តួនាទី​រដ្ឋាភិបាល​ក្នុង​​របប​សេដ្ឋកិច្ច​ទីផ្សារ​សេរី

អ្នក​វិភាគ​សេដ្ឋកិច្ច​រក​ឃើញ​ថា ក្នុង​របប​សេដ្ឋកិច្ច​ទីផ្សារ​សេរី រដ្ឋាភិបាល​មាន​តួនាទី​ជា​អ្នក​សម្របសម្រួល​នូវ​ដំណើរ​ការ​អភិវឌ្ឍ​ប្រទេស​​ប្រកប​ដោយ​និរន្តរភាព និង​កាត់​បន្ថយ​គម្លាត​រវាង​អ្នក​មាន​និង​អ្នក​ក្រ។

0:00 / 0:00

ការ​មិន​អន្តរាគមន៍​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ដែល​ប្រកាន់​យក​របប​សេដ្ឋកិច្ច​ទីផ្សារ​សេរី គឺ​បណ្ដាល​មក​ពី​អំពើ​ពុករលួយ​ច្បាប់​នៅ​ទន់​ខ្សោយ ភាព​អសមត្ថភាព​របស់​រដ្ឋាភិបាល ការិយាធិបតេយ្យ រួម​ទាំង​សម្ពាធ​ពី​អ្នក​​នយោបាយ​ជា​ដើម។ បញ្ហា​ទាំង​អស់​នេះ បាន​ជះ​ឥទ្ធិពល​លើ​​ការ​សម្រេច​ចិត្ត​​លំអៀង​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ ដែល​អនុគ្រោះ​ដល់​ក្រុម​មួយ ច្រើន​ជាង​ក្រុម​មួយ​ទៀត។

ប្រទេស​មួយ​ដែល​ប្រកាន់​យក​របប​សេដ្ឋកិច្ច​ទីផ្សារ​សេរី​ ភាគ​ច្រើន​បាន​ជំរុញ​កំណើន​អភិវឌ្ឍន៍​ខ្លាំង​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស ការ​កាត់​បន្ថយ​ភាព​ក្រីក្រ និង​ការ​បែង​ចែក​ផល​កំណើន​​ប្រកប​ដោយ​សមភាព។ មាន​ន័យ​ថា ការ​បើក​ចំហ​ដោយ​សេរី​ដោយ​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​វិស័យ​ឯកជន​ក្លាយ​ជា​កម្លាំង​ស្នូល​​​សម្រាប់​ជំរុញ​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​ តាម​រយៈ​អ្នក​ផលិត​និង​អ្នក​ប្រើប្រាស់​ ហើយ​រដ្ឋាភិបាល​មិន​ត្រូវ​ជ្រៀត​ជ្រែក​​ក្នុង​ដំណើរការ​​ទីផ្សារ។

លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បាន​អះអាង​ថា រដ្ឋ ឬ​ប្រទេស​មួយ​​មិន​មាន​ឥទ្ធិពល​អ្វី​​នៅ​ក្នុង​សេដ្ឋកិច្ច​ទីផ្សារ​​សេរី​ឡើយ ដោយ​អ្វី​ទាំង​អស់​កើត​ឡើង​​ទៅ​​តាម​យន្តការ​ទីផ្សារ​តាម​រយៈ​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង​​ដោយ​ពេញ​លេញ។ លោក ហ៊ុន សែន បញ្ជាក់​ទៀត​ថា​ ប្រទេស​លើ​ពិភពលោក​ទាំង​អស់​ តែង​តែ​ប្រកាន់​យក​សេដ្ឋកិច្ច​នៅ​ក្រោម​ក្របខ័ណ្ឌ​អង្គការ​ពាណិជ្ជកម្ម​ពិភពលោក។

