មេធាវីលោក កឹម សុខា ច្រានចោលការបកស្រាយរបស់ស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្សរដ្ឋាភិបាល ជុំវិញការពន្យារពេលសវនាការ

ដោយ ម៉ៅ សុធានី
2021.10.08

មេធាវីលោក កឹម សុខា ច្រានចោលការបកស្រាយរបស់ស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្សរដ្ឋាភិបាល ជុំវិញការពន្យារពេលសវនាការ

លោកមេធាវី ផែង ហេង និងប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា កាលពីថ្ងៃទី២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៨។

រូបពីហ្វេសប៊ុកលោក កឹម សុខា

ស្ដាប់ ឬទាញយកសំឡេង

មេធាវីការពារក្តីរបស់លោក កឹម សុខា ច្រានចោលការបកស្រាយរបស់ស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្សរបស់រដ្ឋាភិបាល ដែលថា ការពន្យាពេលសវនាការសំណុំរឿងលោក កឹម សុខា គឺដោយសារតែការស្នើសុំរបស់មេធាវី និងស្ថានភាពជំងឺកូវីដមិនទាន់ធូរស្រាល។ មេធាវី និងអ្នកវិភាគ នៅតែចាត់ទុកថា ការផ្អឹបសំណុំរឿងលោក កឹម សុខា នេះ គឺជាចេតនានយោបាយ ដើម្បីកុំឲ្យមេបក្សប្រឆាំងរូបនេះ មានឱកាសចូលរួមការបោះឆ្នោតខាងមុខ។

មេធាវីការពារក្តីរបស់កឹម សុខា លើកឡើងថា ការបកស្រាយរបស់ស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្ស រដ្ឋាភិបាល ជុំវិញការពន្យាពេលសំណុំរឿងលោក កឹម សុខា គឺជារឿងមិនត្រឹមត្រូវ និងមិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីការពិតឡើយ។

សហមេធាវីការពារក្ដីឱ្យលោក កឹម សុខា គឺលោក ផែង ហេង ថ្លែងនៅថ្ងៃទី៨ តុលា ថា ក្រុមមេធាវី ពិតជាធ្លាប់ស្នើសុំតុលាការលើកពេលសវនាការមែនក្នុងពេលជំងឺកូវីដ-១៩ ផ្ទុះឡើងធ្ងន់ធ្ងរលើកដំបូង។ ប៉ុន្តែលោកថា ក្រោយមក ក្រុមមេធាវី ក៏បានដាក់លិខិតស្នើសុំជាច្រើនលើកឲ្យតុលាការបើកសវនាការឡើងវិញ នៅពេលស្ថានភាពជំងឺកូវីដធូរស្រាល ខណៈតុលាការបានបើកសវនាការសំណុំរឿងដទៃទៀតជាធម្មតា។ លោកបន្តថា តុលាការគួរតែពិចារណាទៅលើសំណើរបស់ក្រុមមេធាវីដែលសុំបន្តបើកសវនាការឡើងវិញ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត លោក ផែង ហេង យល់ថា តុលាការ គួរតែទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់លើលោក កឹម សុខា ដើម្បីរកដំណោះស្រាយនយោបាយ និងផ្សះផ្សាជាតិឡើងវិញព្រោះសំណុំរឿងនេះ ទាំងមជ្ឈដ្ឋានជាតិ និងអន្តរជាតិ សុទ្ធតែចាត់ទុកថា ជាសំណុំរឿងនយោបាយ៖ «បើយើងគោរពទៅតាមច្បាប់ជាតិក្តី ច្បាប់អន្តរជាតិក្តីអំពី សិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ការពន្យារពេលរកយុត្តិធម៌ឲ្យបុគ្គលរងការចោទប្រកាន់ វាស្មើនឹងការមិនផ្តល់យុត្តិធម៌ឲ្យជននោះ។ ដូច្នេះហើយបានយើងជាមេធាវីនៅតែទាមទារថា បើសិនជាកាលៈទេសៈថា កូវីដឬក៏ស្អី ទី១ប្រសាសន៍លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីថា ឲ្យរកកន្លែង ទី២ តុលាការអាចទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់នេះបាន ព្រោះថាការដេញដោលស្អី យើងបានដេញដោលមួយចំនួនធំហើយ។ អ៊ីចឹងយើងមើលទៅលើទិដ្ឋភាពច្បាប់ និងអង្គហេតុដែលធ្វើមកលើឯកឧត្តម កឹម សុខា ហ្នឹង សាធារណជនក៏បានបញ្ចេញមតិ»។

