អង្គការសង្គមស៊ីវិលផ្នែកសិទ្ធិការងារ និងអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវ មិនជឿជាក់លើតួលេខរបស់ក្រសួងការងារ ដែលថា ពលរដ្ឋគ្រប់អាយុធ្វើការស្ទើរតែទាំងអស់មានការងារធ្វើនោះទេ។ ពួកគេអះអាងថា តួលេខនេះបង្ហាញពីភាពវិជ្ជមានខ្លាំងពេក ចំពោះវិស័យការងារខណៈពលរដ្ឋខ្មែររាប់លាននាក់បានធ្វើចំណាកស្រុកទៅបរទេស ដើម្បីរកការងារធ្វើ និងមានពលរដ្ឋជាច្រើនទៀតកំពុងធ្វើការដោយមានផលិតភាពការងារទាបនៅឡើយ។
អ្នកជំនាញអះអាងថា ការប្រើប្រាស់តួលេខដែលគ្មានភាពសុក្រឹតនិងមិនអាចទុកចិត្តបាននឹងធ្វើឱ្យរបបលោក ហ៊ុនសែន ដាក់ចេញខុសនូវគោលនយោបាយអភិវឌ្ឍវិស័យការងារ។ប្រតិកម្មរបស់ក្រុមអ្នកជំនាញនេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីក្រសួងការងារអះអាងថាស្ទើរតែទាំងអស់នៃកម្លាំងពលកម្មរបស់កម្ពុជាសុទ្ធតែមានការងារធ្វើ។
នាយកប្រតិបត្តិមជ្ឈមណ្ឌលសម្ពន្ធភាពការងារ និងសិទ្ធិមនុស្ស (CENTRAL) លោក មឿន តុលា ថ្លែងថា លោកមិនមានជំនឿលើតួលេខរបស់ក្រសួងការងារនេះឡើយដោយសារពលរដ្ឋខ្មែរជាច្រើនបន្តធ្វើចំណាកស្រុកទៅរកការងារធ្វើនៅក្រៅប្រទេសដដែល។ ម្យ៉ាងវិញទៀត លោកថា ពលរដ្ឋរាប់លាននាក់នៅតែរស់ក្នុងស្ថានភាពក្រីក្រ និងងាយធ្លាក់ខ្លួនក្រីក្រ ដែលនេះបង្ហាញថា ពួកគាត់មិនទាន់មានសេដ្ឋកិច្ចគ្រួសាររឹងមាំនៅឡើយ។ លោកយល់ថា តួលេខនៃអ្នកមានការងារធ្វើដល់ទៅជិត ១០០ភាគរយបែបនេះ អាចចេញមកពីការកំណត់និយមន័យខុស៖ «គាត់អះអាងថា ប្រជាពលរដ្ឋនៅស្រុកខ្មែរ គឺជាង ៩៩ % មានការងារធ្វើ ដូច្នេះគោលនយោបាយដែលរៀបថា នឹងផ្ដល់ឱ្យអ្នកអត់ការងារធ្វើមានចំនួនប៉ុណ្ណេះ ឬក៏ចាស់ជរា ប៉ុណ្ណេះ ប៉ុណ្ណោះ គោលនយោបាយហ្នឹងគឺខុស។ បើគោលនយោបាយហ្នឹងខុសហើយ មានន័យថា ការរៀបចំផែនការអភិវឌ្ឍរបស់រដ្ឋហ្នឹង វាអត់បានឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការពិតប្រាកដរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនោះទេ។ វាអត់ខុសអ្វីពីយើងទៅពិនិត្យសុខភាពទេ ( កាលណា ) យើងពិនិត្យខុស យើងនឹងដាក់ថ្នាំខុស»។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈលោក អ៊ិត សំហេង បានអះអាងថ្មីៗ នេះថា អាត្រាមានការងារធ្វើរបស់ពលរដ្ឋកម្ពុជាមានជាង ៩៩,៣ភាគរយ ខណៈភាពអត់ការងារធ្វើវិញមានតែ ០,៧ភាគរយប៉ុណ្ណោះ នៃកម្លាំងពលកម្មសរុបជិត ១០លាននាក់។ លោកបន្ថែមថា គិតត្រឹមឆ្នាំ២០១៨ ពលរដ្ឋខ្មែរជាង ៤លាន ៨សែននាក់ កំពុងមានការងារធ្វើ។
តួលេខដែលរដ្ឋមន្ត្រីរូបនេះបានបង្ហាញមានភាពមិនស៊ីសង្វាក់គ្នាឡើយដោយសារកម្លាំងពលកម្មសរុបមានជិត ១០លាននាក់ ដូច្នេះបើពលរដ្ឋមានការងារធ្វើជាង ៩៩ភាគរយមែននោះចំនួនអ្នកមានការងារធ្វើគួរតែមានយ៉ាងហោចណាស់ក៏ ៩លាននាក់ដែរ មិនមែនមានត្រឹមតែជាង ៤លាន ៨សែននាក់នោះឡើយ។ លោក អ៊ិត សំហេង មិនបានបកស្រាយចំណុចនេះឡើយ ហើយក៏មិនបានបង្ហាញឱ្យដឹងដែរថាតើអ្វីជាកត្តាកំណត់នៃភាពមានការងារធ្វើនោះ។