ទោះ​ជា​​យ៉ាង​ណា​ក៏​ដោយ​ លោក​ ហ៊ុន សែន មាន​ប្រសាសន៍​បន្ថែម​ថា ទាំង​នេះ​​ជា​ក្រិតក្រម​នៃ​សេដ្ឋកិច្ច​ទីផ្សារ​សេរី​ ដែល​ជំរុញ​ឲ្យ​មាន​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​តាម​រយៈ​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង​ដោយ​សេរី។

ក្រុម​អ្នក​អាជីវកម្ម​នៅ​កម្ពុជា​ បាន​អះអាង​ថា ការ​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​វិស័យ​ឯកជន​ធ្វើ​សកម្មភាព​ដោយ​ឯករាជ្យ ដោយ​គ្មាន​ការ​ជ្រៀត​ជ្រែក​ ឬ​ការ​រំខាន​ពី​​រដ្ឋាភិបាល នឹង​ធ្វើ​​ឲ្យ​ផ្នែក​​ឯកជន​នោះ​កាន់​តែ​ខ្លាំង​ ដើម្បី​ចូល​រួម​កំណើន​នៅ​ទំហំ​សេដ្ឋកិច្ច​ជាតិ។

អ្នក​វិភាគ​អាជីវកម្ម​ និង​ស្ថាបនិក​វិទ្យាស្ថាន វី ឃែភីថល (V Capital Institute) លោក ឌិន វីរៈ មាន​ប្រសាសន៍​ថា នៅ​ក្នុង​របប​សេដ្ឋកិច្ច​ទីផ្សារ​សេរី មាន​វិស័យ​ខ្លះ​ត្រូវ​មាន​ការ​ជ្រោមជ្រែង​ពី​រដ្ឋាភិបាល​នៅ​ពេល​វិស័យ​ឯកជន​ខ្វះ​សមត្ថភាព​ក្នុង​ការ​គ្រប់គ្រង។

ទោះ​ជា​​​យ៉ាង​ណា​ក៏​ដោយ អ្នក​សេដ្ឋកិច្ច​រក​ឃើញ​ថា ជា​ទូទៅ​យន្តការ​ទីផ្សារ​មិន​អាច​​ធានា​ដើម្បី​​បែង​ចែក​ធនធាន​ឲ្យ​ប្រសើរ​សម្រាប់​សង្គម​នោះ​ទេ ហើយ​​ក៏​មិន​រំពឹង​ថា ប្រព័ន្ធ​ទីផ្សារ​​ អាច​សម្រេច​បាន​ដោយ​ស្វ័យប្រវត្តិ​នោះ​ទេ​ នូវ​សមភាព​បែក​ចែក​ប្រាក់​ចំណូល​ដែល​ជា​ក្ដី​ប៉ង​ប្រាថ្នា​របស់​សង្គម។

ប្រព័ន្ធ​សេដ្ឋកិច្ច​ទីផ្សារ​មិន​អាច​កំណត់​ប្រាក់​ចំណូល​ដែល​ត្រូវ​បែង​ចែក​​ទៅ​ឲ្យ​គ្រួសារ​ក្រីក្រ​នោះ​ទេ​ ពី​ព្រោះ​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង​ក្នុង​ទីផ្សារ អ្នក​ដែល​មាន​ទ្រព្យ​សម្បត្តិ​ច្រើន​ និង​អ្នក​ខ្លាំង​ជា​អ្នក​ឈ្នះ ហើយ​ទីបំផុត​ក្រុម​នោះ​ជា​អ្នក​ដែល​ទទួល​បាន​​អត្ថប្រយោជន៍​ច្រើន​ជាង​អ្នក​ក្រីក្រ។

