រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ានមិនទាន់បង្ហាញការវិធានការជាក់លាក់ណាមួយឆ្លើយតបការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៅភូមានៅឡើយទេ។ អាស៊ានត្រឹមបន្តអះអាងថា បន្តការជជែកជាមួយមេដឹកនាំរបបយោធាបន្ត និងការហាមឃាត់មិនឲ្យរបបនេះចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាននៅចុងឆ្នាំនេះ។ មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល និងអ្នកឃ្លាំមើលសោកស្ដាយដែល អាស៊ាន និងអ្នកពាក់ព័ន្ធនៅតែបង្ហាញជំហរទន់ភ្លន់លើរបបយោធាភូមាដែលកំពុងរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ។
កិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន និងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធលើកទី៥៥ គឺបញ្ហា សមុទ្រចិនខាងត្បូងឆ្នាំនេះមិនមានតានតឹងដូចឆ្នាំមុនៗទេ ។ ដោយឡែក បញ្ហាអ៊ុយក្រែន និងភូមា ក្លាយជាបញ្ហាក្ដៅរហូតមានភាគីពាក់ព័ន្ធកិច្ចប្រជុំខ្លះបានបាត់បង់ភាពអត់ធ្មត់។
រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស និងប្រេសិតពិសេសអាស៊ាន លោក ប្រាក់ សុខុន លើកឡើងថា អ្វីដែលលោក បានធ្វើការជាមួយរបបយោធាភូមា កន្លងមក បានការសាងទំនុកចិត្ត។ លោកបន្តថា លោកនៅតែដោះស្រាយបញ្ហាភូមា ជាមួយរបបយោធា គោរពតាមគោលការណ៍ឯកឆន្ទទាំង៥ចំណុចដដែល។ លោកក៏ឆ្លៀតរិះគន់ ប្រទេសខ្លះ កំពុងបាត់បង់ភាពអត់ធ្មត់ ប៉ុន្តែចង់បានលទ្ធផល។
លោក ប្រាក់ សុខុន លើកឡើងដូច្នេះ ក្នុងសន្និសីទការព័ត៌មានបង្ហាញលទ្ធផលកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន និងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធលើកទី៥៥ ថ្ងៃទី៦ ខែសីហា។
កិច្ចប្រជុំដែលមានរយៈពេលជិត១សប្ដាហ៍ ប៉ុន្តែកិច្ចប្រជុំពិសេសមានរយៈពេលពីរថ្ងៃកន្លះចុងក្រោយ ដែលមានកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធជិត២០ និងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចំនួន៣៨ប្រទេសចូលរួម។ លោកថា កិច្ចប្រជុំខ្លះមានភាពតានតឹងព្រោះមហាអំណាចមានប្រជែងឥទ្ធិពលគ្នាក្នុងកិច្ចប្រជុំនោះ។ ប៉ុន្តែមកទល់ពេលនេះ ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាមិនទាន់ចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមចុងក្រោយ នៃកិច្ចប្រជុំនេះនៅឡើយទេ។
ចំណែក សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងការបរទេសកាលពីថ្ងៃទី៥ ខែសីហា ឲ្យដឹងដែរថា រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន ត្រៀមខ្លួនជាស្រេច ដើម្បីជួយមីយ៉ាន់ម៉ាឱ្យវិលទៅរកប្រក្រតីភាពឡើងវិញ ប្រកបដោយភាពវិជ្ជមាន សន្តិភាព រួមទាំងការផ្តល់ជំនួយមនុស្សធម៌ផងដែរ។
នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការលីកាដូ (Licadho) លោក អំ សំអាត យល់ថា ការដោះស្រាយបញ្ហាភូមាដូចសព្វថ្ងៃ ទំនងមិនអាចធ្វើឲ្យមេដឹកនាំរបបយោធា យល់ព្រមវិលចូលការការចរចាឡើយ។ លោកបន្តថា ត្រឹមការហាមឃាត់មិនឲ្យមេដឹកនាំរបបយោធា ចូលរួមកិច្ចប្រជុំអាស៊ាន គឺគ្មានឥទ្ធិពលនោះទេ។ លោកយល់ថា អាស៊ាន គួរមានវិធាន ច្បាស់លាស់ណាមួយ ដើម្បីចង្អុលបង្ហាញឲ្យរបបយោធាភូមា យល់ព្រមដោះស្រាយបញ្ចប់ជម្លោះ។ «»
អ្នកវិភាគនយោបាយ លោក គឹម សុខ រិះគន់ថា ការដែលអាស៊ាន មិនដាក់សម្ពាធណាមួយលើរបបយោធាភូមា ព្រោះលោក ហ៊ុន សែន ដែលជាប្រធានអាស៊ានប្ដូរវេនគ្មានចេតនាដោះស្រាយបញ្ហាភូមា ត្បិតលោក ហ៊ុន សែន ខ្លួនឯងក៏មានបញ្ហាដោះស្រាយមិនទាន់ចេញដែរនោះ។ លោកបន្តថា លោក ហ៊ុន សែន កំពុងពឹងពាក់ចិនឲ្យជួយការពារអំណាច ខណៈមហាអំណាចចិន និងរុស្ស៊ី នៅពីក្រោយរបបយោធាភូមា។
វិបត្តិនៅភូមាចាប់ផ្ដើមតានតឹងឡើងវិញក្រោយពេលរបបយោធាភូមាបានប្រហារជីវិត សកម្មជនប្រជាធិបតេយ្យ៤នាក់ កាលពីពេលថ្មីៗនេះ។ ប្រធានអាស៊ានប្តូរវេនលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានទទួលស្គាល់ថា លោកដោះស្រាយបញ្ហាជម្លោះនៅភូមា គ្មានភាពជឿនលឿនទេ។
អ្នកវិភាគនយោបាយ លោក គឹម សុខ យល់ថា គួរតែដល់ពេលសមាគមអាស៊ាន រួមមតិគ្នាទាត់របបយោធាភូមាចេញពីសមាជិក អាស៊ាន និងរួមគ្នាប្ដឹងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៃរបបយោធាភូមាទៅអង្គការសហប្រជាជាតិ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។