំនាញកិច្ចការបោះឆ្នោត យល់ថា បញ្ហាលិខិតចុះបញ្ជីគណបក្សភ្លើងទៀននេះ មិនមែនជារឿងនីតិវិធីច្បាប់ទេ គឺជារឿងនយោបាយ ទើបក្រសួងមហាផ្ទៃ មិនអាចផ្ដល់ដំណោះស្រាយបាន។
តំណាងគណបក្សភ្លើងទៀនចំនួន ៥រូប ដឹកនាំដោយប្រធានស្ដីទីគណបក្សភ្លើងទៀន លោក សុខ ហាច និងតំណាងក្រសួងមហាផ្ទៃចំនួន ៥រូប ដឹកនាំដោយរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ប៊ុន ហុន បានជួបប្រជុំពិភាក្សាគ្នាជុំវិញរឿងស្នើសុំលិខិតចុះបញ្ជីច្បាប់ដើមរបស់គណបក្សភ្លើងទៀន ដើម្បីអាចឲ្យគណបក្សប្រឆាំងដ៏លេចធ្លោមួយនេះ យកទៅប្រើប្រាស់សម្រាប់ចូលរួមការបោះឆ្នោតជាបន្តបន្ទាប់នៅពេលខាងមុខ។ ទោះជាយ៉ាងណាក្ដី ជំនួបពិភាក្សាគ្នារយៈពេលជាង ១ម៉ោង នៅព្រឹកថ្ងៃទី២១ ខែកញ្ញា នៅទីស្ដីការក្រសួងមហាផ្ទៃ គឺគណបក្សភ្លើងទៀន ពុំមានលទ្ធផលអ្វីថ្មីនោះទេ ដោយសារក្រសួងមហាផ្ទៃ នៅតែលើកហេតុផលដដែលៗ ដូចជំនួបពិភាក្សា ៣លើកកន្លងមកដែរ។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សភ្លើងទៀន លោក គីមសួរ ភិរិទ្ធ ថ្លែងថា ក្រសួងមហាផ្ទៃ គឺជាស្ថាប័នអាណាព្យាបាលគណបក្សនយោបាយ ប៉ុន្តែ ក្រសួងបែរជាបដិសេធម្ដងហើយម្ដងទៀត ក្នុងការចេញលិខិតចុះបញ្ជីដើមរបស់ខ្លួន ដែលបង្កជាឧបសគ្គរារាំងគណបក្សភ្លើងទៀនពីការចូលរួមការបោះឆ្នោតជាបន្តបន្ទាប់ទៀត គឺបង្ហាញថា ករណីនេះ មិនមែនជារឿងនីតិវិធីច្បាប់នោះទេ គឺជានយោបាយសុទ្ធសាធ។
លោក គីមសួរ ភិរិទ្ធ៖ «ខ្ញុំគ្រាន់តែនិយាយថា បើនិយាយអំពីបញ្ហាបច្ចេកទេស ដែលចេញត្រឹមតែប្រកាសមួយប៉ុណ្ណឹង ចេញអត់បាន អាហ្នឹងវាដូចជាមិនសមថា ក្រសួងមហាផ្ទៃ ជាអាណាព្យាបាលរបស់គណបក្សនយោបាយទេ ព្រោះអីអាណាព្យាបាលជាអ្នកចេញរឿងអ៊ីចឹងលិខិតស្នាមរដ្ឋបាលអីអ៊ីចឹងណា ។ អ៊ីចឹងទៅ ខ្ញុំគិតថា ការងារហ្នឹង វាហួសពីរឿងបច្ចេកទេសហើយ អាចជារឿងនយោបាយ ព្រោះរឿងនយោបាយ ទោះយើងស្នើសុំប៉ុន្មានពាន់ដងទៀត ក៏វានៅតែមិនចេញដែរ»។
យោងតាមកំណត់ហេតុ នៃកិច្ចប្រជុំ នៅព្រឹកថ្ងៃទី២១ កញ្ញា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ប៊ុន ហុន លើកហេតុផលថា ក្រសួងមហាផ្ទៃមានសមត្ថកិច្ចអនុញ្ញាតឲ្យបង្កើត ឬចុះបញ្ជីគណបក្សនយោបាយ ស្របតាមច្បាប់ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយ។ ប៉ុន្តែ ក្រសួងមហាផ្ទៃមិនអាចចេញជូនឯកសារចុះបញ្ជីច្បាប់ដើម ឬឯកសារទុតិយតា នៃប្រកាសស្ដីពីការចុះបញ្ជីស្ដីពីគណបក្សនយោបាយជូនគណបក្សនយោបាយ ដែលបាត់ ឬខូចខាតនោះឡើយ ព្រោះគ្មានច្បាប់អនុញ្ញាត។ លើសពីនេះ តំណាងក្រសួងមហាផ្ទៃ បញ្ជាក់ថា ក្រសួងធ្លាប់បានចេញលិខិតទទួលស្គាល់គណបក្សភ្លើងទៀនថា ជាគណបក្សចុះបញ្ជីត្រឹមត្រូវនៅក្រសួងមហាផ្ទៃរួចហើយ កាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៣ ដូច្នេះ ក្រសួងមិនអាចចេញលិខិតអ្វី លើសពីនេះបានទេ។ តំណាងក្រសួងមហាផ្ទៃ បន្តថា ការចុះបញ្ជីគណបក្សនយោបាយឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត និងបញ្ជីបេក្ខជនឈរឈ្មោះសម្រាប់ការបោះឆ្នោត គឺជាដែនសមត្ថកិច្ចរបស់ គ.ជ.ប ដូច្នេះ ក្រសួងមហាផ្ទៃ មិនអាចជ្រៀតជ្រែកបានឡើយ។