សកម្មជនសិទ្ធិការងារលោក មឿន តុលា ថ្លែងថានេះ គឺជាចំណុចដែលសបញ្ជាក់ឱ្យឃើញថា តួលេខរបស់ក្រសួងការងារមិនមានសុក្រឹតភាពឡើយ។ លោកយល់ថា ចំនួនកម្លាំងពលកម្មដែលបាត់នេះទំនងជាក្រុមមនុស្សដែលធ្វើការងារមិនបានចុះបញ្ជីត្រឹមត្រូវ និងជាអ្នកធ្វើការដោយគ្មានប្រាក់ខែដូចជាស្ត្រីមេផ្ទះជាដើម។ លោកជំរុញឱ្យថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលបើកចិត្តឱ្យទូលាយ ដើម្បីទទួលយកការពិតនិងប្រើប្រាស់ទិន្នន័យដែលត្រឹមត្រូវ ដើម្បីឱ្យអនុវត្តគោលនយោបាយជាតិឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់។
អាស៊ីសេរីបានព្យាយាមសុំការបំភ្លឺរឿងនេះពីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារលោក ហេង សួរ ជាច្រើនដងក៏ប៉ុន្តែលោកមិនលើកទូរស័ព្ទឡើយ។
អ្នកជំនាញផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ លោក ង៉ែត ជូ ថ្លែងថា កម្ពុជានៅមានបញ្ហាច្រើនពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងការងារនេះ។ លោកថាពលរដ្ឋខ្មែរជាច្រើនបន្តរស់នៅក្នុងស្ថានភាពនៃការពឹងផ្អែកលើបុគ្គលម្នាក់ ឬពីរនាក់ជាបង្គោលនៅក្នុងគ្រួសារ ចំណែកផលិតភាពរបស់ពលរដ្ឋមួយចំនួនធំនៅមានកម្រិតទាបនៅឡើយ ហើយក្រៅពីនេះ នៅមានបញ្ហាខ្វះខាតកម្លាំងពលកម្មជំនាញ និងកង្វះខាតព័ត៌មានទីផ្សារការងារថែមទៀត។ លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា អ្វីដែលរដ្ឋាភិបាលត្រូវខិតខំបន្ថែមទៀតនោះ គឺការបង្កើនការងារនៅក្នុងស្រុក និងការបំពាក់បំប៉នជំនាញបច្ចេកទេសឱ្យបានកាន់តែច្រើន៖ «កាលណាយើងមិនទទួលស្គាល់ការងារដែលមិនសូវមានផលិតភាពខ្ពស់ ហើយយើងរាប់ថា ជាការងារដែរ យើងអត់បានកំណត់ឱ្យបានច្បាស់ពីកម្រិតនៃការងារ យើងរាប់ថា ខ្លួនឯងកសិករដែរ ប៉ុន្តែធ្វើស្រែមួយឆ្នាំ មួយ ឬពីររដូវ បានផលតិចតួច ជីវភាពលំបាក។ អ៊ីចឹងបានន័យថា វាមិនបានពេញសមត្ថភាពផ្នែកខាងផលិតកម្មទេ។ បើយើងមើលប្រទេសគេអ្នកមាន ឬមានការរីកចម្រើន គេធ្វើការច្រើនម៉ោង ក៏ប៉ុន្តែយើងធ្វើការតិចតួច ឧទាហរណ៍ថា ក្នុងមួយឆ្នាំធ្វើស្រូវម្ដង ឬពីរដង ហើយយើងប្រើពេល ១០ ទៅ ២០ថ្ងៃ ដើម្បីរស់មួយឆ្នាំដែរ អ៊ីចឹងវាពិបាក»។
តួលេខរបស់ក្រសួងការងារបង្ហាញថា ពលរដ្ឋខ្មែរដែលចេញទៅធ្វើការនៅក្រៅប្រទេសមានជាង ១លាន ២សែននាក់ ខណៈពលរដ្ឋប្រមាណ ៣លាន ៦សែននាក់កំពុងធ្វើការនៅក្នុងស្រុក។ តួលេខដដែលឱ្យដឹងទៀតថា ក្នុងចំណោមពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលមានការងារធ្វើនៅក្នុងស្រុកមានជាង ១លាន ៤សែននាក់ ធ្វើការឱ្យផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចក្នុងប្រព័ន្ធនិងជាង ២ លាន ២ សែននាក់ធ្វើការក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ។
