សហគមន៍ខ្មែរក្រោម នៅក្នុង និងក្រៅប្រទេស ស្នើរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ហ៊ុន សែន ឱ្យពិចារណាប្ដឹងតុលាការអន្តរជាតិ ដើម្បីទាមទារទឹកដីខ្មែរកម្ពុជាក្រោមមកឲ្យកម្ពុជាគ្រប់គ្រងឡើងវិញនៅពេលខាងមុខនេះ។ សំណើនេះ ធ្វើឡើងស្របពេលដែលខ្មែរក្រោមនៅទូទាំងពិភពលោក បានប្រារព្ធខួបលើកទី ៧១ឆ្នាំ នៃថ្ងៃដែលបារាំងបានកាត់ទឹកដីខ្មែរក្រោម ទៅឲ្យវៀតណាមគ្រប់គ្រងទាំងខុសច្បាប់។
តំណាងមេដឹកនាំអង្គការ និងសមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ក្នុងទិវាបាត់បង់ទឹកដីខ្មែរក្រោមកាលពីថ្ងៃទី ៤ មិថុនា បានប្តេជ្ញាបន្តធ្វើយុទ្ធនាការ ទាមទារសិទ្ធិស្វ័យសម្រេចវាសនាដោយខ្លួនឯងឲ្យខ្មែរក្រោម នៅលើទឹកដីកំណើតទៅថ្ងៃអនាគត ហើយឈានទៅទាមទារទឹកដីខ្មែរកម្ពុជាក្រោមមកវិញ។ លោក ថាច់ សេដ្ឋា នាយកសហគមន៍ខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ដែលមានមូលដ្ឋាននៅកម្ពុជា ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន មានកាតព្ធកិច្ចបើកការស៊ើបអង្កេត តវ៉ាទៅតុលាការអន្តរជាតិដើម្បីទាមទារដីខ្មែរពីវៀតណាមមកវិញ។ លោកអះអាងថា កម្ពុជាមានភស្តុតាងគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីធ្វើជាសំអាង ក្នុងការប្តឹងទាមទារដីខ្មែរពីវៀតណាមមកវិញ។ លោកថា ភស្តុតាងសាមញ្ញបំផុតនោះ គឺឈ្មោះទីកន្លែង ដូចជាខេត្ត ស្រុក ឃុំ ភូមិជាដើម ពីព្រោះទោះបីជាវៀតណាម ខំប្រឹងប្តូរឈ្មោះទីកន្លែងជាភាសាខ្មែរទៅជាឈ្មោះភាសាវៀតណាមក៏ដោយ ក៏មិនអាចបិទបាំងប្រវត្តិដើមពិតបានដែរ៖ «យើងអាចទាមទារបាន ប៉ុន្តែវាឋិតនៅលើឆន្ទៈរបស់រដ្ឋាភិបាលចង់ទាមទារ ឬក៏មិនទាមទារ។ យើងត្រូវតែបង្ហាញថា តើភូមិសាស្ត្រនោះ វាយ៉ាងម៉េច ? បើយើងនិយាយភស្តុតាងប្រវត្តិសាស្ត្រ ផែនទី គឺខ្មែរមានគ្រប់គ្រាន់»។
លោក ថាច់ សេដ្ឋា ថា ការតស៊ូទាមទារដីខ្មែរក្រោមមកវិញ នឹងជំរុញឲ្យពលរដ្ឋជំនាន់ក្រោយបានដឹងពីការបាត់បង់ទឹកដីខ្មែរ ហើយកីជាការបង្ហាញការដឹងគុណដល់វីរជនខ្មែរក្រោម ដែលបានតស៊ូបូជាជីវិតដើម្បីការពារទឹកដីមាតុភូមិខ្មែរ។
ចំណែកប្រធាននាយកដ្ឋានព័ត៌មាននៃសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិកព្រះភិក្ខុ ស៊ឺង យ៉ឹងរតនា មានថេរដីកាគាំទ្រ សំណើឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ពិចារណាតវ៉ាទាមទារដីខ្មែរពីវៀតណាមមកវិញ។ ព្រះអង្គបន្តថា សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ក៏នឹងបន្តធ្វើយុទ្ធនាការ ទាមទារសិទ្ធិស្វ័យសម្រេចជោគវាសនាដោយខ្លួនឯង សម្រាប់ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមដែលកំពុងរស់នៅលើទឹកដីកំណើតជាបន្តទៀត៖ «ទឹកដីខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ខ្មែរក្រោមមិនមែនជាអ្នកបាត់បង់ទេ។ ទឹកដីខ្មែរក្រោម ជាទឹកដីរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ជាអ្នកបាត់បង់ ដូច្នោះហើយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគ្រប់សម័យកាលទាំងអស់ត្រូវទាមទារអន្តរជាតិ ដើម្បីទាមទារទឹកដីខ្មែរកម្ពុជាក្រោមមកវិញ»។
