មន្ត្រីគណបក្សកម្លាំងជាតិថា អាជ្ញាធរខេត្តកំពង់ធំរំខានការប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ
2024.12.07
លោក រ៉ុង ឈុន ទីប្រឹក្សារបស់គណបក្សកម្លាំងជាតិ។
រូប៖ ហ្វេសប៊ុកគណបក្សកម្លាំងជាតិ
មន្ត្រីគណបក្សកម្លាំងជាតិចោទអាជ្ញាធរខេត្តកំពង់ធំដាក់សម្ពាធលើម្ចាស់ផ្ទះ ដើម្បីកុំឱ្យជួលកន្លែងឱ្យទៅគណបក្សកម្លាំងជាតិប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ១០ធ្នូ នៅពេលខាងមុខ។ គណបក្សកម្លាំងជាតិ និងមន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្ស ចាត់ទុកទង្វើរបស់អាជ្ញាធរ គឺជាការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាព។
គណបក្សកម្លាំងជាតិ ចាត់ទុកការណ៍ដែលអាជ្ញាធរខេត្តកំពង់ធំទៅគំរាមកំហែងម្ចាស់ផ្ទះ ដើម្បីបញ្ចប់កិច្ចសន្យាជួលទីស្នាក់ការឱ្យបក្សកម្លាំងជាតិរៀបចំកម្មវិធីនៅថ្ងៃទី១០ ខែធ្នូ គឺជាការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពនយោបាយលើគណបក្សកម្លាំងជាតិ និងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ដំណើរការនៃការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស។
ទីប្រឹក្សារបស់គណបក្សកម្លាំងជាតិ លោក រ៉ុង ឈុន ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី៧ ខែធ្នូ ថា គឺជារឿងសោកស្ដាយ និងហួសចិត្ត ដែលរដ្ឋបាលខេត្តកំពង់ធំបានជួបជជែកជាមួយតំណាងបក្សកម្លាំងជាតិអំពីការប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិរួចហើយ ប៉ុន្តែ អាជ្ញាធរខេត្តនេះបែរជាទៅគំរាមកំហែងម្ចាស់ផ្ទះដើម្បីឱ្យលុបចោលកិច្ចសន្យាជួលផ្ទះឱ្យគណបក្សកម្លាំងជាតិទៅវិញ។ លោក រ៉ុង ឈុន អះអាងថា ការប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិដើម្បីលើកកម្ពស់ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលដោះលែងសកម្មជនបក្សនយោបាយទាំងអស់ឱ្យមានសេរីភាពនៅតែបន្តធ្វើដូចការគ្រោងទុកបើទោះជាមានការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញពីសំណាក់អាជ្ញាធរក្ដី។
លោក រ៉ុង ឈុន៖ «ខ្ញុំគិតថា អាជ្ញាធរគួរតែគោរពលទ្ធផលនៃកិច្ចប្រជុំហើយវាស្របទៅនឹងគោលការណ៍លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ ហើយប្រសិនបើត្រូវបានរាំងខ្ទប់មិនឱ្យគណបក្សកម្លាំងជាតិធ្វើអាហ្នឹងវាជារូបភាពមួយអាក្រក់មែនទែនពីព្រោះអ្វីដែលបានឯកភាពគ្នាហើយបែរជាត្រូវបានរារាំងវិញអាហ្នឹងវាជារូបភាពមិនល្អសម្រាប់សង្គមកម្ពុជា»។
គណបក្សកម្លាំងជាតិគ្រោងជួបជុំសមាជិក សមាជិការបស់នៅថ្ងៃទី១០ធ្នូ ប្រមាណ៤០០នាក់នៅទីស្នាក់ការបក្សកម្លាំងជាតិនៅខេត្តកំពង់ធំ។ ប៉ុន្តែក្រោយមានការប្រជុំចរចាកាលពីថ្ងៃទី០៤ ខែធ្នូ ជាមួយរដ្ឋបាលខេត្តកំពង់ធំដែលមានអភិបាលរងខេត្ត លោក អ៊ុន បុត្ត ចូលរួមផងនោះ ខាងអាជ្ញាធរបានអនុញ្ញាតឱ្យបក្សកម្លាំងជាតិរៀបចំកម្មវិធីដោយមានសមាជិកចូលរួម២០០នាក់ដោយអភិបាលរងខេត្តកំពង់ធំ លោក អ៊ុន បុត្ត អះអាងថា ដើម្បីងាយស្រួលគ្រប់គ្រង និងចៀសវាងមានបាតុភាពណាមួយកើតឡើង។ ដោយឡែកម្ចាស់ផ្ទះជួលយល់ព្រមឱ្យបក្សកម្លាំងជាតិប្រារព្ធកម្មវិធី តែក្រោយចប់កម្មវិធីម្ចាស់ផ្ទះនឹងបញ្ចប់កិច្ចសន្យាជួលផ្ទះឱ្យបក្សកម្លាំងជាតិធ្វើជាទីស្នាក់ការ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចសុំការឆ្លើយតបរឿងនេះពីអភិបាលខេត្តកំពង់ធំ លោក លោក នួន ផារ័ត្ន បានទេនៅថ្ងៃទី៧ ខែធ្នូ។
ជុំវិញរឿងនេះ ប្រធានសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (Adhoc) លោក នី សុខា មានប្រសាសន៍ អាជ្ញាធរគួរតែបង្កលក្ខណៈងាយស្រួលដល់គណបក្សនយោបាយចូលរួមអបអរសាទរទិវាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ។ លោកបន្តថា ប្រសិនបើមានចរចារវាងតំណាងបក្សកម្លាំងជាតិ និងអាជ្ញាធរហើយ ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរនៅតែរារាំងតាមរយៈរូបភាពផ្សេងៗនោះគឺជាការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញផ្នែកនយោបាយ។
លោក នី សុខា៖ «ប្រសិនបើមានការរឹតត្បិត ឬក៏ដាក់កំហិតឬក៏មិនអនុញ្ញាតមិនអាចបង្កលក្ខណៈឱ្យគេធ្វើសកម្មភាពបានអានេះគឺជារូបភាពមួយនៃការគំរាមកំហែង ការគាបសង្កត់ការរឹតត្បិតទៅលើសកម្មភាពគណបក្សនយោបាយហើយ។ ពីព្រោះថា ក្រុមគាត់គឺជាក្រុមអ្នកនយោបាយ ប៉ុន្តែបើយើងមើលការងាររបស់សង្គមស៊ីវិលមួយចំនួនដែលយើងបានធ្វើថ្មីៗនេះដូចជាសហការគ្នាបានល្អ»។
ក្នុងឱកាសប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិនេះក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល យុវជន និងក្រុមអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សប្រមាណ៥០នាក់ នៅថ្ងៃទី០៧ ខែធ្នូ បានបន្តធ្វើដំណើរធម្មយាត្រា និងសិទ្ធិយាត្រាដើម្បីផ្សព្វផ្សាយពីខ្លឹមសារសិទ្ធិមនុស្សដល់ពលរដ្ឋ និងស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលស្ដារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ ធម្មយាត្រាដែលឈានដល់ថ្ងៃទី២នេះពួកគាត់ធ្វើដំណើរចេញពីខេត្តតាកែវឆ្ពោះមកខេត្តកណ្ដាល។
ប្រធានសមាគមប្រជាធិបតេយ្យឯករាជ្យនៃសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ (IDEA) លោក វន់ ពៅ ដែលបានចូលរួមក្នុងធម្មយាត្រានេះ ថ្លែងថា ទោះបីមេឃក្ដៅ និងត្រូវដើរក្រោមកម្ដៅថ្ងៃយ៉ាងណាក៏យុវជននៅតែមានចិត្តស្វាហាប់ និងមុតមោះដើម្បីផ្សព្វផ្សាយពីសិទ្ធិមនុស្ស។ លោក វន់ ពៅ នឹករលឹកដល់សកម្មជនសង្គមដូចជា លោក កើត សារ៉ាយ យុវជនបរិស្ថាន និងសកម្មជនសហជីពដែលធ្លាប់ចូលរួមទិវាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិជាមួយគ្នា ប៉ុន្តែពេលនេះពួកគាត់បែរជាកំពុងជាប់ពន្ធនាគារទាំងអយុត្តិធម៌ទៅវិញ។
លោក វន់ ពៅ៖ «ជាការផ្ដល់យោបល់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ប្រសិនជាចង់បានការគោរពសិទ្ធិមនុស្សទាល់តែយើងចូលរួមបំពេញកាតព្វកិច្ចក្នុងនាមយើងជាពលរដ្ឋ បំពេញកាតព្វកិច្ចស្របទៅតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលមានចែងអំពីសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋក្នុងការសម្ដែងមតិស្ដីពីកង្វល់របស់ខ្លួន។ ប្រសិនបើចង់បានយុត្តិធម៌ត្រូវតែហ៊ានចូលសង្វៀនប្រយុទ្ធដើម្បីយុត្តិធម៌សង្គមមានន័យថា ប្រយុទ្ធទៅតាមគោលការណ៍ច្បាប់ រដ្ឋធម្មនុញ្ញទៅតាមគោលការណ៍ច្បាប់ដូចចែងនៅក្នុងអង្គការសហប្រជាជាតិស្ដីពីសិទ្ធិមនុស្ស»។
ដោយឡែកទិដ្ឋភាពនៅតាមដងផ្លូវវិញមានពលរដ្ឋមួយចំនួនពួកគាត់បានចូលរួមអបអរសាទរជាមួយយុវជន និងអ្នកខ្លះទៀតបានចូលរួមផ្ដល់ជានំនែកផងដែរ។ ការដើរក្បួនធម្មយាត្រាថ្ងៃនេះពុំមានកម្លាំងអាជ្ញាធរណាតាមឃ្លាំមើល និងសួរនាំនោះទេ ហើយកម្មវិធីនេះនឹងត្រូវបញ្ចប់នៅថ្ងៃទី១០ ធ្នូ ដែលជាថ្ងៃប្រារព្ធកម្មវិធីធំនៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញដែលមានអ្នកចូលរួមប្រមាណ ២ពាន់នាក់ (២.០០០)។
ក្រៅពីអង្គការសមាគម គណបក្សនយោបាយ និងសហគមន៍នៅតាមបណ្ដាខេត្តមួយចំនួនរួមគ្នាប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិហើយនោះ នៅមានពលរដ្ឋនៅក្រៅប្រទេសដូចជា ប្រទេសជប៉ុន (Japan) ក៏នឹងដើរដង្ហែក្បួនបាតុកម្មស្ដីអំពីសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិនៅថ្ងៃទី៨ ខែធ្នូ កណ្ដាលទីក្រុងតូក្យូ (Tokyo) ដែលមានពលរដ្ឋចូលរួមចំនួន១ពាន់ ដើម្បីជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងបញ្ឈប់ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សឆ្លងដែន។
គណៈកម្មការរៀបចំបាតុកម្មទាមទារសិទ្ធិសេរីភាពប្រជាធិបតេយ្យដើម្បីកម្ពុជា ប្រចាំនៅប្រទេសជប៉ុន លោក ម៉ាច ខេមរា ឱ្យដឹងថា គោលបំណងនៃការធ្វើបាតុកម្មនេះគឺដើម្បីអបអរសាទរទិវាសិទ្ធិមនុស្ស និងបង្ហាញពីក្ដីកង្វល់ជុំវិញរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបន្តចាប់ចងពលរដ្ឋដាក់ពន្ធនាគារតាមទំនើងចិត្ត ជាពិសេសការគឺគំរាមកំហែងឆ្លងដែន។ លោកបន្តថា ការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាបានស្លាប់បាត់ហើយដោយសារតែរដ្ឋាភិបាលត្រកូល«ហ៊ុន»ដឹកនាំប្រទេសបែបផ្ដាច់ការ។
លោក ម៉ាច ខេមរា៖ «ចំពោះកម្ពុជាយើងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សសឹងតែស្លាប់បាត់តែម្ដងមិនមែនត្រឹមតែបាត់បង់ការគោរពសិទ្ធិទេ ប៉ុន្តែ ស្លាប់តែម្ដងពីព្រោះយើងឃើញការបង្ក្រាបយ៉ាងសាហាវឃោរឃៅពីសំណាក់មេដឹកនាំសព្វថ្ងៃ។ សូម្បីតែអ្នកការពារធនធានធម្មជាតិ អ្នកការពារព្រៃឈើ អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សមិនមែនចាប់តែការតែសមាគម ឬក៏អ្នកធ្វើការហ្នឹងទេរួមទាំងបិទអង្គភាពស្ថាប័នអ្នកធ្វើការតែម្ដង»។
មកទល់ពេលនេះ រដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត និងស្ថាប័នអនុវត្តច្បាប់មួយចំនួន នៅតែបន្តចាប់ និងឃុំខ្លួនអ្នកនយោបាយ អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស សកម្មជនបរិស្ថាន សកម្មជនដីធ្លី សហជីព អ្នកសារព័ត៌មាន និងអ្នកប្រើប្រាស់បណ្ដាញសង្គមមួយចំនួនកើនឡើងដល់ជិត១០០នាក់ ដោយសារតែភាពសកម្មនិយម និងការបញ្ចេញមតិរបស់ពួកគាត់។
កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែវិច្ឆិកា សភាអឺរ៉ុបបានអនុម័តលើសេចក្ដីសម្រេចថ្មីមួយ ជំរុញឱ្យគណៈកម្មការអឺរ៉ុប និងសហភាពអឺរ៉ុប ពិនិត្យសើរើឡើងវិញពីការផ្ដល់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធដែលនៅសល់ចំនួន៨០%ជាមួយកម្ពុជា ដោយសារតែរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនបានផ្ដល់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការដោះស្រាយការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ប៉ុន្តែកម្ពុជាបែរជាបង្កើនការចាប់ខ្លួនពលរដ្ឋដាក់ពន្ធនាគារតាមទំនើងចិត្ត និងរឹតត្បិតទៅលើសំឡេងអង្គការសង្គមស៊ីវិលទៅវិញ។ សភាអឺរ៉ុបអំពាវនាវឱ្យអាជ្ញាធរកម្ពុជាដោះលែងរាល់អ្នកទោសនយោបាយ សកម្មជន អ្នកកាសែត អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងតួអង្គសង្គមស៊ីវិលដទៃទៀតទាំងអស់ដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ក្រោមបទចោទដែលមានចរិតនយោបាយ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- លោក ឃួង ស្រេង ពីមន្ត្រីខណ្ឌតូចតាចទៅជាអភិបាលក្រុងភ្នំពេញដោយសារស្នាដៃបម្រើគ្រួសារត្រកូលហ៊ុន
- លោក ហ៊ុន ម៉ានី ស្នើឲ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដកប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានចំនួន៤ ខេត្ត នៅជុំវិញតំបន់ព្រៃឡង់
- លោក ហេង សិទ្ធី ត្រូវបានចាប់ខ្លួនដល់រុស្សីក្រោយស្នើឱ្យលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ចុះចេញពីតំណែង
- ខ្មាន់កាំភ្លើងបង្ហាញអត្តសញ្ញាណអ្នកបញ្ជាឱ្យបាញ់សម្លាប់លោក លិម គិមយ៉ា ក្រោយពេលតុលាការចេញដីកាចាប់ខ្លួនលោក លី រតនរស្មី
- មន្ត្រីបក្សកាន់អំណាចព្យាយាមលាងជម្រះលោក ហ៊ុន សែន ពាក់ព័ន្ធឃាតកម្មលើលោក លិម គិមយ៉ា
អត្ថបទពេញនិយម
នយោបាយ
- លោក សម រង្ស៊ី អំពាវនាវឱ្យកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ និងអ្នកនយោបាយរួមគ្នាផ្លាស់ប្ដូររបបត្រកូល ហ៊ុន
- តុលាការថៃចេញដីកាចាប់ខ្លួនជនសង្ស័យជនជាតិខ្មែរគឺលោក លី រតនរស្មី ករណីឃាតកម្មលើលោក លិម គិមយ៉ា
- តុលាការបារាំង បានសាកសួរភរិយាលោក លិម គិមយ៉ា អំពីករណីឃាតកម្មលើលោក លិម គិមយ៉ា
- ភាពស្ងប់ស្ងាត់លើករណីឃាតកម្មលោក លិម គិមយ៉ា «បង្ហាញពីភាពគ្មានទំនួលខុសត្រូវរបស់រដ្ឋាភិបាល»
- អាជ្ញាធរត្រៀមបញ្ជូនអតីតឧកញ៉ា ហេង សិទ្ធី មកកម្ពុជា ក្រោយចាប់ខ្លួនបាននៅរុស្ស៊ី