[ វីដេអូអំពីអំពើហិង្សារវាងប៉ូលិសនិងកម្មកររោងចក្រអែសអិលនៅខាងក្រោម Opens in new window ]
ជិតមួយឆ្នាំហើយ អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចនៅមិនទាន់រកឃើញឃាតកដែលបាញ់សម្លាប់ស្ត្រីលក់បាយម្នាក់នៅក្បែរស្ពានស្ទឹងមានជ័យ នៅឡើយ។ ក្រៅពីស្ត្រីអ្នកលក់បាយ នៅមានពលរដ្ឋ ៩នាក់ផ្សេងទៀតបានរងរបួស ក្នុងនោះមានយុវជនម្នាក់ឈ្មោះ ហឿន ចាន់ រងរបួសធ្ងន់ធ្ងរជាងគេ ដោយត្រូវគ្រាប់កាំភ្លើងចំចង្កេះខាងឆ្វេងបែកឆ្អឹងកងខ្នងទី៥ ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ខួរឆ្អឹងខ្នង។
ចាប់ពីពេលនោះមក យុវជនរូបនេះពិការមួយកំណាត់ខ្លួនចុះក្រោមអស់មួយជីវិត។
អ្នកនាង ទេព សុរ៉ាវី រាយការណ៍អំពីការខិតខំប្រឹងរស់ក្នុងស្ថានភាពពិការរបស់យុវជន ហឿន ចាន់ ដើម្បីរង់ចាំយុត្តិធម៌៖
បីលើកហើយដែលយុវជន ហឿន ចាន់ ព្យាយាមធ្វើអត្តឃាតខ្លួនឯង ដើម្បីបញ្ចប់ជីវិតជាមនុស្សពិការមួយកំណាត់ក្រោម។
ដោយមានការប្រឹក្សាយោបល់ពីគ្រូពេទ្យចិត្តសាស្ត្រ ក្រោមជំនួយឧបត្ថម្ភពីអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ (Licadho) យុវជន ហឿន ចាន់ អាចរំងាប់អារម្មណ៍បានខ្លះ និងព្យាយាមប្រឹងរស់ក្នុងស្ថានភាពពិការតទៅទៀត។
យុវជន ហឿន ចាន់ គិតថា ការប្រឹងរស់នៅបន្តទៅទៀតនេះ គឺដើម្បីរង់ចាំយុត្តិធម៌ និងចង់ឃើញជនដៃដល់ដែលបាញ់រូបគេឲ្យធ្លាក់ខ្លួនពិការ ទទួលទោសកំហុសតាមច្បាប់៖ «គិតមិនចេញថាហេតុអីបានគេមិនរក (ឃាតក) ឲ្យ។ យើងចង់ឃើញមុខអ្នកបាញ់ ហើយចង់ឲ្យគេទទួលទោសតាមកម្មពៀរដែលគេបានធ្វើដាក់ខ្ញុំ»។
ឋិតក្នុងវ័យ ២៧ឆ្នាំ យុវជន ហឿន ចាន់ រំឭកថា នៅថ្ងៃកើតហេតុ ពោលគឺថ្ងៃទី១២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៣ សមត្ថកិច្ចរាជរដ្ឋាភិបាល បានដាក់កម្លាំងច្រើនរយនាក់ទៅបង្ក្រាបកម្មកររោងចក្រ អែស.អិល (SL) នៅក្បែរវត្តស្ទឹងមានជ័យ នៅពេលដែលកម្មករទាំងនោះទាមទារដំឡើងប្រាក់ខែ។ យុវជន ហឿន ចាន់ ដែលមានផ្ទះជួលនៅក្បែរវត្តស្ទឹងមានជ័យ បានចេញមកមើលការបង្ក្រាបនោះ ហើយចៃដន្យមានសមត្ថកិច្ច ៤ ទៅ ៥នាក់ ត្រូវបានអ្នកតវ៉ា និងពលរដ្ឋបង្ខាំងឲ្យនៅក្នុងកុដិមួយនៅវត្តស្ទឹងមានជ័យ នោះ។ យុវជន ហឿន ចាន់ បន្តថា មន្ត្រីសមត្ថកិច្ចម្នាក់ដែលទើបរួចផុតពីការបង្ខាំង បានចេញមកភ្លាម ក៏បាញ់បង្ហើរគ្រាប់កាំភ្លើងពោរពាសទៅលើពលរដ្ឋ និងកម្មករដែលនៅខាងក្រៅ។ ជើងទាំងពីររបស់ ហឿន ចាន់ បានព្យាយាមរត់គេចពីការបាញ់រះរបស់សមត្ថកិច្ច ហើយនោះក៏ជានាទីចុងក្រោយដែរ ដែលជើងរបស់គេអាចទ្រសរីរាង្គបាន។
យុវជន ហឿន ចាន់៖ «ជំងឺគ្រាន់បើជាងមុន តែវានៅតែពិបាកពេលបត់ជើងធំអ៊ីចឹង។ យើងត្រូវការដាក់ស្រោមដៃខ្វេះវាអត់ចេញខ្លួនឯងទេ ព្រោះអីប្រព័ន្ធបញ្ជាវាត្រូវងាប់អស់ហើយ បទជើងតូច នោមអត់ចេញ ដាក់សុងទឹកនោម ហើយឈឺចុកចាប់ដូចយកភ្លើងរោលទាំងរស់»។
យុវជន ហឿន ចាន់ និយាយបណ្ដើរ យកដៃច្របាច់ជើងទាំងពីរបណ្ដើរថា មុខរបួសបានគ្រាន់បើជាងមុខ បន្ទាប់ពីគ្រូពេទ្យនៅប្រទេសវៀតណាម បានវះកាត់ និងលាងសម្អាតជាតិរំសេវដែលនៅសេសសល់ក្នុងមុខរបួស។ យ៉ាងណា ជើងទាំងពីររបស់ ហឿន ចាន់ មិនអាចកម្រើកបាន និងចាប់ផ្ដើមស្វិតជាបណ្ដើរ៖ «ជើងហ្នឹងបើយើងក្តិចពីខាងក្រៅ ហើយយកកាំបិតមកអារ ឬកាប់ ក៏មិនដឹងថាឈឺដែរ ប៉ុន្តែខាងក្នុងវិញវាពោរពេញទាំងការឈឺចាប់ ដូចគេរោលភ្លើងចាក់រុកពេញគ្រប់កន្លែងមួយកំណាត់ក្រោម។ រាល់យប់ពេលខ្ញុំឈឺមែនទែនដេកយំមិនឲ្យគ្រួសារដឹងទេ ពេលថ្ងៃខ្ញុំធ្វើរឹងពឹងមិនឲ្យគាត់ដឹងទេ ដល់ពេលយប់ខ្ញុំលួចយំម្នាក់ឯងរហូត»។
ឆ្អឹងខ្នងរបស់ ហឿន ចាន់ ចាប់ផ្តើមកោង មិនអាចអង្គុយឲ្យត្រង់បាន។ យុវជន ហឿន ចាន់ ព្យាយាមរកជំនួយព្យាបាលផ្សេងៗពីគ្រូពេទ្យ ដោយបានទៅព្យាបាលជំងឺនៅមជ្ឈមណ្ឌលស្ដារលទ្ធភាពពលកម្មកៀនឃ្លាំង អស់មួយរយៈពេល ដើម្បីរៀនធ្វើចលនាសាច់ដុំ ដែលគ្រូពេទ្យប្រាប់ថាអាចបង្អាក់ការវិវឌ្ឍនៃការស្វិតនៃសាច់ដុំជើងបានខ្លះ។
ម្តាយរបស់ ហឿន ចាន់ គឺលោកស្រី ហ៊ុន ឃន មានប្រសាសន៍ទាំងទឹកភ្នែកបណ្ដើរថា ទណ្ឌកម្មដែលកូនប្រុសទី២របស់គាត់ពិការអស់មួយជីវិតនេះ គឺជាទណ្ឌកម្មដែលពិបាកជាងស្លាប់។ លោកស្រីបានប្រដូចស្ថានភាពរស់នៅរបស់កូនប្រុសគាត់នៅពេលនេះ ប្រៀបដូចជាស្លាប់ដូចពស់ រស់ដូចកង្កែប៖ «កូនខ្ញុំអស់អនាគតរលីងហើយ សូម្បីតែប្រដាប់បន្តពូជក៏ងាប់ដែរ។ អ៊ីចឹងបានខ្ញុំអាណិតកូនសព្វថ្ងៃ គេធ្វើបាបកូនខ្ញុំ ខ្ញុំចង់បានយុត្តិធម៌ឲ្យកូនខ្ញុំ ព្រោះកូនខ្ញុំអ្នកស្លូតត្រង់ដែរ គេធ្វើបាបរហូតធ្លាក់ខ្លួនពិការ គ្នាវេទនាស្ទើររស់ស្ទើរស្លាប់រស់មួយកំណាត់ ស្លាប់មួយកំណាត់ ខ្ញុំទឹកភ្នែករាល់ថ្ងៃ អាណិតកូនខ្លោចចិត្ត»។
រហូតមកដល់ពេលនេះ គណៈកម្មការស៊ើបអង្កេតរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ មិនទាន់បង្ហាញពីតម្រុយណាមួយនៃការវែកមុខជនដៃដល់ ដែលបានបាញ់សម្លាប់មនុស្ស និងធ្វើឲ្យមនុស្សច្រើននាក់របួស ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នៅក្បែរស្ពានស្ទឹងមានជ័យ នោះនៅឡើយទេ។
មន្ត្រីនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ខៀវ សុភ័គ បញ្ជាក់ថា មន្ត្រីជំនាញនៅតែបន្តសកម្មភាពស៊ើបអង្កេតពីករណីនេះនៅឡើយ៖ «ខ្ញុំមិនទាន់ទទួលបានព័ត៌មានលម្អិតនៅឡើយទេ ប្រហែលគេកំពុងតែធ្វើ»។
ភ្លាមៗក្រោយថ្ងៃកើតហេតុ សមត្ថកិច្ចបានច្រានចោលការទទួលខុសត្រូវចំពោះការបាញ់ស្លាប់ស្ត្រីអ្នកលក់បាយ និងធ្វើឲ្យមនុស្សច្រើននាក់របួស។ សមត្ថកិច្ចបានទម្លាក់កំហុសទាំងអស់នោះទៅលើជនទី៣។ ប៉ុន្តែសម្រាប់ ហឿន ចាន់ ជាជនរងគ្រោះម្នាក់ក្នុងចំណោមជនរងគ្រោះឯទៀត ឃើញផ្ទាល់ភ្នែកថា គ្មានជនទី៣ឯណាបាញ់គេឲ្យរបួសនោះទេ គឺមានតែសមត្ថកិច្ចម្នាក់ក្នុងចំណោម ៤នាក់ ដែលជាប់ក្នុងកុដិនៅវត្តស្ទឹងមានជ័យ ប៉ុណ្ណោះ។
យុវជន ហឿន ចាន់ បញ្ជាក់ថា ប្រសិនបើអាជ្ញាធរ ក៏ដូចជារាជរដ្ឋាភិបាល ពិតជាមានឆន្ទៈស្វែងរកជនដៃដល់មែននោះ គឺអាចរកឃើញតាមតម្រុយដែលលោកគូសបង្ហាញនេះ។
ប្រធានលេខាធិការដ្ឋាននៃគណៈកម្មាធិការប្រព្រឹត្តិកម្ម នៃអង្គការសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ហៅកាត់ថា ច្រាក់ (CHRAC) លោក សួន ប៊ុនស័ក្តិ គិតថា អាជ្ញាធរហាក់មិនបានបំពេញកាតព្វកិច្ចជាអ្នកការពារ និងលើកកម្ពស់សិទ្ធិពលរដ្ឋឲ្យបានពេញលេញ ពិសេសយឺតយ៉ាវក្នុងការស្វែងរកឃាតកយកមកផ្ដន្ទាទោស៖ «អ្នកដែលស្លាប់ក៏ស្លាប់ទៅ គ្រាន់តែថាចាត់វិធានការអ៊ីចឹងទៅ ពេលយើងសួរគេ (សមត្ថកិច្ច) ឆ្លើយថា កំពុងចាត់វិធានការ ប៉ុន្តែអ្នកដែលរងគ្រោះនៅតែរងគ្រោះដដែល ហើយអយុត្តិធម៌ក៏នៅតែដដែល។ សរុបសេចក្តីទៅ គេទង្វើរបស់អាជ្ញាធររដ្ឋមើលទៅមានការយឺតយ៉ាវ ហើយមិនត្រឹមតែយឺតយ៉ាវទេ គឺហាក់ដូចជាមិនចាត់វិធានការអីសោះអ៊ីចឹង»។
កុំថាឡើយករណីបាញ់ស្លាប់មនុស្ស និងរបួសនៅស្ពានស្ទឹងមានជ័យ សូម្បីតែករណីនៅផ្លូវវ៉េងស្រេង បាញ់មនុស្ស ៥នាក់ស្លាប់ និងនៅក្បែរស្ពានអាកាសក្បាលថ្នល់ ដែលកម្លាំងសន្តិសុខបាញ់សម្លាប់បុរសម្នាក់ឈ្មោះ ម៉ៅ សុខចាន់ ក៏នៅមិនទាន់រកឃាតកពិតយកមកផ្ដន្ទាទោសដែរ។ សមត្ថកិច្ចតែងទម្លាក់ការទទួលខុសត្រូវទៅជនទី៣ បើទោះបីជាមានសាក្សីជាច្រើនបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា គ្មានជនឯណាប្រើកាំភ្លើងក្រៅតែពីសមត្ថកិច្ចនៅពេលដែលកើតហេតុ។
វិលទៅរក ហឿន ចាន់ វិញ សព្វថ្ងៃ ហឿន ចាន់ មានក្តីប្រាថ្នាមួយ គឺចង់បន្តការសិក្សាឆ្នាំទី៤បន្តទៀត ដើម្បីបញ្ចប់ជំនាញទីផ្សារ ហើយអាចរកការងារធ្វើអាចចិញ្ចឹមជីវិតបាន៖ «និយាយរួមរឿងអនាគត ឥឡូវរាងស្មុគស្មាញបន្តិច ព្រោះអីយើងអត់មានលទ្ធភាពរៀនបន្ត។ គម្រោងចង់រៀនបន្ត និងរករៀនជំនាញអ្វីមួយ ដើម្បីយើងអាចរស់បានដោយមិនពឹងអ្នកដទៃ»៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។