ការបញ្ចេញប្រតិកម្មរបស់មេធាវីលោក កឹម សុខា បែបនេះ គឺបន្ទាប់ពីគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា បានចេញលិខិតកាលពីថ្ងៃទី៧ តុលា ដើម្បីឆ្លើយតបចំពោះរបាយការណ៍របស់អ្នករាយការណ៍ពិសេសអង្គការសហប្រជាជាតិជុំវិញការពន្យារពេលសវនាការសំណុំរឿងមេបក្សប្រឆាំងលោក កឹម សុខា។ ស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្សរបស់រដ្ឋាភិបាលមួយនេះបកស្រាយថា មូលហេតុដែលសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ មិនទាន់អាចបន្តធ្វើសវនាការបាន ដោយសារទី១ ការស្នើសុំលើកពេលសវនាការពីមេធាវីរបស់លោក កឹម សុខា ផ្ទាល់ ទី២ នេះមិនមែនជាសំណុំរឿងអាទិភាព និងបន្ទាន់ ទី៣ ស្ថានភាពជំងឺកូវីដមិនទាន់ធូរស្រាល និងទី៤ ការបន្តសវនាការលើលោក កឹម សុខា អាចនាំឲ្យមានការប្រមូលផ្តុំមនុស្សច្រើន។ ស្ថាប័នដដែលនេះ បន្ថែមទៀតថា ដំណើរការនីតិវិធីលើសំណុំរឿងលោក កឹម សុខា ដែលជាបទឧក្រិដ្ឋធ្ងន់ធ្ងរទាក់ទងនឹងសន្តិសុខជាតិ ទើបចំណាយពេលត្រឹម៣ឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ ដូច្នេះពុំត្រូវចាត់ទុកថា ជារយៈពេលយូរនោះទេ។

ការបកស្រាយនេះ ធ្វើឡើងក្រោយពេលអ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុសុ្សនៅកម្ពុជាលោក វិទិត មុនតាប៊ន (Vitit Muntarbhorn ) បានបង្ហាញក្តីព្រួយបារម្ភអំពីការពន្យាពេលសវនាការសំណុំរឿងលោក កឹម សុខា នៅក្នុងរបាយការណ៍ដែលលោកបង្ហាញនៅក្នុងសម័យប្រជុំលើកទី ៤៨ នៃក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ កាលពីថ្ងៃទី៦ តុលា។ លោកលើកឡើងថា សវនាការសំណុំរឿងក្បត់ជាតិប្រឆាំងនឹងលោក កឹម សុខា ដែលជាមេបក្សប្រឆាំងដ៏សំខាន់មួយរូបនោះ មិនត្រូវបានបញ្ចប់នោះទេ មកដល់ពេលនេះ ប៉ុន្តែបែរត្រូវបានពន្យារពេលដោយគ្មានការកំណត់ ក្រោមហេតុផលជំងឺកូវីដ-១៩។ លោកយល់ថា ការអូសបន្លាយពេលដ៏យូរក្នុងការបញ្ចប់សវនាការនេះ នឹងប៉ះពាល់អវិជ្ជមានដល់ឋានៈរបស់លោក កឹម សុខា ក្នុងនាមជាបេក្ខជននយោបាយសម្រាប់ការបោះឆ្នោតខាងមុខ។ ក្រៅពីលើកឡើងអំពីកង្វល់ជុំវិញករណីលោក កឹម សុខា នេះហើយ លោក វិទិត មុនតាប៊ន ក៏បានបង្ហាញក្តីបារម្ភជាខ្លាំងអំពីសវនាការទ្រង់ទ្រាយធំលើសមាជិកបក្សប្រឆាំង និងអ្នករិះគន់ ដែលរារាំងដល់លទ្ធភាពនៃភាពចម្រុះផ្នែកនយោបាយ។

ជុំវិញរឿងនេះ អ្នកវិភាគនយោបាយដែលកំពុងរស់នៅភៀសខ្លួនក្នុងប្រទេសហ្វាំងឡង់ (Finland) លោក គឹម សុខ លើកឡើងថា រឿងក្តីលោក កឹម សុខានេះ គឺជារឿងនយោបាយសុទ្ធសាធ។ លោកថា ការផ្អឹបទុកសំណុំរឿងនេះជាវិធីដែលរបបក្រុងភ្នំពេញ ព្យាយាមបិទឱកាសមិនឲ្យអ្នកប្រជាធិបតេយ្យរួបរួមគ្នាប្រកួតប្រជែងការបោះឆ្នោតនាពេលខាងមុខ ព្រោះខ្លាចបាត់អំណាចរបស់ក្រុមគ្រួសារលោក ហ៊ុន សែន។ អ្នកវិភាគរូបនេះ យល់ថា ទោះបីជាលោក កឹម សុខា ត្រូវបានហាមឃាត់សិទ្ធិធ្វើនយោបាយក្តី មេបក្សប្រឆាំងរូបនេះ គួរតែប្រើប្រាស់សិទ្ធិក្នុងនាមជាពលរដ្ឋដើម្បីជំរុញដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ មិនគួររក្សាភាពស្ងៀមស្ងាត់ដូចសព្វថ្ងៃឡើយ៖ «និយាយរួមជាហេតុផលនយោបាយនៃរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ហើយគន្លឹះសំខាន់នៃហេតុផលរបស់ពួកគាត់នេះ គឺការរាំងខ្ទប់សំឡេងអ្នកដែលមាននិន្នាការប្រជាធិបតេយ្យពួតផ្តុំគ្នាចូលរួមប្រកួតប្រជែងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២២ និងឆ្នាំ២០២៣ ដើម្បីលោក ហ៊ុន សែន ស្វែងរកឱកាសទូលាយបន្តិចក្នុងការផ្ទេរអំណាចរបស់គាត់ទៅកូនប្រុសរបស់គាត់។ ដូច្នេះវាមិនមែនជារឿងច្បាប់ទម្លាប់អ្វីនោះទេ។ ប្រសិនបើជារឿងច្បាប់ទម្លាប់មែន ការចាប់មនុស្សម្នាក់រហូតចោទទៅដល់ក្បត់ជាតិ ទាល់តែមានភស្តុតាំងរឹងមាំណាស់»។

តុលាការក្រុងភ្នំពេញបានពន្យារពេលសវនាការរឿងក្ដីលោក កឹម សុខា តាំងខែមីនា ឆ្នាំ២០២០ រហូតមក ទោះជាក្រុមមេធាវីមេបក្សប្រឆាំងរូបនេះ ដាក់សំណើសុំពន្លឿនជាច្រើនលើកយ៉ាងណាក្តី។ ជំហរបែបនេះរបស់តុលាការ គឺស្របទៅនឹងការចង់បានរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលចង់ឱ្យសំណុំរឿងនេះដំណើរការនៅក្រោយការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២២ និង២០២៣ ខាងមុខ។ម្យ៉ាងវិញទៀត មេដឹកនាំរបបក្រុងភ្នំពេញ និងតុលាការ បានចោទប្រកាន់លោក កឹម សុខា ពេញៗ មាត់ថា ប្រព្រឹត្តអំពើក្បត់ជាតិ ឬត្រូវរ៉ូវគ្នាជាមួយបរទេស» ដើម្បីផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដោយមានអាមេរិកជាអ្នកនៅពីក្រោយខ្នងផងដែរ។ ប៉ុន្តែរយៈពេល ៤ឆ្នាំមកនេះ ទាំងលោក ហ៊ុន សែន និងតុលាការរបស់លោក មិនបានបង្ហាញភស្តុតាងរឹងមាំ ដែលគាំទ្រដល់ការចោទប្រកាន់លោក កឹម សុខា នោះឡើយ។ អាជ្ញាធរប្រើតែវីដេអូឃ្លីបមួយដែលលោក កឹម សុខា បានថ្លែងអំពីការតស៊ូរបស់លោកដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ដើម្បីដាក់បន្ទុកលោកតែប៉ុណ្ណោះ។

ក្រុមប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ អង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិ និងអន្តរជាតិ ព្រមទាំងទីភ្នាក់ងារអង្គការសហប្រជាជាតិផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស នៅតែទទួលស្គាល់ថា លោក កឹម សុខា ជាមនុស្សស្អាតស្អំ ដែលរងការចោទប្រកាន់ដោយអយុត្តិធម៌។ ពួកគេស្នើយ៉ាងទទូចដល់របបលោក ហ៊ុន សែន ទម្លាក់ចោលបទចោទប្រកាន់ និងផ្តល់សេរីភាពពេញលេញដល់លោក កឹម សុខា ដើម្បីឱ្យលោកអាចចាប់ផ្ដើមជីវិតនយោបាយបានដូចដើមឡើងវិញ៕

កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។

អត្ថបទពេញនិយម

RFA

សភាអឺរ៉ុប ជំរុញឱ្យសើរើប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA នៅសល់៨០% និងដាក់ទណ្ឌកម្មជាក់លាក់លើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា

អត្ថបទពេញនិយម

នយោបាយ

បទសម្ភាសន៍លោក សុខ ឥសាន ស្ដីពីគម្រោងរដ្ឋាភិបាលបង្កើតច្បាប់ប្រឆាំងភេរវកម្ម ដើម្បីទប់ទល់លោក សម រង្ស៊ី