ពលរដ្ឋ​មួយ​ចំនួន នឹង​មិន​ទៅ​បោះ​ឆ្នោត ​ដោយសារ​គ្មាន​គណបក្ស​ ដែល​ខ្លួន​គាំទ្រ

ដោយ នៅ វណ្ណារិន
2023.06.05
ពលរដ្ឋ​មួយ​ចំនួន នឹង​មិន​ទៅ​បោះ​ឆ្នោត ​ដោយសារ​គ្មាន​គណបក្ស​ ដែល​ខ្លួន​គាំទ្រ (រូបឯកសារ) ពលករខ្មែរធ្វើការ​នៅ​ប្រទេស​ថៃ ឆ្លងដែន​ពី​ប្រទេស​ថៃ​ចូល​មក​កម្ពុជា កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី១៣ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១។
រូបពីពលរដ្ឋ

ក្រុម​ប្រជាពលរដ្ឋ​មួយ​ចំនួន​អះអាង​ថា ពួកគេ​នឹង​មិន​ទៅ​ចូលរួម​បោះឆ្នោត​នៅ​ខែកក្ដដា ខាង​មុខ​នេះ​ទេ ដោយសារ​តែ​ពុំ​មាន​គណបក្ស​ដែល​ពួកគាត់​ស្រលាញ់។ ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា អ្នក​នាំ​ពាក្យ​គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​រៀបចំ​ការ​បោះឆ្នោត​ហៅ​កាត់​ថា គ..ប លើក​ឡើង​ថា អត្រា​ប្រជាពលរដ្ឋ​មិន​ទៅ​ចូលរួម​បោះឆ្នោត​ទាំងនេះ នឹង​មិន​ធ្វើ​ឱ្យ​ប៉ះពាល់​ដល់​ប្រក្រតី​ភាព​នៃ​ការ​បោះឆ្នោត​នោះ​ឡើយ។ ដោយឡែក មន្ត្រី​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ធ្វើ​ការងារ​ទាក់​ទង​នឹង​ការ​បោះឆ្នោត​លើក​ឡើង​ថា ការ​មិន​ទៅ​ចួលរួម​ការ​បោះឆ្នោត គឺជា​សិទ្ធិ​សេរីភាព​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ ដែល​អាជ្ញាធរ​មិន​ត្រូវ​រង​នូវ​ការ​គំរាម​កំហែង​ពួកគាត់​ដោយ​ប្រការ​ណាមួយ​ឡើយ។

ក្រុម​ប្រជាពលរដ្ឋ​លើក​ឡើង​ថា ពួកគេ​នឹង​មិន​ទៅ​ចូលរួម​បោះឆ្នោត​ជ្រើស​តាំង​តំណាងរាស្ត្រ​ក្នុង​ខែកក្កដា ខាង​មុខ​នេះ​ឡើយ ប្រសិន​បើ​គ្មាន​វត្តមាន​គណបក្ស​ភ្លើង​ទៀន​ចូលរួម​ប្រកួត​ប្រជែង​ការ​បោះឆ្នោត។

ពលរដ្ឋ​ម្នាក់​មាន​ដើម​កំណើត​ក្នុង​ខេត្តសៀមរាប និង​បច្ចុប្បន្ន​កំពុង​ធ្វើការ​នៅ​ប្រទេស​ថៃ (Thailand) គឺ​លោក គួរ សាវឿន ប្រាប់​វិទ្យុ​អាស៊ី​សេរី​ថា លោក និង​ក្រុម​ការងារ​របស់​លោក ដែល​កំពុង​ធ្វើ​ការ​នៅ​ក្រុងបាងកក នឹង​មិន​ទៅ​ចូលរួម​ការ​បោះឆ្នោត​នោះ​ឡើយ ដោយសារ​តែ​គណបក្ស ដែល​ពួក​គាត់​គាំទ្រ មិន​អាច​ចូលរួម​ប្រកួត​ប្រជែង​ក្នុង​ការ​បោះឆ្នោត។ លោក​ថា ការ​មិន​ទៅ​ចូលរួម​បោះឆ្នោត​នេះ ក៏​ជា​ការ​បង្ហាញ​ថា ប្រជាពលរដ្ឋ​មិន​គាំទ្រ​ការ​បោះឆ្នោត​ក្លែងក្លាយ នឹង​បង្កើត​សភា​ឯក​បក្ស​ដឹកនាំ​ប្រទេស​បន្ត​ទៀត​នោះ​ទេ។