ផ្ទុយពីការលើកឡើងនេះ អ្នកសិក្សាផ្នែកច្បាប់ លោក វ៉ន ចាន់ឡូត យល់ថា ការបកស្រាយរបស់តំណាងក្រសួងមហាផ្ទៃគ្រាន់តែជាលេសប៉ុណ្ណោះ ដើម្បីរារាំងគណបក្សភ្លើងទៀន មិនឲ្យចូលរួមការបោះឆ្នោត។ លោកពន្យល់ថា តាមទិដ្ឋភាពច្បាប់ ប្រសិនបើក្រសួងមហាផ្ទៃ មិនអាចចេញលិខិតដើមបានទេ ក្រសួងសាមី ត្រូវចេញលិខិតមួយទៀត ដែលមានតម្លៃសមាមាត្រ ដើម្បីឲ្យគណបក្សភ្លើងទៀន យកទៅប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការបាន ហើយស្ថាប័នដទៃទៀត រួមទាំង គ.ជ.ប ត្រូវតែគោរពតាមលិខិតនោះ មិនអាចបដិសេធតាមតែចិត្តនោះទេ។
លោក វ៉ន ចាន់ឡូត៖ «ពីផ្លូវច្បាប់ អត់មានចំណុចណាមួយ ដែលក្រសួង សាមី ត្រូវបដិសេធចេញលិខិតបញ្ជាក់ផ្សេង ដែលមានតម្លៃសមាមាត្រទៅនឹងលិខិតដើមរបស់សាមីខ្លួនបានទេ គឺយើងត្រូវសម្រួលនីតិវិធីបែបហ្នឹង នៅក្នុងការចូលរួមការប្រកួតប្រជែងបាន ប៉ុន្តែ បើយើងមើលទៅលើទិដ្ឋភាពនយោបាយវិញ រឿងនេះវាមានទិដ្ឋភាពនយោបាយនៅពីក្រោយ ម្ល៉ោះហើយ ការបង្កើតនូវនីតិវិធីស្មុគស្មាញផ្នែករដ្ឋបាលនេះ វាជាយុទ្ធសាស្ត្រមួយ ដែលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាប្រើប្រាស់ ដើម្បីរាំងខ្ទប់គណបក្សភ្លើងទៀនមិនឲ្យចូលរួមការបោះឆ្នោតឯទៀតបាន ទី១។ ទី២ វាជាការកាត់ផ្ដាច់នូវមរតកនយោបាយ នៃដៃគូប្រឆាំងរបស់ខ្លួន ដែលកំពុងរស់នៅនិរទេស»។
គណបក្សភ្លើងទៀន ត្រូវបាន គ.ជ.ប បិទសិទ្ធិមិនឲ្យចូលរួមការបោះឆ្នោតជាតិ កាលពីខែកក្កដា ក្រោមហេតុផលបច្ចេកទេសថា គណបក្សនេះបាត់ឯកសារដើមនៃការចុះបញ្ជីគណបក្ស។ ប៉ុន្តែគណបក្សភ្លើងទៀន បានបញ្ជាក់ថា ឯកសារដើមប្រកាសលេខ១៩៣ ដែលជាឯកសារចុះបញ្ជីគណបក្សនយោបាយនៅក្រសួងមហាផ្ទៃ តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៨ គឺបានបាត់នៅអំឡុងឆ្នាំ២០១៧ ក្នុងពេលដែលអាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន បានបង្ក្រាបចូលទីស្នាក់ការគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
គណបក្សភ្លើងទៀន បានព្យាយាមស្នើសុំក្រសួងមហាផ្ទៃជួយចេញលិខិតដើម នៃការចុះបញ្ជីគណបក្សជាបន្តបន្ទាប់ ឬចេញនូវប្រកាសចុះបញ្ជីជូនគណបក្សភ្លើងទៀនម្ដងទៀត ដើម្បីអាចឲ្យគណបក្សចូលរួមការបោះឆ្នោតបាននៅពេលខាងមុខ។ ប៉ុន្តែការស្នើសុំនេះ មិនទទួលបានលទ្ធផលនោះទេ។
អ្នកស្រាវជ្រាវការអភិវឌ្ឍសង្គម បណ្ឌិត សេង សារី មានប្រសាសន៍ថា ករណីនេះ គឺជារឿងនយោបាយ ដូច្នេះ រឿងចេញលិខិតបញ្ជាក់សំបុត្រកំណើតរបស់គណបក្សភ្លើងទៀនបាន ឬមិនបាន គឺមិនអាស្រ័យលើរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃលោក ស សុខា ឬលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត នោះទេ ព្រោះពួកគាត់ គ្រាន់តែជាអាយ៉ងរបស់អ្នកនយោបាយជំនាន់ចាស់ នៃគណបក្សកាន់អំណាចប៉ុណ្ណោះ។