ដើម្បី​កាត់​បន្ថយ​អសមភាព​ក្នុង​សង្គម រដ្ឋ​ត្រូវ​មាន​ឥទ្ធិពល​ទៅ​ការ​បែកចែក​ធនធាន​សំដៅ​ទប់​ស្កាត់​បញ្ហា​សង្គម​ និង​កែ​លំអ​ប្រសិទ្ធភាព​សេដ្ឋកិច្ច។ ជា​ការ​ពិត​ ដើម្បី​ឲ្យ​ផ្នែក​ឯកជន​បំពេញ​បាន​តួនាទី​របស់​ខ្លួន​ជា​ក្បាល​ម៉ាស៊ីន​នៃ​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​ និង​ការ​បង្កើត​ការងារ រដ្ឋ​ចាំ​បាច់​​ត្រូវ​បង្កើត​ឡើង​នូវ​ក្របខ័ណ្ឌ​​សមស្រប​មួយ​សម្រាប់​អ្នក​វិនិយោគិន​ក្នុង​ស្រុក និង​បរទេស​ មាន​ជំនឿ​ចំពោះ​ការ​វិនិយោគ​របស់​គេ។ ម៉្យាង​វិញ​ទៀត​ តួនាទី​របស់​រដ្ឋ​មាន​សារសំខាន់​ក្នុង​ការ​ជំរុញ​ឲ្យ​មាន​យុត្តិធម៌​ក្នុង​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង​តាម​រយៈ​ការ​ទប់​ស្កាត់​មិន​ឲ្យ​មាន​អំពើ​រត់​ពន្ធ​ជា​ដើម។

ម៉្យាង​វិញ​ទៀត ​​ភាព​ចាំ​បាច់​ដែល​រដ្ឋ​ត្រូវ​អន្តរាគមន៍​ក្នុង​សេដ្ឋកិច្ច​ទីផ្សារ គឺ​រដ្ឋ​ត្រូវ​​គ្រប់​គ្រង​លើ​ទំនិញ​សាធារណៈ ធានា​ឲ្យ​មាន​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង​ពេញ​លេញ ជំរុញ​ឲ្យ​មាន​សមធម៌​ក្នុង​សង្គម។

អ្នក​វិភាគ​សង្គម លោក កែម ឡី មាន​ប្រសាសន៍​ថា​ វិស័យ​ឯកជន​តែង​ពឹង​លើ​រដ្ឋាភិបាល​ដើម្បី​ធានា​​អាជីវកម្ម​ទទួល​បាន​ផល​ចំណេញ។ ប៉ុន្តែ​​លោក​បញ្ជាក់​ថា​ ផល​លំបាក​មួយ​ដែល​រដ្ឋាភិបាល​មិន​​អន្តរាគមន៍​នៅ​ក្នុង​សេដ្ឋកិច្ច គឺ​គម្លាត​រវាង​អ្នក​មាន​និង​អ្នក​ក្រ​កាន់​តែ​​ធំ។

លោក កែម ឡី មាន​ប្រសាសន៍​បន្ថែម​ថា ការ​មិន​អើពើ​រដ្ឋាភិបាល​​ ក្នុង​របប​សេដ្ឋកិច្ច​ទីផ្សារ​សេរី​ និង​ផ្ដល់​ឧកាស​កាន់​តែ​ច្រើន​ដល់​អ្នក​​ជំនួញ​ធំ​កាន់​តែ​មាន ហើយ​អ្នក​ក្រីក្រ​វិញ ជួប​ប្រទះ​បញ្ហា​កាត់​តែ​ធ្ងន់ធ្ងរ​លើ​ជីវភាព​ប្រចាំ​ថ្ងៃ​របស់​ពួក​គេ។