លោក គួរ សាវឿន៖ «មិន​អាច​ចូលរួម​បាន​ទេ ព្រោះអី​អត់​មាន​គណបក្ស​ដែល​ខ្លួន​ស្រលាញ់ អ៊ីចឹង​ខ្ញុំ​អត់​ចូលរួម​បោះ​ឆ្នោត។ បងប្អូន មិត្ត​ភក្ដិ​ខ្ញុំ​នៅ​ប្រទេស​ថៃ​ទាំង​អស់ គឺ​បើ​ថា​មាន​វត្តមាន​គណបក្ស​ដែល​ខ្លួន​ស្រលាញ់ ខ្ញុំ​អាច​ចុះ​ទៅ​បើ​បាន បើសិនជា​អត់​មាន​គណបក្ស​ដែល​ខ្លួន​ស្រលាញ់ គឺ​ខ្ញុំ​មិន​អាច​ទៅ​ចុះ​ឈ្មោះ​បោះឆ្នោត​ឱ្យ​បាន​ទេ»

ស្រដៀង​គ្នា​នេះ​ដែរ សកម្មជន​គណបក្ស​ភ្លើង​ទៀន លោក ឈួ ផេង លើក​ឡើង​ថា ប្រជាពលរដ្ឋ​ដែល​គាំទ្រ​គណបក្ស​ភ្លើង​ទៀន​នៅ​ក្នុង​ខ័ណ្ឌដង្កោ រាជធានី​ភ្នំពេញ នឹង​មិន​ទៅ​បោះឆ្នោត​នោះ​ឡើយ ព្រោះ​មិន​មាន​គណបក្ស​នយោបាយ​ដែល​ខ្លួន​ស្រលាញ់។ លោក​បញ្ជាក់​ថា គណបក្ស​ភ្លើង​ទៀន​មិន​បាន​បញ្ចុះ​បញ្ចូល​ឱ្យ​អ្នក​គាំទ្រ មិន​ទៅ​ចូលរួម​បោះឆ្នោត​នោះ​ទេ គឺ​ប្រជាពលរដ្ឋ​យល់​ឃើញ​ដោយ​ខ្លួន​ឯង​ថា ការ​មិន​ទៅ​បោះឆ្នោត គឺជា​ការ​បញ្ជាក់​ថា សិទ្ធិ​នយោបាយ​របស់​ពួកគាត់​ត្រូវ​បាន​រំលោភ​បំពាន ដោយសារ​គណបក្ស ដែល​ពួក​គេ​ពេញចិត្ត ត្រូវ​បាន​ដកចេញ​មិន​ឱ្យ​ចូលរួម​ប្រកួត​ប្រជែង​នយោបាយ។

លោក ឈួ ផេង៖ «គាត់​ថា​ដោយសារ​តែ​អត់​មាន​បក្ស​ដែល​ខ្លួន​ស្រលាញ់​ពេញចិត្ត។ វា​មិន​សង្ឃឹម​ថា​មាន​បក្ស មាន​សេរី​ពហុបក្ស​អី​ទៀត​ទេ បើ​ទៅ​អ៊ីចឹង​ទៅ​នោះ។ គាត់​សង្ឃឹម​ថា​បោះឆ្នោត​ទៅ​មាន​ការ​ផ្លាស់ប្ដូរ​អី អ៊ីចឹង។ អ្នក​បោះឆ្នោត​គាំទ្រ​គណបក្ស​ភ្លើង​ទៀន​ភាគ​ច្រើន គាត់​សង្ឃឹម​ថា​ចូលរួម​បោះឆ្នោត​ដើម្បី​មាន​ការ​ផ្លាស់​ប្ដូរ ឬ​ក៏​ដើម្បី​ឱ្យ​ប្រទេស​មាន​ប្រជាធិបតេយ្យ ដល់​តែ​ពេល​វា​ឯក​បក្ស​អ៊ីចឹង​ហើយ បក្ស ១៧ទៀត​នោះ មាន​អ្នក​គាំទ្រ​តិច​មែន​ទែន ស្ទើ​តែ​គ្មាន​អ្នក​គាំទ្រ អ៊ីចឹង​មាន​តែ​គណបក្ស​ប្រជាជន​មួយ​ហ្នឹង»