បណ្ឌិត សេង សារី៖ «ឥឡូវនេះ មិនត្រឹមតែមិនផ្ដល់លិខិតទុតិយតាដល់គណបក្សភ្លើងទៀនទេ ថែមទាំងមិនអនុញ្ញាតឲ្យមានការបង្កើតគណបក្សថ្មី ដែលមាននិន្នាការ សម រង្ស៊ីនិយម ទៀតផង ដូច្នេះហើយខ្ញុំមើលឃើញថា ការបដិសេធនេះ មិនមែនជារឿងចៃដន្យទេ ហើយក៏មិនពាក់ព័ន្ធនឹងលិខិតស្នាម ដែលក្រសួងមហាផ្ទៃពន្យល់ដែរ ព្រោះប្រសិនបើគ្មានច្បាប់ប្រគល់ច្បាប់ដើមទៅឲ្យវិញ អាការបដិសេធហ្នឹង ក៏គ្មានច្បាប់អីធានាដែរ។ ដូច្នេះហើយនេះ គឺជាចេតនានយោបាយសុទ្ធសាធ ដែលមានបំណងធ្វើម៉េចឲ្យគណបក្សភ្លើងទៀនរលាយដោយខ្លួនឯង»។
មកដល់ពេលនេះ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សភ្លើងទៀនលើកឡើងថា គណបក្សនៅមិនទាន់សម្រេចថា នឹងធ្វើអ្វីបន្តទៀតនោះទេ ដោយរង់ចាំជជែកផ្ទៃក្នុងថ្នាក់ដឹកនាំជាមុនសិន។ ទោះជាយ៉ាងណាក្ដី អ្នកវិភាគនយោបាយយល់ថា ការបដិសេធរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃនេះ គឺជាសញ្ញា ដែលទុកឲ្យគណបក្សភ្លើងទៀនរលាយដោយខ្លួន ឯងតាមរយៈការបិទមិនឲ្យចូលរួមការបោះឆ្នោត ដូច្នេះ គណបក្សភ្លើងទៀន គួរតែប្តូរទៅជ្រកនៅក្រោមគណបក្សណា ដែលមានសិទ្ធិចូលរួមការបោះឆ្នោត ឬរកវិធីបង្កើតគណបក្សនយោបាយថ្មី៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- សភាអឺរ៉ុប ជំរុញឱ្យសើរើប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA នៅសល់៨០% និងដាក់ទណ្ឌកម្មជាក់លាក់លើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា
- សមត្ថកិច្ចថៃចាប់បញ្ជូនជនភៀសខ្លួនខ្មែរជិត១០នាក់ទៅកម្ពុជា
- UNHCR អំពាវនាវដល់កម្ពុជា និងថៃ ឱ្យគោរពតាមច្បាប់ស្ដីពីការមិនចាប់បញ្ជូនជនភៀសខ្លួនត្រឡប់ទៅឱ្យរងទុក្ខបុកម្នេញនៅប្រទេសកំណើត
- បទសម្ភាសន៍លោក សុខ ឥសាន ស្ដីពីគម្រោងរដ្ឋាភិបាលបង្កើតច្បាប់ប្រឆាំងភេរវកម្ម ដើម្បីទប់ទល់លោក សម រង្ស៊ី
- ជនភៀសខ្លួនខ្មែរ ៦នាក់ ដែលបញ្ជូនពីថៃ ត្រូវបានឃុំខ្លួននៅពន្ធនាគារផ្សេងគ្នា អំពីបទក្បត់ជាតិ
អត្ថបទពេញនិយម
នយោបាយ
- ពលរដ្ឋខ្មែរនៅកូរ៉េគ្រោងធ្វើបាតុកម្មជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលប្ដឹងទាមទារកោះគជ់ទៅតុលាការអន្តរជាតិ
- ពលរដ្ឋ និងឥស្សរជននយោបាយថៃទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលរបស់ខ្លួនលុបចោល «MOU44» លើតំបន់ត្រួតស៊ីគ្នាជាមួយកម្ពុជា
- ពលរដ្ឋមួយចំនួនចាប់ផ្តើមធ្វើយុទ្ធនាការទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលប្តឹងរឿងកោះគជ់ទៅតុលាការអន្តរជាតិ
- ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមស្នើដល់ព្រះមហាក្សត្រឲ្យលើកយកបញ្ហាខ្មែរក្រោមទៅជជែកជាមួយរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម
- កម្ពុជា និងចិនប្ដេជ្ញាបន្តរឹតចំណងមិត្តភាពដើម្បីកសាងជោគវាសនាប្រទេសជាតិរួមគ្នា