កត្តា​នេះ អ្នក​សេដ្ឋកិច្ច​បាន​លើក​ឡើង​ថា ការ​ធ្វើ​អន្តរាគមន៍​របស់​រដ្ឋ​ក្នុង​សេដ្ឋកិច្ច​បែង​ចែក​ជា​ពីរ​ គឺ​ការ​វិនិយោគ​ផ្ទាល់​ និង​ការ​ធ្វើ​គោល​នយោបាយ។ តួនាទី​របស់​រដ្ឋ​ក្នុង​ការ​វិនិយោគ​ផ្ទាល់​ គឺ​ផ្ដោត​លើ​ការ​អភិវឌ្ឍ​ធនធាន​មនុស្ស​ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​រូបវន្ត ដែល​សំដៅ​លើ​ការ​អភិវឌ្ឍ ការ​ប្រើ​ប្រាស់​ ដើម្បី​​ទាក់​ទាញ​ផ្នែក​ឯកជន​ចូល​មក​ក្នុង​ប្រទេស។ ការ​ធ្វើ​គោល​នយោបាយ​​វិញ រដ្ឋ​ត្រូវ​ធ្វើ​យ៉ាង​ណា​ឲ្យ​​សាធារណជន​មាន​ជំនឿ​ទុក​ចិត្ត​លើ​​សារពើពន្ធ​ស្ថិរភាព​រូបិយវត្ថុ។

ក្នុង​សេដ្ឋកិច្ច​ទីផ្សារ​ រដ្ឋ​ជា​អ្នក​ធ្វើ​សេចក្ដី​សម្រេច​ចិត្ត​លើ​គោលនយោបាយ​ម៉ាក្រូ​សេដ្ឋកិច្ច និង​សង្គម​កិច្ច​ ដែល​ជះ​ឥទ្ធិពល​ផ្ទាល់​ទៅ​លើ​ដំណើរ​ការ​អភិវឌ្ឍ​សេដ្ឋកិច្ច​ជាតិ​ក្នុង​រយៈពេល​វែង។ រដ្ឋ​ជា​អ្នក​បែង​ចែក​ធនធាន​ឡើង​វិញ​ តាម​រយៈ​គោលនយោបាយ​សារពើពន្ធ គោល​នយោបាយ​រូបិយវត្ថុ ជា​ពិសេស​ពន្ធដារ និង​ថវិកា។

ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា​ក៏​ដោយ អ្នក​សេដ្ឋកិច្ច​បាន​រក​ឃើញ​ថា តួនាទី​រដ្ឋ​នេះ​អាច​មិន​ចូល​រួម​អន្តរាគមន៍​ នៅ​ក្នុង​របប​សេដ្ឋកិច្ច​ទីផ្សារ​សេរី គឺ​បណ្ដាល​មក​ពី​កត្តា​សំខាន់​បី។ ទី​មួយ គឺ​បណ្ដាល​មក​ពី​ភាព​អសមត្ថភាព​របស់​រដ្ឋ​ ដែល​អាច​បណ្ដាល​ឲ្យ​​អន្តរាយ​ដល់​សេដ្ឋកិច្ច​ទៅ​វិញ ប្រសិន​បើ​រដ្ឋាភិបាល​ចូល​ជ្រៀត​ជ្រែក​​ក្នុង​របប​សេដ្ឋកិច្ច​ទីផ្សារ​សេរី។ កត្តា​សំខាន់​ទីពីរ គឺ​ការ​គាប​សង្កត់​ពី​ក្រុម​អ្នក​អាជីវកម្ម​ផ្នែក​ ​ឯកជន​ ដែល​បាន​ផ្ដល់​អត្ថប្រយោជន៍​ច្រើន​ដល់​រដ្ឋ និង​កត្តា​សំខាន់​ទី​បី គឺ​​ប្រទេស​នោះ​ជា​​ ​ប្រទេស​កំពុង​អភិវឌ្ឍ ដែល​ពោរពេញ​ដោយ​​របប​ការិយាធិបតេយ្យ អំពើ​ពុក​រលួយ​ រួម​ទាំង​សម្ពាធ​នយោបាយ​ខាង​ក្នុង​ប្រទេស​ ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​រដ្ឋ​មាន​ភាព​លម្អៀង​នៃ​ការ​សម្រេច​ចិត្ត​របស់​រដ្ឋាភិបាល ដែល​នាំ​ឲ្យ​មាន​ការ​អនុគ្រោះ​​ដល់​ក្រុម​មួយ​ច្រើន​ជាង​ក្រុម​មួយ​ទៀត៕

កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។