ក្រោយ​ពី​ការ​រំលាយ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ក្នុង​ឆ្នាំ២០១៧ ប្រជាពលរដ្ឋ​ដែល​បាន​ទៅ​ចូលរួម​ការ​បោះឆ្នោត​ជ្រើស​តាំង​តំណាង​រាស្ត្រ ក្នុងឆ្នាំ២០១៨ បាន​ត្រឹមតែ​៨០ភាគរយ​តែ​ប៉ុណ្ណោះ បើ​ប្រៀបធៀប​ទៅ​ការ​បោះឆ្នោត​ឃុំ សង្កាត់ ឆ្នាំ២០១៧ មាន​រហូត​ទៅ​ដល់​៩០ភាគរយ។ លើស​ពី​នេះ ដោយសារ​តែ​មាន​ការ​គំរាម​កំហែង​ពី​អាជ្ញាធរ​ទៅ​តាម​សហគមន៍ និង​សារ​គំរាម​កំហែង​ពី​លោក ហ៊ុន សែន ចំពោះ​អ្នក​ដែល​មិន​ទៅ​ចួលរួម​បោះឆ្នោត​ផង​នោះ ប្រជាពលរដ្ឋ​បាន​បង្ខំ​ចិត្ត​ទៅ​បោះឆ្នោត ទោះ​ជា​យ៉ាងណា​ការ​បោះឆ្នោត​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ២០១៨ មាន​សន្លឹក​ឆ្នោត​រហូត​ទៅ ៦សែន​សន្លឹក (៦០០.០០០)ជា​សន្លឹក​ឆ្នោត​មិន​បាន​ការ។

ក្រៅ​ពី​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ដែល​ទំនង​អាច​បន្ត​កាន់​កាប់​អាសនៈ​ទាំង​១២៥កៅអី នៅ​ក្នុង​រដ្ឋសភា ការ​បោះឆ្នោត​ជ្រើស​តាំង​តំណាង​រាស្ត្រ​នីតិ​កាលទី៧ នៅថ្ងៃទី២៣ ខែកក្កដា ខាង​មុខ អ្នក​វិភាគ​នយោបាយ​លើក​ឡើង​ថា គណបក្ស​១៧ផ្សេង​ទៀត​ដែល​ចូលរួម​ប្រកួត​ការ​បោះឆ្នោត នឹង​មិន​ទទួល​បាន​ការ​គាំទ្រ​ពី​អ្នក​ទៅ​បោះ​ឆ្នោត​នោះ​ឡើយ។ គណបក្ស​ភ្លើង​ទៀន ដែល​ជា​គណបក្ស​នយោបាយ​តែ​មួយ​គត់​អាច​ប្រកួត​ប្រជែង​ដណ្ដើម​អាសនៈ​ពី​គណបក្ស​កាន់​អំណាច ត្រូវ​បាន​គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​រៀបចំ​ការ​បោះឆ្នោត គ..ប ដែល​នៅ​ក្រោម​បញ្ជា​របស់​លោក ហ៊ុន សែន បដិសេធ​មិន​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​ចូលរួម​ប្រកួត​ប្រជែង​ការ​បោះឆ្នោត ដោយ​លើក​ហេតុផល​ថា គណបក្ស​នេះ​មិន​មាន​ឯកសារ​គ្រប់​គ្រាន់ កាល​ពី​ថ្ងៃទី១៥ ខែឧសភា។

វិទ្យុអាស៊ីសេរី​មិន​អាច​ទាក់ទង​អ្នក​នាំ​ពាក្យ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន ដើម្បី​បក​ស្រាយ​ជុំវិញ​រឿង​នេះ​បាន​ទេ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី៥ ខែមិថុនា ដោយ​ទូរស័ព្ទ​ចូល ក៏​ប៉ុន្តែ​គ្មាន​អ្នក​ទទួល។

ក៏​ប៉ុន្តែ​អ្នក​នាំ​ពាក្យ​គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​រៀប​ចំ​ការ​បោះឆ្នោត លោក ហង្ស ពុទ្ធា ប្រាប់​វិទ្យុ​អាស៊ី​សេរី​ថា អត្រា​ប្រជាពលរដ្ឋ​ទៅ​បោះ​ឆ្នោត​នៅ​តែ​មាន​អត្រា​ខ្ពស់ ប្រៀប​ធៀប​ជា​មួយ​បណ្ដា​ប្រទេស​ជិត​ខាង និង​ប្រទេស​នានា នៅ​លើ​ពិភពលោក។ លោក​បន្ថែម​ថា ប្រសិន​បើ​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​មិន​ទៅ​ចូលរួម​បោះឆ្នោត​យ៉ាង​ណា​ក្ដី ក៏​មិន​អាច​ធ្វើ​ឱ្យ​ប៉ះពាល់​ភាព​ត្រឹមត្រូវ​នៃ​ការ​បោះឆ្នោត​នោះ​ឡើយ។

