មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សថា បញ្ហាគ្រឿងញៀននៅតែរីករាលដាលគ្មានការថមថយ
2018.11.26
សមត្ថកិច្ចកំពុងរៀបចំដាក់បង្ហាញគ្រឿងញៀនជាង ៦០ គីឡូក្រាម ដែលទើបបង្ក្រាបបាន កាលពីអំឡុង ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៧ កន្លងទៅ។
RFA
មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សកត់សម្គាល់ថា បញ្ហាគ្រឿងញៀននៅតែបន្តរីករាលដាល ហើយជនសង្ស័យជាច្រើនត្រូវបានឃាត់ខ្លួនជាបន្តបន្ទាប់។ បញ្ហានេះ បានធ្វើឱ្យពន្ធនាគារកាន់តែចង្អៀតណែន គ្មានការថយចុះឡើយ ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិអ្នកជាប់ឃុំធ្ងន់ធ្ងរ។ មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សសម្ដែងក្តីព្រួយបារម្ភកាន់តែខ្លាំងអំពីបញ្ហានេះ ដ្បិតអ្នកពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាគ្រឿងញៀន ភាគច្រើនជាយុវជន ដែលជាកម្លាំងចលករដ៏សំខាន់សម្រាប់អភិវឌ្ឍប្រទេសទៅថ្ងៃមុខ។
មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សអះអាងថា យុវជនជាច្រើននៅតែបន្តរងគ្រោះដោយសារបញ្ហាគ្រឿងញៀន ដែលទាមទារឱ្យអាជ្ញាធរត្រូវដាក់ចេញនូវវិធានការជាក់លាក់ និងមានប្រសិទ្ធភាពជាងពេលបច្ចុប្បន្ន ខណៈបទល្មើសនេះមិនមានការថមថយចុះនៅឡើយ។
ប្រធានគ្រប់គ្រងការិយាល័យឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការលីកាដូ (LICADHO) លោក អំ សំអាត កត់សម្គាល់ថា បញ្ហាគ្រឿងញៀននេះ ជារឿងស្មុគស្មាញ និងកើតឡើងជាប្រព័ន្ធ ទាំងនៅកម្ពុជា និងប្រទេសជាច្រើនផ្សេងទៀត។ ក៏ប៉ុន្តែលោកចាប់អារម្មណ៍ថា ការបង្ក្រាបនៅកម្ពុជា ហាក់ដូចជាធ្វើឡើងបានតែទៅលើជនល្មើសតូចតាច កម្រនឹងឃើញការបង្ក្រាបទៅលើឧក្រិដ្ឋជនធំៗ ដែលជាអ្នកនាំចូល និងចែកចាយគ្រឿងញៀនទាំងនោះណាស់៖ «បញ្ហាគ្រឿងញៀននេះ គឺវាធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ធនធានមនុស្សក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិយើងទៅថ្ងៃក្រោយ ប្រសិនបើយុវជនជាច្រើនត្រូវទទួលរងនូវឥទ្ធិពលនៃគ្រឿងញៀននេះ អ៊ីចឹងវាសនាប្រទេសជាតិយើងទៅថ្ងៃក្រោយ គឺនឹងជួបនូវបញ្ហាលំបាកក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេសហើយ។ ត្រូវតែទប់ស្កាត់ឱ្យបានជាដាច់ខាត ទោះបីជាអ្នកជួញដូរគ្រឿងញៀនហ្នឹងមានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងឋានន្តរសក្ដិណាក៏ដោយ ត្រូវតែពុះពារបង្ក្រាប និងទប់ស្កាត់»។
ក្នុងរយៈពេល ៩ខែ នៃឆ្នាំ២០១៨ នេះ អាជ្ញាធរបង្ក្រាបបានបទល្មើសគ្រឿងញៀនចំនួន ៥.៦៤១ ករណី ក្នុងនោះមានការជួញដូរជាង ៣ ពាន់ ៥ រយករណី ការសំយោគ ឬកែច្នៃ ២ករណី ការដាំដុះ ៣០ករណី និងការប្រើប្រាស់ជាង ២ពាន់ករណី។ សមត្ថកិច្ចឃាត់ខ្លួនជនសង្ស័យសរុបជាងមួយម៉ឺននាក់ និងចាប់យកគ្រឿងញៀនគ្រប់ប្រភេទសរុបជិត ៥រយគីឡូក្រាម និងជិត ៨រយកញ្ចប់។ កាលពីឆ្នាំ២០១៧ កន្លងទៅ សមត្ថកិច្ចបង្ក្រាបបទល្មើសគ្រឿងញៀនបានជាង ៨ ពាន់ករណី និងឃាត់ខ្លួនជនសង្ស័យជាង ១ ម៉ឺន ៧ ពាន់នាក់ កើនឡើងខ្លាំងដល់ទៅជាង ៩២ ភាគរយបើប្រៀបធៀបនឹងឆ្នាំ ២០១៦ ដែលកាលនោះសមត្ថកិច្ចបង្ក្រាបបានបទល្មើសជាង ៤ពាន់ករណី និងឃាត់ខ្លួនជនសង្ស័យប្រហែលមួយម៉ឺននាក់។