អ្នកស្រាវជ្រាវខាងការអភិវឌ្ឍសង្គមបណ្ឌិត មាស នី ថ្លែងថា លោកមិនហ៊ានវាយតម្លៃថាទិន្នន័យរបស់ក្រសួងការងារនេះត្រឹមត្រូវ ឬមិនត្រឹមត្រូវនោះឡើយ ព្រោះលោកមិនទាន់បានឃើញរបាយការណ៍នោះ។ ក៏ប៉ុន្តែលោកកត់សម្គាល់ថារបាយការណ៍របស់ស្ថាប័នរដ្ឋច្រើនតែជារបាយការណ៍លម្អៀងទៅរករដ្ឋាភិបាល និងចាកឆ្ងាយពីការពិតជាក់ស្ដែង។ លោកមើលឃើញថា ពលរដ្ឋខ្មែរជាច្រើនជាពិសេសក្នុងវិស័យកសិកម្មធ្វើការបានប្រាក់ចំណូលទាប និងមិនទៀងទាត់ខ្លះទៀតធ្វើការងារបន្ទាប់បន្សំដែលមិនអាចចិញ្ចឹមខ្លួនរស់ ហើយក៏មានខ្លះទៀតធ្វើការងារគ្មានប្រាក់ចំណូល ដូចជា កិច្ចការងារផ្ទះជាដើម។ ដូច្នេះលោកថា ក្រសួងគួរតែកំណត់ឱ្យបានច្បាស់លាស់ពីកម្រិតនៃភាពមានការងារធ្វើរបស់ពលរដ្ឋ៖ «គួរតែបែងចែកថា អ្នកមានការងារធ្វើដែលកម្រិតអាចធ្វើជាអ្នកមានបានធូរធារហ្នឹងមានប៉ុណ្ណេះភាគរយ ហើយអ្នកមានការងារធ្វើដែលអាចមានជីវភាពសមរម្យហ្នឹងមានប៉ុណ្ណេះភាគរយ រីឯអ្នកមានការងារធ្វើដែលគ្រាន់តែបានមួយរស់ៗ នោះ បានប៉ុណ្ណេះ ហើយអ្នកដែលមានការងារធ្វើ ប៉ុន្តែវាពិបាករស់ទៅទៀតនោះមានប៉ុន្មានភាគរយ។ កាលណាយើងបែងចែកឱ្យច្បាស់ អាហ្នឹងបានងាយស្រួលក្នុងការរៀបចំផែនការយុទ្ធសាស្ត្រដើម្បីឆ្លើយតប ប៉ុន្តែប្រសិនបើយើងយកអ្នកមានការងារធ្វើ យកតែទិន្នន័យ ៩៩ % មកនិយាយ ខណៈដែលប្រមាណជា ២០ % ឬក៏ ៣០ % នៃពលរដ្ឋហ្នឹងជាឧទាហរណ៍ ត្រូវបានគេរកឃើញថា មានការងារធ្វើមែន ប៉ុន្តែជាការងារបន្ទាប់បន្សំ ដែលមិនអាចចិញ្ចឹមជីវិត ចិញ្ចឹមគ្រួសារគាត់បានស្រួលនោះ អាហ្នឹងគឺបង្ហាញពីភាពមិនរឹងមាំនៃគ្រឹះសេដ្ឋកិច្ចជាតិហើយ»។
ថ្វីត្បិតក្រសួងការងារនៃរបបក្រុងភ្នំពេញអះអាងថា ពលរដ្ឋខ្មែរជិត ១០លាននាក់ មានការងារធ្វើមែន ក៏របាយការណ៍ជាច្រើនបានបង្ហាញថា ភាពអត់ការងារធ្វើនៅតែជាបញ្ហាប្រឈមសំខាន់ ដែលរបបនេះត្រូវដោះស្រាយដដែល។
សម្ព័ន្ធយុវជនដើម្បីឯកភាពនិងការអភិវឌ្ឍ រកឃើញថា ភាពអត់ការងារធ្វើប្រាក់ខែទាបនិងកង្វះខាតជំនាញស្របតាមតម្រូវការទីផ្សារគឺជាបញ្ហាអាទិភាពសម្រាប់យុវជន។ចំណែកឯអង្គការសហប្រជាជាតិវិញក៏រកឃើញដែរថា ភាពគ្មានការងារធ្វើ គឺជាបញ្ហាប្រឈមធំបំផុតរបស់យុវជននៅកម្ពុជា។ របាយការណ៍វិភាគស្ថានភាពយុវជនរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិបង្ហាញថា កម្លាំងពលកម្មនៅកម្ពុជាបានកើនឡើងដល់ ៣០ម៉ឺននាក់ក្នុងមួយឆ្នាំ ហើយនិងឈានដល់ ៤០ម៉ឺននាក់នៅពេលខាងមុខប៉ុន្តែឧស្សាហកម្មកាត់ដេរទេសចរណ៍ និងសំណង់ ជាដើមមិនទាន់បានកើនឡើងគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីស្រូបយកកម្លាំងពលកម្មទាំងនោះនៅឡើយ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។