លោក សុខ ឥសាន៖ «ដើម្បី​ពង្រឹង​ប្រជាធិបតេយ្យ និង​ការ​អនុវត្ត​សិទ្ធិមនុស្ស​ឱ្យ​បាន​ពេញលេញ ពលរដ្ឋ​មាន​តួនាទី​ចេញ​ទៅ​បោះឆ្នោត ដើម្បី​បញ្ចេញ​មតិ​របស់​ខ្លួន​តាម​រយៈ​សន្លឹក​ឆ្នោត អ៊ីចឹង​ការ​អាក់​ខាន​មិន​បាន​ទៅ​បោះឆ្នោត គឺជា​ការ​ផ្ដាច់​សិទ្ធិ​ខ្លួន​ឯង បោះបង់​សិទ្ធិ​ខ្លួន​ឯង នោះ​មិនមែន​ជា​គំរូ តាម​បែប​ប្រជាពលរដ្ឋ​នៃ​សង្គម​ប្រជាធិបតេយ្យ​នោះ​ទេ ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ​ការ​ចេញ​ទៅ​បោះឆ្នោត គឺជា​ការ​សម្ដែង​មតិ​តាម​រយៈ​សន្លឹក​ឆ្នោត​នេះ​ហើយ អ៊ីចឹង​សូម​អំពាវនាវ​ឱ្យ​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​បង​ប្អូន​ដែល​មាន​ក្នុង​បញ្ជី ចេញ​ទៅ​បោះឆ្នោត​ឱ្យ​បាន​គ្រប់ៗ គ្នា»

ផ្ទុយ​នឹង​ការ​លើក​ឡើង​នេះ អ្នក​គាំទ្រ​គណបក្ស​ភ្លើង​ទៀន​លើក​ឡើង​ថា អ្នក​ដែល​មិន​លើក​ស្ទួយ​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ គឺ​គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​រៀបចំ​ការ​បោះឆ្នោត ទៅ​វិញ​ទេ ដែល​មិន​អនុញ្ញាត​គណបក្ស​ភ្លើង​ទៀន ដែល​ជា​គណបក្ស​ដែល​មាន​លទ្ធភាព​ប្រកួត​ប្រជែង​ជាមួយ​គណបក្ស​កាន់​អំណាច​តែ​មួយ​គត់​ឱ្យ​ចូលរួម​បោះឆ្នោត។

ជុំវិញ​រឿង​នេះ អ្នក​សម្រប​សម្រួល​ផ្នែក​អង្កេត​របស់​អង្គការ​ឃ្លាំមើល​ការ​បោះឆ្នោត ខុមហ្វ្រេល (COMFREL) លោក កន សាវាង្ស ថ្លែង​ថា ការ​សម្រេច​មិន​ទៅ​ចូលរួម​ការ​បោះឆ្នោត គឺជា​សិទ្ធិ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ម្ចាស់​ឆ្នោត។ លោក​បន្ថែម​ថា អ្នក​មិន​ទៅ​ចូលរួម​ការ​បោះឆ្នោត​មិន​ត្រូវ​រង​ការ​គំរាម​កំហែង​អ្វី​ឡើយ ព្រោះ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ដែល​បាន​គាំទ្រ​គណបក្ស​ភ្លើង​ទៀន​ជិត ២លាន កាល​ពី​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ឃុំ សង្កាត់​ឆ្នាំ២០២២ អាច​នឹង​មិន​ពេញ​ចិត្ត​ចំពោះ​ការ​បោះឆ្នោត ដែល​គ្មាន​វត្តមាន​បក្ស​ដែល​ខ្លួន​ស្រលាញ់ ហើយ​ធ្វើ​ពហិការ​មិន​ទៅ​ចូលរួម​បោះឆ្នោត។