អាជ្ញាធរជំនាញក៏ធ្លាប់បានទទួលស្គាល់ដែរថា បញ្ហាគ្រឿងញៀននេះ នៅតែជាក្ដីព្រួយបារម្ភរបស់សមត្ថកិច្ចនៅឡើយ។ ក្រៅពីអនុវត្តយុទ្ធនាការបង្ក្រាបគ្រឿងញៀនខុសច្បាប់ចាប់តាំងពីដើមឆ្នាំ ២០១៧ នោះរួចមក អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចក៏បានដាក់ចេញនូវវិធានការជាច្រើនផ្សេងទៀត ដើម្បីឱ្យការប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀនកាន់តែទទួលបានលទ្ធផលជាងនេះ។ វិធានការទាំងនោះ រួមមាន ការបង្កើនសកម្មភាពបង្ការ បង្ក្រាប និងទប់ស្កាត់បទល្មើសគ្រឿងញៀនបន្ថែមទៀត និងការតម្រូវឱ្យម្ចាស់កន្លែងកម្សាន្ត និងផ្ទះសំណាក់ សហការជាមួយសមត្ថកិច្ចចំពោះប្រតិបត្តិការបង្ក្រាបគ្រឿងញៀនជាដើម។
ទោះជាយ៉ាងណា ក្នុងមួយថ្ងៃៗសមត្ថកិច្ចនៅតែបង្ក្រាបបានបទល្មើសគ្រឿងញៀនជាច្រើនករណី ដោយឃាត់ខ្លួនជនសង្ស័យបានចាប់ពីរាប់សិបនាក់ដល់រាប់រយនាក់ក៏មាន។
មន្ត្រីស៊ើបអង្កេតជាន់ខ្ពស់សមាគមអាដហុក (ADHOC) លោក សឹង សែនករុណា មើលឃើញថា អំពើពុករលួយ ការអនុវត្តច្បាប់ធូររលុង និងកង្វះសមត្ថភាពរបស់សមត្ថកិច្ចមួយចំនួន នៅតែជាឧបសគ្គរារាំងមិនឱ្យយុទ្ធនាការបង្ក្រាបគ្រឿងញៀននេះ អាចសម្រេចបានដោយជោគជ័យ។ លោកបន្តថា បញ្ហាគ្រឿងញៀននេះ ជះឥទ្ធិពលអវិជ្ជមានយ៉ាងខ្លាំងដល់សេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារ និងសង្គម ជាពិសេសនៅក្នុងរយៈពេលវែង បញ្ហានេះធ្វើឱ្យខាតបង់ធនធានមនុស្សដែលសង្គមត្រូវការក្នុងកិច្ចអភិវឌ្ឍជាតិ៖ «រឿងនេះសំខាន់ណាស់សម្រាប់ប្រទេសជាតិយើង គឺរដ្ឋាភិបាលត្រូវតែដុតដៃដុតជើងនៅក្នុងរឿងនេះ ដើម្បីទប់ស្កាត់កុំឱ្យមានការចរាចរបាន។ ហើយត្រូវតែចាត់វិធានការឱ្យបានម៉ឺងម៉ាត់ចំពោះជនចែកចាយគ្រឿងញៀនក្នុងប្រទេសកម្ពុជាយើងហ្នឹង ចៀសវាងនៅពេលពួកគេត្រូវបានចាប់ខ្លួនហើយ បែរជាមានការដោះដូរផលប្រយោជន៍អ្វីមួយ ហើយត្រូវបានរួចខ្លួន ដោយមិនចាត់វិធានការតាមផ្លូវច្បាប់។ វាជាហេតុឱ្យពួកគេនៅតែបន្តការចែកចាយនេះតទៅទៀត»។
អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចបានអះអាងថា ការកើនឡើងខ្លាំងនៃបទល្មើសគ្រឿងញៀន គឺបណ្តាលមកពីក្រុមឧក្រិដ្ឋជននៅតែប្រើប្រាស់ទឹកដីកម្ពុជាជាទីតាំងនៃការផលិត កែច្នៃ និងចរាចរណ៍គ្រឿងញៀនតាមគ្រប់រូបភាព ហើយតំបន់ដែលមានការចរាចរណ៍គ្រឿងញៀនចូលមកកម្ពុជាច្រើនជាងគេ គឺតំបន់ភាគឦសានជាប់ព្រំដែនប្រទេសឡាវ។
