អ្នកឃ្លាំមើលលើកឡើងថា ការអនុវត្តន៍បែងចែកកូតាការងាររដ្ឋដល់ក្រុម គ្រួសារអ្នកកាន់អំណាច នៅប្រទេសបង់ក្លាដេស្ហ (Bangladesh) និងនៅប្រទេសកម្ពុជាមានលក្ខណៈស្រដៀងគ្នា ទោះបីជានៅប្រទេសកម្ពុជា ពុំមានច្បាប់បែងចែកកូតា ការងាររដ្ឋ ដូចនៅប្រទេសបង់ក្លាដេស្ហក៏ដោយ។
នៅប្រទេសបង់ក្លាដេស្ហ មានការកំណត់កូតាពិសេសនៃការជ្រើសរើសបុគ្គលិករដ្ឋដែលកំណត់ចំនួនរហូតដល់៣០ភាគរយ សម្រាប់ផ្ដល់ឱ្យកូនចៅរបស់អ្នកនយោបាយមានស្នាដៃ តាំងសម័យតស៊ូដើម្បីឯករាជ្យជាតិជាង ៥០ឆ្នាំមុន។ កូតា ពិសេសនេះ បានទៅលើសមាជិកគ្រួសារ អ្នកដឹកនាំប្រទេសបង់ក្លាដេស្ហបច្ចុប្បន្ន។
ដូចនៅប្រទេសបង់ក្លាដេស្ហដែរ តំណែងជាន់ខ្ពស់ក្នុងស្ថាប័នជាតិ នៅ ប្រទេសកម្ពុជា ត្រូវបានបែងចែកទៅក្រុមគ្រួសារអ្នកដឹកនាំ ដែលភាគច្រើនលើសលប់បានទៅសមាជិកក្រុមគ្រួសារញាតិមិត្តបក្ខពួកត្រកូលហ៊ុន។
ជាក់ស្ដែងលោក ហ៊ុន សែន ជាប្រធានព្រឹទ្ធសភាលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ជានាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក ហ៊ុន ម៉ានី ជាឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក នេត សាវឿន ដែលជាក្មួយលោក ហ៊ុន សែន ជាឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកកិច្ចការសន្តិសុខលោក ហ៊ុន ម៉ានិត ជាមេបញ្ជាការរងកងទ័ពជើងគោក ព្រមទាំងកូនប្រសាររបស់លោក ហ៊ុន សែន គឺលោក ឌី វិជ្ជា ជាអគ្គស្នងការរងនគរបាលជាតិ និងកូនប្រសារម្នាក់ ទៀតរបស់លោក ហ៊ុន សែន គឺលោក សុខ ពុទ្ធិវុធ ជារដ្ឋលេខាធិការក្រសួង ប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍។
ក្រៅពីក្រុមគ្រួសារត្រកូលហ៊ុន ដែលក្ដោបក្ដាប់ក្បាលម៉ាស៊ីនដឹកនាំស្ថាប័នជាតិដ៏ច្រើនលើសលប់តួនាទីផ្សេងៗទៀត ក៏ត្រូវបានបែងចែកទៅឱ្យមនុស្សដែលស្និទ្ធ នឹងគ្រួសារហ៊ុន ដូចជាមនុស្សជំនិតរបស់អ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី គឺអ្នកស្រី ឃួន សុដារី ធ្វើជាប្រធានរដ្ឋសភា និងប្រគល់តំណែងសំខាន់ៗឱ្យគ្រួសារអ្នកដឹកនាំឯទៀតក្នុងចំណោមក្រុមមេដឹកនាំគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
លោក ស សុខា ដែលជាកូនលោក ស ខេង ក្លាយជាឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រី ក្រសួងមហាផ្ទៃ ខណៈកូនប្រុសពៅរបស់លោក ស ខេង កាន់តំណែងជាអគ្គស្នងការរងនគរបាលជាតិ និងជាស្នងការនគរបាលខេត្តព្រះសីហនុ រីឯប្អូនជីដូន មួយរបស់លោក ស ខេង គឺលោក ស ថេត គឺជាស្នងការរងនគរបាលជាតិ និង ស្នងការនគរបាលរាជធានីភ្នំពេញ។
លោក ទៀ សីហា ដែលជាកូនលោក ទៀ បាញ់ ជាឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រី ក្រសួងការពារជាតិ ខណៈប្អូនប្រុសរបស់លោក ទៀ បាញ់ គឺលោក ទៀ វិញ ជាមេទ័ពជើងទឹក។ លោក សាយ សំអាល់ ដែលជាកូនលោក សាយ ឈុំ ក្លាយឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរៀបចំដែនដីនគរូបនីកម្មនិងសំណង់នៅពេល កូនប្រុសម្នាក់ទៀតរបស់លោក សាយ ឈុំ គឺលោក សាយ សំអាត កាន់តំណែងជាអគ្គទេសាភិបាលរងនៃធនាគារជាតិ។
លោក ប៉េង ពោធិ៍សា ដែលកូនរបស់អ្នកស្រី ម៉ែន សំអន កាន់តំណែងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន។ កូនប្រសារលោក ជា សុផារ៉ា គឺលោក អ៊ាង សុផល្លែត ជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថាន ខណៈលោក ផារ៉ា មង្គល ដែលជាកូនប្រុស ម្នាក់ទៀតរបស់លោក ជា សុផារ៉ា ជារដ្ឋលេខាធិការក្រសួងរៀបចំដែនដីនគរូបនីកម្ម និងសំណង់។ អ្នកស្រី ចម និម្មល ដែលជាកូនរបស់លោក ចម ប្រសិទ្ធ កាន់តំណែងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម។ កូនស្រីបង្កើតអគ្គទេសាភិបាលធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាលោក ជា ចាន់តូ គឺអ្នកស្រី ជា សិរី កាន់តំណែងជាអគ្គទេសាភិបាលធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាជំនួសឪពុក។ កូនប្រុសរបស់លោក យឹម ឆៃលី គឺលោក យឹម លាត គឺជាអគ្គទេសាភិបាលរងនៃធនាគារជាតិកម្ពុជា។
ក្រៅពីនេះ ទាំងនៅប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសបង់ក្លាដេស្ហ ក្រុមគ្រួសារនិង មនុស្សរបស់ពួកអ្នកដឹកនាំគ្រប់គ្រងស្ថាប័នជាតិទាំងអស់ រួមទាំងស្ថាប័នតុលាការផង។
ជុំវិញរឿងនេះ ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជាលោក ម៉ែន ណាត ប្រាប់វិទ្យុ អាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី ២៣ ខែកក្កដាថា ការចេញធ្វើបាតុកម្មរបស់ក្រុមនិស្សិតប្រឆាំង នឹងរដ្ឋាភិបាលនៅប្រទេសបង់ក្លាដេស្ហ គឺជាគំរូដ៏ល្អមួយ សម្រាប់យុវជននិង និស្សិតខ្មែរ គិតគូរចេញតវ៉ានៅកម្ពុជាដែរ ដើម្បីកែប្រែស្ថានភាពមិនល្អក្នុងការដឹក នាំស្ថាប័នជាតិនៅកម្ពុជាសព្វថ្ងៃ។
លោកថា ការផ្ដល់ការងារក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋ ជាពិសេសតំណែងទទួលខុសត្រូវសំខាន់ៗ តាមរយៈបក្ខពួក និងក្រុមគ្រួសារអ្នកដឹកនាំ គឺជារឿងអយុត្តិធម៌ធំណាស់សម្រាប់ ជាតិ ដែលធ្វើឱ្យបញ្ញវន្ត អ្នកចេះដឹង យុវជននិងនិស្សិតចេញពីសាលា ដែលគ្មាន បណ្ដាញបក្ខពួក បាត់បង់ឱកាសចូលរួមជួយប្រទេសជាតិ ក្នុងតួនាទីជាមន្ត្រីរាជការរដ្ឋ។
លោក ម៉ែន ណាត៖ «កោតសរសើរដល់ពួកនិស្សិត បញ្ញវន្តនៅប្រទេសបង់ក្លាដេស្ហ ចេញតវ៉ាតាមផ្លូវតវ៉ាប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលដែលមានគំនិតផ្ទេរអំណាចឱ្យកូនចៅសាច់ឈាមខ្លួនឯងហ្នឹង ហើយពួកនិស្សិតនឹងចេញតវ៉ាទាមទារយុត្តិធម៌ដោយខ្លួនឯង។ ប្រជាពលរដ្ឋហើយនិស្សិតខ្មែរ គួរតែចេញតវ៉ាទាមទារយុត្តិធម៌សម្រាប់ខ្លួនឯងដែរ។ បើសិនជាបណ្ដោយពួកយុវជនខ្មែរ ពួកនិស្សិតខ្មែរ ដែលខំរៀនគ្មានឱកាសកាលណាយើងមិនតវ៉ា គឺឱកាសនឹងបានតែទៅលើពួកមានកាន់អំណាច ហើយកូនចៅពួកគេកាន់តំណែងតពូជទៅ។ អ៊ីចឹងគួរណាស់តែចេញតវ៉ាទាមទារយុត្តិធម៌សង្គមមួយនឹងឱ្យបាន»។
ក្រុមនិស្សិត និងប្រជាពលរដ្ឋបង់ក្លាដេស្ហ ដែលទ្រាំនឹងអយុត្តិធម៌មិនបានទាក់ទង នឹងការបែកចែកការងារ បានចេញធ្វើបាតុកម្មរយៈពេល ១សប្ដាហ៍ហើយ ប្រឆាំងនឹងនាយករដ្ឋមន្ត្រីអ្នកស្រី ឆេក ហាស៊ីណា (Sheikh Hasina) ។ បាតុកម្មនេះ ផ្ទុះជាអំពើហិង្សារវាងសមត្ថកិច្ច និងក្រុមបាតុករ ដែលបានសម្លាប់មនុស្សជាង ១៥០នាក់ និងរបួសរាប់រយនាក់។
ការបែងចែកកូតាតែសម្រាប់កូនចៅ និងបក្ខពួកគ្រួសាររបស់អតីតអ្នកតស៊ូមុនៗ ដែលភាគច្រើនជាអ្នកដឹកនាំប្រទេសបង់ក្លាដេស្ហបច្ចុប្បន្ននេះ ក្រុមបាតុករនិស្សិតបង់ក្លាដេស្ហ អះអាងថា ធ្វើឱ្យនិស្សិតក្រីក្រ និងនិស្សិតមកពីទីជនបទ មិនមាន ឱកាសបានចូលធ្វើការងារក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល ដូច្នេះ តំណែងការងារសំខាន់ៗនៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល ក្តោបក្តាប់ដោយគ្រួសារអ្នកកាន់អំណាច។
តាមការផ្សាយរបស់បណ្ដាញព័ត៌មាន BBC កាលពីថ្ងៃទី២១ ខែកក្កដា ការតវ៉ារបស់ ប្រជាពលរដ្ឋបង់ក្លាដេស្ហ បានរីករាលដាលកាន់តែខ្លាំងឡើង នៅចក្រភពអង់គ្លេស និងសហរដ្ឋអាមេរិក។ ការផ្ទុះបាតុកម្មតវ៉ារបស់ពលរដ្ឋបង់ក្លាដេស្ហ ទាំង ក្នុងស្រុកនិងក្រៅប្រទេស ក៏កើតឡើងចំពេលដែលប្រជាពលរដ្ឋបង់ក្លាដេស្ហជាង១៧០ លាននាក់មិនមានការងារធ្វើសមរម្យ។
អ្នកប្រឹក្សាយោបល់ផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត និងការស្រាវជ្រាវលោក សេក សុជាតិ ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី ២៣ ខែកក្កដា ថា នៅប្រទេសដែលមិនអាច បែងចែកឱ្យមានតម្លាភាពក្នុងការផ្ដល់មុខងារតួនាទី សម្រាប់អ្នកបម្រើសង្គម និងប្រទេសជាតិទេ នោះគឺជាហានិភ័យខ្ពស់ណាស់ ដែលអាចនឹងមានកើតប្រតិកម្ម ចេញពីប្រជាពលរដ្ឋ ដោយសារតែប្រាស់ចាកពីការចង់បានរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។
ករណីនៅប្រទេសបង់ក្លាដេស្ហ និងកម្រិតនៅប្រទេសកម្ពុជាលោក សេក សុជាតិ មិនលើកយកប្រៀបធៀបក៏ដោយ តែលោកថា ការតវ៉ារបស់និស្សិតនៅបង់ក្លាដេស្ហ ក៏ជាមេរៀនល្អដែរ សម្រាប់អ្នកដឹកនាំនៅកម្ពុជាពិចារណា។
លោក សេក សុជាតិ៖«វាជាមេរៀនមួយដ៏ល្អ សម្រាប់ថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជា នៅក្នុង ត្រិះរិះពិចារណា តើរាល់ការអនុវត្ត និងការធ្វើសកម្មភាពនៅក្នុងប្រទេសរបស់យើង នឹងអាចជំរុញឱ្យមានការតវ៉ានៅពេលអនាគតដែលអត់។ នេះគឺជាសំណួរមួយ ដែលយើងចង់ដឹងថា តើរដ្ឋាភិបាលបានគិតគូរ នឹងបានត្រៀមខ្លួនយ៉ាងម៉េច នៅក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហា បើសិនជាមានព្រឹត្តិការណ៍កើតឡើងដូចករណី នៅក្នុងប្រទេសបង់ក្លាដេស្ហនោះ»។
ដោយសារចលនាបាតុកម្មតវ៉ាយ៉ាងផុសផុល តុលាការកំពូលរបស់បង់ក្លាដេស្ហ បានសម្រេចបញ្ចុះកូតាជ្រើសរើសបុគ្គលិករដ្ឋពី៣០ភាគរយមកនៅត្រឹម៥ ភាគរយ វិញសម្រាប់កូនចៅរបស់ក្រុមអ្នកនយោបាយដែលបានតស៊ូដើម្បីឯករាជ្យជាតិ ហើយការងាររដ្ឋចំនួន៩៣ភាគរយនឹងបើកចំហឱ្យប្រជាពលរដ្ឋបង់ក្លាដេស្ហទូទៅ ដែលគ្មានតូកា តែមានសមត្ថភាព ទោះបីជាតុលាការមិនបានសម្រេចលុបចោលច្បាប់កំណត់កូតាទាំងស្រុងក៏ដោយ។
អ្នកឃ្លាំមើលលើកឡើងថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគួរមើលឧទាហរណ៍ដ៏ល្អ នៃការ ប្រឹងប្រែងតវ៉ារបស់ប្រជាពលរដ្ឋបង់ក្លាដេស្ហ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។