លោក កន សាវាង្ស៖ «តំណាង​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ កាល​ណា​បើ​មាន​ចម្រុះ​គណបក្ស​នយោបាយ​នៅ​ក្នុង​សភា វា​ធ្វើ​ឱ្យ​តំណាង​រាស្ត្រ​មាន​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង នៅ​ក្នុង​ការ​ដោះស្រាយ​បញ្ហា ឬ​ក៏​វា​ធ្វើ​ឱ្យ​ការ​ជជែក​គ្នា ការ​ពាំនាំ​នូវ​មតិ ដែល​មិន​ស្រប​ហ្នឹង​អាច​ជួយ​ឱ្យ​មាន​ការ​លើក​មួយ​ចំនួន ការ​ខ្វះ​ខាត ឬ​ក៏​បញ្ហា​មួយ​ចំនួន​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ទៅ​ដាក់​នៅ​ក្នុង​សភា​ផង​ដែរ ប៉ុន្តែ​វា​ពិបាក​ណាស់​ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ដែល​លោក​ធ្លាប់​ពេញ​ចិត្ត​គណបក្ស​នយោបាយ ១,៦លាន​នាក់ ក្នុង​ការ​សម្រេច​ចិត្ត​ជ្រើសរើស​គណបក្ស​ណាមួយ​ថ្មី ក្រៅ​ពី​ខ្លួន​ធ្លាប់​បោះឆ្នោត​ឆ្នាំ២០២២ អ៊ីចឹង​រឿង​សំខាន់​គឺ​ការ​សម្រេច​ចិត្ត​របស់​គាត់​ទេ»

គណបក្ស​កាន់​អំណាច កាល​ពី​ការ​បោះឆ្នោត​ឆ្នាំ២០១៨ បាន​ធ្វើ​ការ​បំភិតបំភ័យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​គ្រប់​រូបភាព ឱ្យ​ពលរដ្ឋ​ទៅ​បោះឆ្នោត។ ការ​បំភិត​បំភ័យ​ទាំង​នេះ​រួម​មាន ប្រសិន​បើ​មន្ត្រីរាជការ​មិន​ទៅ​បោះឆ្នោត​នឹង​ត្រូវ​កាត់​ឈ្មោះ​ចេញ​ពី​ក្របខ័ណ្ឌ​រដ្ឋ ហើយ​ចំពោះ​ពលរដ្ឋ​មិន​ទៅ​បោះឆ្នោត អាច​នឹង​ត្រូវ​មាន​ការ​រើសអើង​ក្នុង​ការ​ទទួល​បាន​សេវា​សាធារណៈ​ជាដើម។ មន្ត្រី​ជាន់​ខ្ពស់​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ធ្លាប់​បាន​លើក​ឡើង​ថា បើ​ទោះ​ជា​ទៅ​បោះ​ឆ្នោត ក៏​ប៉ុន្តែ​មន្ត្រីរាជការ ឬ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ដែល​រង​សម្ពាធ​ពី​កន្លែង​ធ្វើការ នៅ​តែ​អាច​សម្ដែង​ការ​មិន​ពេញ​ចិត្ត​ចំពោះ​ការ​បោះឆ្នោត​បង្គ្រប់​កិច្ច ក្នុង​ខែកក្កដា​ខាង​មុខ​នេះ តាម​រយៈ​ការ​ទៅ​បោះ​ឆ្នោត ប៉ុន្តែ​គូស​ឱ្យ​សន្លឹក​ឆ្នោត​ឱ្យ​ខូច​ជា​ដើម៕

អត្ថបទពេញនិយម
នយោបាយ
កម្ពុជា​គួរ​បង្ហាញ​តម្លាភាព​នៅ​កំពង់ផែ​រាម​ជាជាង​ប្រកាសប្រាប់​អន្តរជាតិ​ថា កម្ពុជា​គ្មាន​វត្តមាន​មូលដ្ឋាន​យោធា​បរទេស
បញ្ចេញ​មតិយោបល់៖

បញ្ចូលមតិរបស់អ្នកដោយបំពេញទម្រង់ខាងក្រោមជាអក្សរសុទ្ធ។ មតិនឹងត្រូវសម្រេចដោយអ្នកសម្របសម្រួល និងអាចពិនិត្យកែប្រែឲ្យស្របតាម លក្ខខណ្ឌនៃការប្រើប្រាស់ របស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី។ មតិនឹងមិនអាចមើលឃើញភ្លាមៗទេ។ វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះខ្លឹមសារនៃមតិដែលបានចុះផ្សាយឡើយ។ សូមគោរពមតិរបស់អ្នកដទៃ ហើយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការពិត។