អ្នកវិភាគ​ថា របប​ផ្ដាច់ការ​ត្រកូល​ហ៊ុន នឹង​ដួល​រលំ​ដូច​របប​ផ្ដាច់ការ​នៅ​ស៊ីរី​ដែរ

អ្នក​តាមដាន​នយោបាយ​លើក​ឡើង​ថា របប​ផ្ដាច់ការ​ត្រកូល​ហ៊ុន​ នៅ​ទីបំផុត​ ទៅ​អាច​នឹង​មាន​វាសនា​មិន​ខុស​ពី​មេដឹកនាំ​ផ្ដាច់ការ​លើពិភពលោក​ ដែល​ដួល​រលំ​ជា​បន្តបន្ទាប់​នោះ​ឡើយ។

ការ​លើក​ឡើង​របស់​អ្នក​តាមដាន​នយោបាយ​នេះ​ ធ្វើ​ឡើង​នៅ​ក្រោយ​ពេល ​មេដឹកនាំ​ ផ្ដាច់ការ​ស៊ីរី​ ដែល​ដឹកនាំ​ប្រទេស​ ត "ត្រកូល " ដូច​នៅ​កម្ពុជា​ដែរ នោះ ​គឺ ​លោក បាស្សា អាល់អាស្សាដ (Bashar Al-Assad) បាន​រត់​ចោលស្រុក​ភ្លាមៗ ​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី៨ធ្នូ​ ក្រោយពី​របប​របស់​លោក​បាន​ដួល​រលំ។

អ្នក​តាមដាន​នយោបាយ​ និង​កិច្ចការ​អន្តរជាតិ​ លើក​ឡើង​ថា របប​ផ្ដាច់ការ​នៅ​ប្រទេស​ស៊ីរី របស់ លោក បាស្សា អាល់អាស្សាដ បាន​ដួល​រលំ​នៅ​ពេល​នេះ​ គឺ​ជា​គំរូ​មួយ​ដ៏​ល្អ​ សម្រាប់​ឱ្យ​មេដឹកនាំ​ផ្ដាច់ការ​នៅ​កម្ពុជា​ដឹងខ្លួន​ថា​ ការដឹកនាំ​ប្រទេស​បែប​ផ្ដាច់ការ​ទោះជា​ខ្លាំង​យ៉ាងណា​ ក៏​នៅ​តែ​អាច​ដួល​រលំ​វិញ​បាន​ដែរ​គ្រាន់តែ​យូរ​ និង​ឆាប់​តែប៉ុណ្ណោះ។

អ្នក​អត្ថាធិប្បាយ​នយោបាយ​ លោក គឹម សុខ ឱ្យដឹង​កាលពីថ្ងៃ​ទី៩ ធ្នូ ថា នៅ​កម្ពុជា​ ទោះបីជា​លោក ហ៊ុន សែន​ ប្រើ​ល្បិចកល​នយោបាយ​អាក្រក់​គ្រប់បែប​យ៉ាង​ ដើម្បី​ទប់​លំនឹង​អំណាច​របស់​ក្រុមគ្រួសារ​ត្រកូលហ៊ុន​បែបណា​ក៏ដោយ​ ក៏​មិនអាច​ឈរជើង​លើ​អំណាច​ផ្ដាច់ការ​បាន​យូរ​អង្វែង​ទៅ​មុខ​ទៀត​បាន​ដែរ។ លោក គឹម សុខ ព្យាករថា​ អំណាច​ផ្ដាច់ការ​របស់​ក្រុមគ្រួសារ​ត្រកូល​ហ៊ុននេះ​ នឹង​ដួល​រលំវិញ​ជា​មិនខាន។

លោក គឹម សុខ៖ «ចិន​ជា​ខ្នង​បង្អែក​កំពុង​តែ​ធ្លាក់ដៃ​ ទី២​ កង់ទ័ព​និង​ពលរដ្ឋ​ ធុញ​ទ្រាន់នឹង​ត្រកូល​ហ៊ុន​ស្រដៀង​និង​របប​អាស្សាដ។ ទី៣​ ក្រុម​ប្រឆំាង​កំពុង​តែ​ផុសផុល​ធ្វើ​ចលនា​ប្រឆាំង​ និងទី៤​ របប​ត្រកូល​ហ៊ុន​លែង​មាន​ការ​គាំទ្រ​ពី​ប្រទេស​បស្ចិម​លោក​ ដូចនៅស៊ីរី​ដែរ»។

ការ​លើកឡើង​របស់​លោក គឹម សុខ នេះ​ ធ្វើឡើង​បន្ទាប់​ពី​មេដឹកនាំ​ផ្ដាច់ការ​ស៊ីរី លោក បាស្សា អាល់អាស្សាដ វ័យ៥៩​ឆ្នាំ​ ដែល​កាន់​អំណាច ​បន្ត​ពី​ឱពុក​របស់​លោក​រយៈពេល ២៤ឆ្នាំ បាន​ដួល​រលំ​វិញ​ កាលពី​ថ្ងៃទី៨ ធ្នូ។ ទន្ទឹម​នឹង​របប​របស់​លោក​ដួល​រលំ​ លោក អាស្សាដ និង​ក្រុម​គ្រួសារ​ បាន​រត់ភៀស​ខ្លួន​តាម​យន្តហោះ​ភ្លាមៗ​ទៅកាន់​ប្រទេស​រុស្ស៊ី (Russia) ដែល​ជា​សម្ព័ន្ធមិត្ត​របស់​ខ្លួន​ ដើម្បី​សុំ​សិទ្ធិ​ជ្រកកោន។

ការ​ដួល​រលំ​របបផ្ដាច់ការ​របស់​អាស្សាដ​នេះ​ គឺ​ដោយសារតែ​កម្លាំង​រដ្ឋាភិបាល​របស់​លោក​ មិនអាច​ទប់ទល់​នឹង​ក្រុមប្រឆាំង​រដ្ឋាភិបាល​បាន។ កម្លាំង​ប្រដាប់​អាវុធ​របបផ្ដាច់ការ​នេះ​ បាន​ដកថយ​រត់គេច​ពី​ការ​វាយប្រហារ​ភ្លាមៗ​ រយៈពេល​ ១១​ថ្ងៃ​ចុងក្រោយ។​ ក្រុម​ប្រដាប់​អាវុធ​ប្រឆាំង​រដ្ឋាភិបាល​លោក អាស្សាដ​ បាន​សម្រុក​វាយលុក ដណ្ដើម​បាន​ទីក្រុង​នានា​ និង​ចុងក្រោយ​បាន​ឡើង​កាន់កាប់​រដ្ឋធានី​ដាម៉ាស (Damascus) ភ្លាមៗ កាល​ពី​ថ្ងៃ​អាទិត្យ​ទី៨ ធ្នូ ដោយ​ពូកគេ​បាន​ប្រកាស​ថា​ ជា​ថ្ងៃ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ស៊ីរី​ ដែល​ពួកគេ​បាន​បណ្ដេញ​មេដឹកនាំ​ផ្ដាច់ការ​បាន​ជោគជ័យ។

ការ​ដួល​រលំ​របបផ្ដាច់ការ​ស៊ីរី​នេះ ទទួល​បាន​ការ​ចាប់អារម្មណ៍​ ពី​ពិភពលោក​ទាំងមូល។ ក្រោយ​ក្រុម​ប្រដាប់​អាវុធ​ប្រឆាំង​រដ្ឋាភិបាល​លោក អាស្សាដ បាន​ដណ្ដើម​ទីក្រុង​ដាម៉ាស​ និង​វិមាន​រដ្ឋាភិបាល​បាន​ហើយ​នោះ​ ពួកគេ​បាន​ហ៊ោកញ្ជ្រៀវ ​និង​បាញ់​កាំភ្លើង​ឡើងលើ​ លឺ​កងរំពង​ ប្រកាស​ពី​ជ័យជំនះ​របស់​ខ្លួន។ ពួកគេ​បាន​សម្រុកចូល​វិមាន​រដ្ឋាភិបាល​ សើរើ​ឯកសារ​ និង​យក​កម្ទេច​សម្ភារៈ​ និង​លួច​យក​គ្រឿង​សង្ហារិម​មួយចំនួន​ នាំ​រត់ចេញ​ពី​អគារ​របស់​រដ្ឋាភិបាល។ ក្រុម​ខ្លះ​បាន​រត់​គាស់​ទ្វារ​ពន្ធនាគារ​ បើក​ឱ្យ​អ្នកទោស ​ដែល​អាជ្ញាធរ​លោក អាស្សាដ បាន​ចាប់ឃុំខ្លួន​ឱ្យ​មាន​សេរីភាព​ឡើងវិញ​ជាដើម។​

លើស​ពី​នេះ​ទៀត​ក្រុម​ពលរដ្ឋ​ និង​ក្រុមប្រឆាំង​បាន​វាយកម្ទេច​រួប​សំណាក ​អតីត​មេដឹកនាំ​ផ្ដាច់ការ​ គឺ ​លោក ហាហ្វីស អាល់ អាស្សាដ (Hafez Al-Assad) ដែល​ជា​ឪពុក​របស់​លោក បាស្សា អាល់អាស្សាដ។

លោក ហាហ្វីស អាល់ អាស្សាដ ​បាន​ដឹកនាំ​ប្រទេស​ស៊ីរី​ប្រមាណ​៣០ឆ្នាំ។ លោក​ផ្ទេរអំណាច​បន្ត​ត្រកូល​ឱ្យ​កូន​ប្រុស​របស់​លោក​ គឺ លោក បាស្សា អាល់អាស្សាដ (Bashar Al-Assad) នៅ​ឆ្នាំ២០០០។​ ការ​ផ្ទេរ​អំណាច​ត​ត្រកូល​នេះ​ មិន​ខុស​ពី​លោក ហ៊ុន សែន​ បាន​ផ្ទេរ​អំណាច​ឱ្យ​កូន​គឺ​លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នៅឆ្នាំ២០២៣​​ឡើយ។

កាល​ពី​២៤ឆ្នាំ​មុន ក្រោយ​ពី​អតីត​មេដឹកនាំ​ផ្ដាច់ការ​ស៊ីរី​ផ្ទេរ​អំណាច​ឱ្យ​កូន នោះ ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ស៊ីរី​កាលនោះ​ធ្លាប់​រំពឹង​ថា ការ​ដឹកនាំ​ប្រទេស​របស់​កូន អាច​ល្អ​ជាង​ឪពុក។  ពលរដ្ឋ​ស៊ីរី​ មាន​ក្ដី​រំពឹង​យ៉ាង​ខ្លាំង​ ពីព្រោះ​ថា លោកអាស្សាដ បាន​បញ្ចប់​ការសិក្សា​នៅ​ប្រទេស​អង់គ្លេស ហើយ​ដំបូង​ឡើយ​លោក​បាន​ប្រកាស​ធ្វើ​កំណែ​ទម្រង់​ប្រព័ន្ធ​ដឹកនាំ​រដ្ឋ។ ក្រោយ​មក​ទៀត​ លោក អាស្សាដ ក៏​បាន​បើក​ឱ្យ​មាន​ការ​បោះឆ្នោត​ដែល​ពិភពលោក​​មិន​ទទួល​ស្គាល់​ និង​ខ្វះ​ភាព​ស្របច្បាប់។

នេះ​ក៏​មិន​ខុស​ពី​លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែល​បញ្ចប់​ការសិក្សា​ផ្នែក​សេដ្ឋកិច្ច​នៅ​ចក្រភព​អង់គ្លេស (England) និង​បញ្ចប់​ការសិក្សា​ផ្នែក​យោធា​នៅ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ឡើយ។ ក្រោយ​ពី​លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត​ បាន​​​ឡើង​កាន់អំណាច​ ក៏​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ និង​ក្រុម​ប្រទេស​លោកខាងលិច​មួយចំនួន​រំពឹង​ថា​ លោក​អាច​ដឹកនាំ​ប្រទេស​ល្អ​ជាង​លោក ហ៊ុន សែន ដែរ។ ​ប៉ុន្តែ​អ្វីៗ​ខុស​ពី​ការ​រំពឹង​ទុក។ ការ​ដឹកនាំ​របស់​លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ជាង ១ឆ្នាំ​មកនេះ លោក​បាន​បង្កើន​ការ​ធ្វើ​ទុក្ខបុកម្នេញ​ ចាប់ចង​ក្រុម​អ្នក​រិះគន់​ សកម្មជន​នយោបាយ​ សកម្មជន​សង្គម និង​បរិស្ថាន​ឥត​ត្រា​ប្រណី​ឡើយ។ កាន់តែ​ធ្ងន់ធ្ងរ​ជាង​នេះ​ទៀត​ លោក​បាន​ដឹកនាំ​បង្កើត​ប្រព័ន្ធ​រដ្ឋាភិបាល​មួយ​ដែល​ចាក់ស្រេះ​ពោរពេញ​ដោយ​អំពើ​ពុករលួយ​ បក្ខពួក​គ្រួសារ​និយម​ខ្លាំង​ជាង​សម័យ​កាល​ឪពុក​របស់​លោក​ទ្វេដង។ រដ្ឋាភិបាល​របស់​លោក​ក៏​បង្កើន​យុទ្ធនាការ​បង្ក្រាប​លើ​ក្រុម​អ្នក​រិះគន់​តាម​ប្រព័ន្ធ​ឌីជីថល​ ជាពិសេស​នៅ​លើ​អនឡាញ​ និង​សហការ​គាបសង្កត់​ឆ្លងដែន​ជាមួយ​រដ្ឋាភិបាល​ក្នុង​តំបន់​​ពិសេស​ប្រទេស​ថៃ​ និង​ម៉ាឡេស៊ី​ ដើម្បី​ចាប់​បញ្ជូន​ក្រុម​អ្នករិះគន់​ឱ្យ​មក​ទទួល​ទោស​ក្នុង​ស្រុក​វិញ។​

ងាក​មក​មើល​ពីការ​ដឹកនាំរបស់​មេដឹកនាំ​ផ្ដាច់ការ​ នៅ​ស៊ីរី​វិញ​ ចលនា​ពលរដ្ឋ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស និង​​​ក្រុម​ប្រឆាំង​បាន​ងើបបះបោរ​ប្រឆាំង​នឹង​ការដឹកនាំ​របស់​អាស្សាដ​ តាំង​ពី​ឆ្នាំ​២០១១​មក។ ចាប់​​ពី​ពេល​នោះ​មក​ ប្រទេស​ស៊ីរី​ខ្ទេចខ្ទី​ មាន​ការ​កាប់​សម្លាប់​មនុស្ស​ និង​ចាប់​អ្នក​ប្រឆាំង​ដាក់គុក​រាប់​ពាន់​នាក់​ ដែល​សហគមន៍​អន្តរជាតិ​បាន​ថ្កោលទោស។ ប្រទេស​នេះ​មាន​សង្គ្រាម​ស៊ីវិល​ តាំង​ពី​ពេល​នោះ មក​រហូត​ដល់​ថ្ងៃ​ដួល​រលំ។ ត្រកូល​អាស្សាដ​ បាន​ដឹកនាំ​ប្រទេស​ស៊ីរី​ បាន​ជាង​កន្លះ​សតវត្ស​គិត​មក​ដល់​ថ្ងៃ​ដួល​រលំ​នៅថ្ងៃទី៨ ធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤​នេះ។

ទាក់ទង​នឹង​បញ្ហា​នេះ​ លោក គឹម សុខ ​បន្ថែម​ថា ការ​ដួលរលំ​របបផ្ដាច់ការ​ស៊ីរី​នៅ​ពេល​នេះ​ ក៏​ដោយសារ ​រដ្ឋបាល​របស់​អាស្សាដ​ ពឹងផ្អែក​លើ​រុស្ស៊ី​ និង​អឺរ៉ង់ (Iran) ជាដើម។ ក៏ប៉ុន្តែ​ ឥលូវ​នេះ​ រុស្ស៊ី​កំពុង​​ជាប់​ដៃ​បង្ក​សង្គ្រាម​ជាមួយ​អ៊ុយក្រែន (Ukraine) ក៏​ជា​កត្តា​រួមផ្សំ​ធ្វើ​ឱ្យ​មេដឹកនាំ​ផ្ដាច់ការ​នេះ​គ្មាន​ខ្នងបង្អែក​តទៅ​ទៀត​ដែរ។

លោក គឹម សុខ៖ «អំណាច​ផ្ដាច់ការ​ជួយ​លែង​កើត​នឹង​ដួល​រលំ​ហើយ ដូចជា​នៅ​ស៊ីរី រុស្ស៊ី​កំពុង​តែ​ជាប់ដៃ​ធ្វើ​សង្គ្រាម​ជាមួយ​អ៊ុយក្រែន និង​អ៊ីរ៉ង់​កំពុងតែ​ទ្រុឌទ្រោម​ដោយសារតែ​អ៊ីស្រាអែល​នោះ«។

ឆ្នាំ២០២៤នេះ​ របបផ្ដាច់ការ​ពីរ​ នៅ​លើ​ពិភពលោក ​បាន​ដួល​រលំ​ជាបន្តបន្ទាប់​ ដោយសារតែ​ចលនាតស៊ូ​នៅ​ក្នុង​ស្រុក ​ដូចជា ​ប្រជាពលរដ្ឋ​នៅ​ប្រទេស​បង់ក្លាដេស (Bangladesh) បាន​ធ្វើ​បដិវត្តន៍​ផ្ដួលរំលំ​អតីត​មេដឹកនាំ​ផ្ដាច់ការ អ្នកស្រី សេក្ហ ហាស៊ីណា (Sheikh Hasina) បាន​ជោគជ័យ​កាល​ពី​ខែ​សីហា ឆ្នាំ​២០២៤។ ក្រោយ​ដួល​រលំ​ មេដឹកនាំ​តពូជ​រួប​នេះ​ បាន​រត់​ភៀស​ខ្លួន​ទៅ​ជ្រក​កោន​នៅ​ប្រទេស​ឥណ្ឌា (India)។

ទី២ គឺ​នៅ​ប្រទេស​ស៊ីរី​ ដែល​មេដឹកនាំ​ផ្ដាច់ការ លោក បាស្សា អាល់អាស្សាដ រត់ទៅ​សុំសិទ្ធិជ្រក​កោន​នៅប្រទេសរុស្ស៊ី​នា​ពេល​នេះ​ជាដើម។

អ្នកវិភាគ​លើកឡើង​ថា​ សម្រាប់​នៅ​កម្ពុជា​វិញ​ មេដឹកនាំ​ត្រកូល​ហ៊ុន​ ក៏​នឹង​មិន​អាច​គ្រប់​គ្រង​អំណាច​ផ្ដាច់ការ​បាន​យូរ​អង្វែង​ទៀត​ដែរ ប្រសិន​បើ​មេដឹកនាំ​ឪ​និង​កូន ​លោក ហ៊ុន សែន​ និង លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត​ មិនងាក​មក​ស្ដារ​ប្រជាធិតេយ្យ និង​គោរពសិទ្ធិមនុស្ស​ឱ្យ​ល្អ​ឡើង​វិញ​ទេ​នោះ៕