ពាក់ព័ន្ធនឹងសំណើសុំឲ្យរដ្ឋាភិបាលខ្មែរ ប្តឹងទាមទារទឹកដីខ្មែរមកវិញនេះដែរ ប្រធានផែនការ សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម លោក ត្រឹង ម៉ាន់រិន ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា កម្ពុជានឹងមានពេលដើម្បីទាមទារដីខ្មែរក្រោមពីវៀតណាមមកវិញ ប្រសិនបើវៀតណាមធ្លាក់ ចូលក្នុងវិបត្តិនឹងប្រទេសចិន ឬមានការបះបោរងើបឡើងរបស់ពលរដ្ឋវៀតណាម ប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាល កុម្មុយនិស្តវៀតណាម៖ «វៀតណាមនឹងចិនអត់ត្រូវគ្នាទេ ជាសត្រូវ ទីពីរទៀតយួនមិនអាចនឹងអ៊ីចឹងបានទេ ដោយសារពលរដ្ឋយួនមិនសប្បាយចិត្ត»។
ឆ្លើយតបនឹងសំណើឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាពិចារណាទាមទារទឹកដីខ្មែរមកពីវៀតណាម មកវិញនេះ ទេសរដ្ឋមន្ត្រី ទទួលបន្ទុកបេសកកម្មពិសេសកិច្ចការព្រំដែន លោក វ៉ា គឹមហុង ប្រាប់អាស៊ីសេរី កាលពីថ្ងៃទី៦ មិថុនាថា លោកមិនបកស្រាយថា តើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មានភស្តុតាងគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីទាមទារទឹកដីខ្មែរក្រោមមកវិញនោះទេ។
លោកស្នើឲ្យ លោក ថាច់ សេដ្ឋា ពិនិត្យមើលភស្តុតាង និងច្បាប់ឲ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ មុននឹងដាក់សំណើទាមទារខ្មែរក្រោមពីវៀតណាមមកវិញ៖ «កុំនិយាយថា ដឹងពីមាត់មួយទៅមាត់។ ទៅដល់តុលាការគេទាររកឯកសារណា។
ដោយឡែក មន្រ្តីនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា លោក កុយ គួង មិនឆ្លើយតបនឹងសំណួររបស់អាស៊ីសេរីថា តើក្រសួងនឹងពិនិត្យសំណើរបស់សមាគមខ្មែរក្រោម សើ្នឲ្យរដ្ឋាភិបាល ទាមទារយកដីខ្មែរក្រោមមកវិញទេ កាលពីថ្ងៃទី៦ ខែមិថុនា។
នាយកសហគមន៍ខ្មែរកម្ពុជាក្រោម លោក ថាច់ សេដ្ឋា លើកឡើងថា ទឹកដីខ្មែរក្រោមជាទឹកដីរបស់កម្ពុជា ដូច្នោះរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវមានតួនាទី ដើម្បីទាមទារមកវិញ។ លោកសង្កេតឃើញថា រដ្ឋាភិបាលកន្លងមកមិនមានចេតនាណាមួយ ដើម្បីទាមទារទឹកដីខ្មែរក្រោមមកវិញទេ។ លោកថា សហគមន៍លោកនឹងបន្តទាមទារសិទ្ធិជាម្ចាស់ដើមកំណើតសម្រាប់ ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមជាបន្តទៅទៀត៖ «កម្ពុជាជាទឹកដីរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ជារួមទាំងអស់គ្នា មិនមែនដោយឡែក កម្ពុជាផ្សេង ខ្មែរក្រោមផ្សេងនោះទេ។ អ៊ីចឹងការទទួលខុសត្រូវជាប្រវត្តិសាស្ត្រ សិទ្ធិទាមទារជារបស់អស់លោក»។
អាណានិគមនិយមបារាំងបានកាត់ទឹកដីខ្មែរក្រោម មានចំនួន ២១ខេត្ត ទៅឲ្យវៀតណាមទាំងខុសច្បាប់ កាលពីថ្ងៃទី ៤ មិថុនា ឆ្នាំ១៩៤៩ ដោយគ្មានការយល់ព្រមពីកម្ពុជា។ អង្គការសមាគមខ្មែរក្រោមថា បច្ចុប្បន្ននេះ វៀតណាមកំពុងធ្វើទុក្ខបុកម្នេញពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម លើគ្រប់វិស័យ ហើយខ្មែរក្រោមកំពុងរស់នៅយ៉ាងវេទនា៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។