ប្រធានអង្គការសម្ពន្ធគណនេយ្យភាពសង្គមកម្ពុជា (ANSA) លោក សន ជ័យ ថ្លែងថា ថ្វីដ្បិតតែអាជ្ញាធរបានដាក់ចេញនូវវិធានការជាច្រើនដើម្បីទប់ស្កាត់បញ្ហាគ្រឿងញៀននេះមែន ក៏ប៉ុន្តែវិធានការទាំងនោះហាក់ដូចជាកំពុងដើរតាមពីក្រោយផែនការរបស់ក្រុមឧក្រិដ្ឋជនគ្រឿងញៀនទៅវិញ។ លោកថា អាជ្ញាធរគួរតែផ្ដោតខ្លាំងលើវិធានការណ៍បង្ការ និងទប់ស្កាត់កុំឱ្យគ្រឿងញៀនហូរចូលមកក្នុងប្រទេស តាមរយៈការអនុវត្តច្បាប់ឱ្យបានតឹងរ៉ឹងលើជនល្មើស ពង្រឹងសមត្ថភាពមន្ត្រីជំនាញ និងលើកទឹកចិត្តដល់សកម្មភាពទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបបទល្មើសគ្រឿងញៀន៖ «ឧទាហរណ៍ថា ឥលូវឈ្មួញជួញដូរគ្រឿងញៀនគេប្រើប្រាស់មធ្យោបាយផ្លូវភ្នំផ្លូវទឹក ដើម្បីដឹកជញ្ជូន សួរថាតើអាជ្ញាធរមានមធ្យោបាយគ្រប់គ្រាន់ដែរឬទេ? មានរថយន្ត មានទូក មានអ៊ូប័រ សម្រាប់ដំណើរការបង្ក្រាប ទប់ស្កាត់ និងការបង្ការដែរឬទេ? បើថាអត់មានទេ អាហ្នឹងនៅតែជាការដើរក្រោយពួកឧក្រិដ្ឋជនមួយជំហានដដែលហ្នឹង។ អ៊ីចឹងជាយោបល់ យើងចង់ឱ្យមានការបណ្ដុះបណ្ដាលជំនាញ ការបណ្ដុះឆន្ទៈក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀន ក្នុងជួរអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចតាមរយៈយន្តការលើកទឹកចិត្ត និងការអនុវត្តច្បាប់ត្រូវតែហ្មត់ចត់ និងខ្លាំងក្លាជាងមុន គឺជាការអនុវត្តច្បាប់មួយដែលមិនមានការយោគយល់ ហើយនិងត្រូវតែធ្វើឡើងក្នុងទម្រង់មួយដែលស៊ីជម្រៅជាងពេលបច្ចុប្បន្ន»។
គ្រឿងញៀនមិនត្រឹមតែត្រូវបានចរាចរណ៍យ៉ាងទូលំទូលាយនៅខាងក្រៅប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែសូម្បីតែនៅក្នុងពន្ធនាគារ ក៏មានករណីចែកចាយ និងប្រើប្រាស់នៅទីនោះផងដែរ។ អាជ្ញាធររបបលោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់បានទទួលស្គាល់ករណីនេះ ហើយបានប្រកាសថា នឹងលុបបំបាត់ភាពអសកម្មនេះឱ្យបាន ប៉ុន្តែអ្នកធ្លាប់ជាប់ពន្ធនាគារមួយចំនួនអះអាងថា ការចែកចាយ និងប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនក្នុងពន្ធនាគារនេះ នៅតែកើតមានដដែល គ្មានអ្វីផ្លាស់ប្ដូរឡើយ។
មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សទាមទារឱ្យអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចលុបបំបាត់ករណីនេះឱ្យបាន ព្រោះមន្ទីរឃុំឃាំង គឺជាកន្លែងអប់រំកែប្រែមនុស្សដែលធ្លាប់ប្រព្រឹត្តអំពើល្មើសច្បាប់ ឱ្យក្លាយជាមនុស្សត្រឹមត្រូវវិញ ក៏ប៉ុន្តែបើគ្រឿងញៀនត្រូវបានប្រើប្រាស់នៅទីនោះ ពួកគេនឹងមិនអាចកែប្រែខ្លួនឱ្យល្អវិញឡើយ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- តុលាការដោះលែងសកម្មជនគណបក្សប្រឆាំង និយមលោក កឹម សុខា គឺលោក យឹម ស៊ីណន ឱ្យនៅក្រៅឃុំបណ្ដោះអាសន្ន
- អាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញ ចាប់ខ្លួនមន្ត្រីគណបក្សភ្លើងទៀន៣នាក់
- "លោក ហ៊ុន សែន សម្ញែងនាឡិកាដៃតម្លៃរាប់លានដុល្លារ បង្ហាញថា លោកជាមេដឹកនាំពុករលួយ"
- ជប៉ុនប្រកាសមិនបញ្ជូនអ្នកសង្កេតការណ៍សំរាប់ការបោះឆ្នោតជាតិនៅខែកក្កដាខាងមុខនេះទេ
- សង្គមស៊ីវិលប្រតិកម្មនឹងក្រសួងអប់រំដែលឱ្យសិស្សឈប់សំរាកយូរដើម្បីគាំទ្រកីឡាស៊ីហ្គេម
