ពលរដ្ឋ​មួយចំនួន​មិន​រំពឹង​ថា​នឹង​ទទួល​បាន​ផលប្រយោជន៍​ក្រោយ​ពី​ជនជាតិចិន​ត្រឡប់​មក​វិញ

ដោយ សេក បណ្ឌិត
2023.01.29
ពលរដ្ឋ​មួយចំនួន​មិន​រំពឹង​ថា​នឹង​ទទួល​បាន​ផលប្រយោជន៍​ក្រោយ​ពី​ជនជាតិចិន​ត្រឡប់​មក​វិញ យន្តហោះមកពីចិនចុះចតនៅខេត្តព្រះសីហនុលើកដំបូង នាំភ្ញៀវទេសចរចិនជាង១០០នាក់កាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៣។
រូប៖ ក្រសួងទេសចរណ៍

ពលរដ្ឋខ្មែរ​មួយចំនួន​រស់នៅ​ក្រុងភ្នំពេញ និង​ខេត្តទេសចរណ៍ បាន​សម្ដែង​មតិ​ផ្ទុយ​ជុំវិញ​ការវិល​ត្រឡប់​មកវិញ​របស់​ភ្ញៀវ​ទេសចរចិន។ អ្នកខ្លះ​រំពឹងថា នឹង​អាច​រក​ចំណូល​ពី​របរ​អាជីវកម្ម​ប្រចាំថ្ងៃ​បាន​ច្រើន ប៉ុន្តែ​អ្នកខ្លះ​ថា ចិន​ប្រើប្រាស់​សេវាកម្ម​របស់​ជនជាតិចិន​គ្នា​ឯង ហើយ​ខ្មែរ​មិន​ទទួល​បាន​ផលប្រយោជន៍​ពី​ភ្ញៀវចិន។

ថ្វីត្បិត​តែ​រដ្ឋាភិបាល លោក ហ៊ុន សែន ប្រកាស​ចំហ​ជើងមេឃ​ទទួល​ភ្ញៀវទេចរ​ចិន​ដោយ​សម្រួល​លក្ខខណ្ឌ​ងាយស្រួល ដើម្បី​ជំរុញ​ឱ្យ​សេដ្ឋកិច្ចជាតិ​មាន​ភាព​ប្រសើរ​យ៉ាង​ណា​ក្ដី ពលរដ្ឋ​ក្នុង​ខេត្តព្រះសីហនុ​ខ្លះ​នៅ​តែ​បន្ត​ត្អូញត្អែរ​ពី​បញ្ហា​ប្រឈម​ដោយសារ​លំហូរ​ចូល​នៃ​វត្តមាន​ភ្ញៀវទេសចរ​ចិន។

បញ្ហា​ប្រឈម​សំខាន់​គឺ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ដែល​ប្រកប​របរ​សេដ្ឋកិច្ច​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ​ព្រួយបារម្ភ​ចំពោះ​ការ​ផ្ទុះ​ឡើងវិញ​នូវ​ជំងឺ​កូវីដ-១៩ ហើយ​ត្រូវ​ផ្អាក​ការ​ប្រកប​របរ​ប្រចាំថ្ងៃ ខណៈ​ពួកគាត់​មួយ​ចំនួន​នៅតែ​ជាប់​បំណុល​ធនាគារ។

អ្នក​រត់ម៉ូតូ​កង់បី​ម្នាក់​ក្នុង​ក្រុងព្រះសីហនុ លោក វ៉ាន់ វ៉ាត់ ប្រាប់​វិទ្យុអាស៊ីសេរី​នៅថ្ងៃ​ទី២៨ ខែមករា លោក​មិន​សូវ​សង្ឃឹម​ថា រក​ចំណូល​បាន​ពី​ភ្ញៀវ​ទេសចរចិន​នោះទេ ព្រោះ​លោក​ថា ភ្ញៀវ​ទេសចរចិន​ទាំងនោះ​ភាគច្រើន​មាន​សេវាកម្ម​ធ្វើដំណើរ​របស់​ពួកគេ ហើយ​នៅ​ពេល​ចេញ​ដើរ​លេងកម្សាន្ត​ជនជាតិចិន​តែងតែ​ធ្វើ​ដំណើរ​ជាមួយ​អ្នក​រត់តាក់ស៊ី​ជា​ជនជាតិចិន​ដូចគ្នា។ លើសពីនេះ លោក​ព្រួយបារម្ភ​ថា ប្រសិន​រដ្ឋាភិបាល​គ្មាន​វិធាន​ទប់ស្កាត់​ជំងឺកូវីដ-១៩ ហើយ​ជំងឺ​នេះ​អាច​រាតត្បាត​ឡើងវិញ​នោះ​វា​នឹង​ប៉ះពាល់​ការ​ប្រកប​របរ​របស់​លោក​កាន់​តែ​ធ្ងន់ធ្ងរ៖

«បញ្ហា​ចម្បង​គឺថា​ពួកគាត់ [ជនជាតិចិន] ត្រូវ​ការ​ប្រើប្រាស់​សេវាកម្ម​គ្រប់​ទាំងអស់​លើ​ក្រុមហ៊ុន​របស់​គាត់ ព្រោះ​គាត់​មាន​ទាំងអស់​និយាយ​ឱ្យ​ចំ​ទៅ។ សេវា​ទាំងអស់​គាត់​មាន​ទាំងអស់ យើង​វា​លំបាក​ដែរ​អ្នក​សេដ្ឋកិច្ច​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ​ដូចជា ការ​រត់​ម៉ូតូ​ឌុប រត់​ម៉ូតូ​កង់បី ដូចជា​តាក់ស៊ី (Taxi) ប្រសិន​ពួកគាត់ [ចិន] មិន​មាន​ក្រុមហ៊ុន​សុំ​អាជ្ញាប័ណ្ណ​អាជ្ញាធរ​រដ្ឋ​គាត់​អត់​មាន អ៊ីចឹង​ពួកយើង​អ្នក​សេដ្ឋកិច្ច​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ​ក៏​គ្រាន់បើ​ដែរ។ តែ​ដល់ពេល​ពួកគាត់​មាន​ទាំង​អស់​អ៊ីចឹង សម្រាប់​ខ្ញុំ​ជា​អ្នក​ប្រកប​របរ​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ ខ្ញុំគិតថា​បាន​ប៉ុន្មាន​យក​ប៉ុណ្ណឹង គេ​មិន​ឱ្យ​យើង​រស់​ស្រួល យើង​ត្រូវ​តែ​ដណ្ដើម​គ្នា​រស់​តែ​ប៉ុណ្ណឹង​លែង​សូវ​ជា​ខ្វល់​ហើយ​ឥឡូវ»

អ្នក​រត់ម៉ូតូ​រូប​នេះ ស្នើ​ដល់​រឹត​បន្តឹង​វិធានការ​សុខាភិបាល​ចំពោះ​ភ្ញៀវ​ទេសចរចិន ដើម្បី​ការពារ​សុខភាព​ពលរដ្ឋ ដូច​ដែល​ពាក្យ​ស្លោក​លើកឡើង​ថា ការពារ​ប្រសើរ​ជាង​ព្យាបាល។ ក្រៅ​ពី​នេះ លោក​ក៏​ទទូច​ដល់​អាជ្ញាធរ​ជួយ​ផ្ដល់​កិច្ច​គាំពារ​លើ​អ្នក​ប្រកប​របរ​សេដ្ឋកិច្ច​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ ដោយ​ទប់ស្កាត់​ជនបរទេស​ដែល​ដណ្ដើម​ទីផ្សារ​ការងារ​របស់​ពលរដ្ឋ។

ទោះបីជាយ៉ាងណា ម្ចាស់​ផ្ទះសំណាក់​មួយ​កន្លែង​នៅ​តំបន់​ឆ្នេរអូសត្រេស​លោកស្រី ចាន់ ផានិត ឱ្យដឹងថា ក្រោយ​មាន​វត្តមាន​ភ្ញៀវទេសចិន​ចូលមក ទីក្រុង​កំពង់សោម​មាន​សភាពអ៊ូអរ​ឡើងវិញ ហើយ​លោកស្រី​ក៏​រំពឹង​ថា នឹង​អាច​រក​ចំណូល​បាន​ច្រើន​ជាង​មុន។ ទោះជាយ៉ាងណា លោកស្រីបញ្ជាក់​ថា ភ្ញៀវ​ដែល​មក​ជួល​ផ្ទះសំណាក់​ស្នាក់​នៅ​ភាគច្រើន​ជា​ពលរដ្ឋខ្មែរ ចំណែក​ជនជាតិចិន​មក​ជួល​ស្នាក់នៅ​មាន​តិចតួច៖

«កាល​មុន​ចិន​នៅ​អ៊ូអរ ដល់​ចិន​ទៅ​អស់​ទៅ​វា​ស្ងាត់​បន្តិច​ដែរ។ ដល់​ឥឡូវ​ចិន​ចូល​មក​វិញ​មិន​ទាន់​អ៊ូអរ​ប៉ុន្មាន​ទេ​ហើយ​ណាមួយ​មាន​ភ្ញៀវ​ក្នុង​ស្រុកយើង​មក​ច្រើន រកស៊ី​បាន​គ្រាន់បើ​ជាង​មុន។ កាល​មួយ​រយៈ​មុន​អត់​មាន​ភ្ញៀវ​មក ហើយ​ក៏​មាន​កូវីដ តែ​ឥឡូវ​កូវីដ​ក៏​លែង​មាន​ទៅ​ក៏​ភ្ញៀវទេសចរ​ចូល​មក​ច្រើន​ដែរ គ្រាន់បើ​ជាង​មុន»

រីឯ អ្នក​រត់ម៉ូតូ​កងបី​ម្នាក់ទៀត​នៅ​រាជធានីភ្នំពេញ លោក សេម ម៉ៅ ថ្លែង​ថា មក​ទល់​នឹង​ពេល​នេះ​នៅ​ក្រុងភ្នំពេញ​មិនទាន់​មាន​វត្តមាន​ជនជាតិចិន​ច្រើន​កុះករ​នៅ​ឡើយ​ទេ។ លោកសង្កេត​ឃើញ​ថា បច្ចុប្បន្ន​នៅ​ក្រុងភ្នំពេញ​ហាក់​ពុំ​មាន​ភ្ញៀវទេសចរ​អន្តរជាតិ​ច្រើន​ដូច​មុន​ទេ ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​លោក​រក​ចំណូល​ធ្លាក់​ចុះ។ បន្ថែម​ពី​នេះ លោក​ក៏​មិន​រំពឹង​ថា ទាញ​បាន​ប្រយោជន៍​ភ្ញៀវទេសចរចិន​ដែរ ព្រោះ​លោក​ថា ពួកគេ​កម្រ​ជិះ​ម៉ូតូកង់បី​ខ្មែរ និង​ចាយ​លុយ​ត្បិតត្បៀត៖

«រោងចក្រ​ក៏​បិទ ស្អី​ក៏​បិទ ដល់​អ៊ីចឹង​ដូចជា​ភ្ញៀវ​ដូច​ពីមុន​មធ្យម​មួយ​ថ្ងៃ​បាន ២០ដុល្លារ ទៅ ២៥ដុល្លារ។ ឥឡូវ​មួយថ្ងៃ​ឱ្យ​តែ​បាន ១០ដុល្លារ ឬ ១៥ដុល្លារ​វា​ច្រើន​ពេក វា​មិន​បាន​ទៀត។ បើ​កុំ​ជំពាក់​ធនាគារ​ចំណូល​ប៉ុណ្ណឹង​អាច​ទប់ទល់​បាន ប៉ុន្តែ សព្វថ្ងៃ​ខ្ញុំ​ជំពាក់​ធនាគារ ហើយ​កូន​ខ្ញុំរៀន។ សម្រាប់ខ្ញុំ​ដូចជា​អត់​មាន​ទី​រំពឹង ចិន​គាត់​ចេះ គាត់​មក​គាត់​មិន​សូវ​ចំណាយ​ការ​ដើរ​ហើរ​ទេ។ គាត់​ហៅ​តាម (App) រហូត​ហ្នឹង​គាត់​ហ្មត់ចត់​របស់​គាត់​ណាស់ មិន​ដូចជា​ភ្ញៀវ​អឺរ៉ុប (EU) ទេ​អាហ្នឹង​ចំណូល​បាន​ប្រជាជន​ច្រើនជាង បើ​ភ្ញៀវ​ចិន​នេះ​ចំណូល​បាន​រាជរដ្ឋាភិបាល​ច្រើន​ជាង»

ពាក់ព័ន្ធរឿងនេះដែរ អាជីវករ​ម្នាក់​នៅ​ខេត្តសៀមរាប​ឯណោះ​មើលឃើញ​ថា ភ្ញៀវទេសចរចិន​ភាគច្រើន​ពួកគាត់​ចំណាយ​លើ​កន្លែង​ស្នាក់នៅ​បែប​ទំនើប និង​អាហារនៅ​ភោជនីយដ្ឋាន​មាន​តម្លៃ​ថ្លៃ។ លោកស្រី ទេព កញ្ញា ជាអ្នក​លក់​វត្ថុ​អនុស្សាវរីយ៍​ក្នុង​ផ្សារចាស់​ឱ្យដឹងទៀត​ថា ភ្ញៀវទេសចរចិន​ភាគច្រើន​ដើរលេង​កម្សាន្ត​ខេត្តសៀមរាម ពួកគេ​ពុំសូវ​ចំណាយ​លើ​វត្ថុអនុស្សាវរីយ៍​នោះទេ៖

«ពីរ បីថ្ងៃនេះ​មាន​ចិន​គាត់​មក​ច្រើន​គួរសម​ដែរ គាត់​ដើរៗ​មើល​ទិញ​ភាគតិច​ដូចថា គាត់ដើរ​ទៅ​គាត់​ទិញ​ម្នាក់តិចៗ អត់​ដូចមុន​កូវីដ បើ​មាន​ភ្ញៀវ​ដើរ​យើង​ដឹង​តែ​លក់​ដាច់»

កាល​ពី​អំឡុង​​ឆ្នាំ២០១៩ ចំនួន​ភ្ញៀវទេសចិន​មក​លេង​កម្ពុជា ចំនួន ២លាន ៣សែននាក់ គិត​ជា​ទឹកប្រាក់​ប្រមាណ​ជិត ២ពាន់លានដុល្លារ ($1.8 billion) ខណៈឆ្នាំ២០២៣ នេះ​ក្រសួងទេសចរណ៍​រំពឹង​ថា នឹង​មាន​ភ្ញៀវទេសចរចិន​មក​កម្សាន្ត​នៅ​កម្ពុជា​ជាង ២លាននាក់។

អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួង​ទេសចរណ៍ លោក តុប សុភ័គ ប្រាប់​វិទ្យុអាស៊ីសេរី​កាល​ពី​យប់​ថ្ងៃទី២៨ ខែមករា​ថា កម្ពុជា​មិនមែន​ធ្វើ​ពិធី​ទទួល​ស្វាគមន៍​តែ​ទេសចរចិន​នៅ​ព្រលាន​យន្តហោះ​នោះទេ ពោល​កម្ពុជា​ទទួល​ស្វាគមន៍​ភ្ញៀវ​អន្តរជាតិ​គ្រប់​ជាតិសាសន៍។ លោកបញ្ជាក់​ថា ការ​ទទួល​ស្វាគមន៍​ភ្ញៀវ​ទេសចរចិន​នេះ គឺ​កម្ពុជា​ចង់​បង្ហាញ​ឱ្យឃើញ​ថា កម្ពុជា និង​ចិន​មាន​ទំនាក់ទំនង​ល្អ។ លោក​ឱ្យ​ដឹង​ទៀត​ថា ទេសចរចិន​នឹង​ហោះហើរ​មក​កម្ពុជា​ក្នុង​មួយ​សប្ដាហ៍​មួយ​ជើង​ហោះហើរ។ លោក តុប សុភ័គបញ្ជាក់​ថា អាជ្ញាធរ​ក៏​គ្រោង​ធ្វើពិធី​ទទួល​ទេសចរចិន​នៅ​ដើម​ខែកុម្ភៈ នៅព្រលានយន្តហោះ​អន្តរជាតិ​ក្នុង​ខេត្តសៀមរាប​ដែរ

«ចំពោះ​វិធានការ​ផ្សេងៗ កម្ពុជា​គឺមិន​មាន​របាំង​អ្វី​ក្នុងការ​ទទួល​ទេសចរ​ហ្នឹងទេ ពោល​គឺ​គ្រប់​ទេសចរ​ទាំងអស់​ដែល​ធ្វើ​ដំណើរ​ចូល​មក​កម្ពុជា ទោះបី​ជា​ជនជាតិ​ណា​ក៏​ដោយ គឺ​ធ្វើ​ដំណើរ​មក​ដោយ​សេរី គឺ​មិន​មាន​ការ​តម្រូវ​ផ្នែក​សុខាភិបាល​នោះ​ទេ»

ស្របពេល​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​បង្ហាញ​ជំហរ​ស្និទ្ធស្នាល​ជាមួយ​មិត្ត​ដែកថែប​របស់​ខ្លួន ជនជាតិចិន​មួយ​ចំនួន​នៅ​កម្ពុជា​មាន​ឥទ្ធិពល​រហូត​ពួកគេ​ខ្លះ​កាន់កាប់​អាវុធ​បាញ់​បោះ​សេរី ជួញដូរ​មនុស្ស​នៅ​កម្ពុជា ខណៈ​អគារ​សហគ្រាស​មួយ​ចំនួន​ក្នុង​ខេត្តព្រះសីហនុ​របស់​ក្រុមឈ្មួញ​ឧកញ៉ា​រកស៊ី​ដាក់​ភាគហ៊ុន​ជាមួយ​ក្រុមហ៊ុន​ចិន រង​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​ថា ជា​កន្លែង​បង្ខាំង​មនុស្ស​ដោយ​ខុសច្បាប់។ លើសពីនេះ ក្រុម​អ្នកជំនាញ​ព្រមាន​ថា ការ​ទទួល​ទេសចរចិន ស្របពេល​ប្រទេសចិន​ផ្ទុះជំងឺកូវីដ-១៩នេះ កម្ពុជា​ក៏​អាច​ប្រឈម​ហានិភ័យ​រីករាលដាល​ជំងឺកាចហាវ​នេះ​ជាថ្មី ប្រសិន​រដ្ឋាភិបាល​គ្មាន​វិធាន​រឹត​បន្តឹង​ផ្នែក​សុខាភិបាល។

ស្នងការ​នគរបាល​ខេត្តព្រះសីហនុ​លោក ជួន ណារិន្ទ ធ្លាប់​ប្រាប់​វិទ្យុអាស៊ីសេរី​ថា លោក​ប្ដេជ្ញា​នឹង​វិធានការ​ដោយ​គ្មានការលើកលែង​ចំពោះ​ជនបរទេស​ណា​ដែល​ប្រព្រឹត្ត​បទល្មើស​ក្នុង​ខេត្តព្រះសីហនុ។

អ្នក​សម្រួបសម្រួល​សមាគម​ការពារ​សិទ្ធិមនុស្ស​អាដហុក (ADHOC) ប្រចាំ​ខេត្តព្រះសីហនុ អ្នកស្រី ជៀប សុធារី ស្នើ​ដល់​អាជ្ញាធរ​ពង្រឹង​ការ​អនុវត្ត​ច្បាប់​ដែល​មាន​ស្រាប់ ក្រោយ​ពី​លំហូរ​ជនជាតិចិន​ត្រឡប់​មក​ក្រុងព្រះសីហនុ​វិញ។ អ្នកស្រី​បន្ថែម​ថា កន្លងទៅ ជនបរទេស​ខ្លះ​ធ្វើ​សកម្មភាព​ចាញ់​គ្នា​ជា​សាធារណៈ​មិន​ត្រឹមតែ​ប៉ះពាល់​សន្តិសុខ​សាធារណៈ និង​ការ​ប្រកបរបរ​ពលរដ្ឋ​តែ​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ប៉ុន្តែ​វា​ប៉ះពាល់​ដល់​មុខមាត់​ប្រទេសជាតិ​ទាំងមូល៖

«បញ្ហា​សន្តិសុខ​សណ្ដាប់ធ្នាប់​ហ្នឹង​គឺវា​ពាក់ព័ន្ធ​ការ​រស់នៅ​របស់យើង​ទាំងអស់​គ្នា ដែល​ជា​ប្រជាពលរដ្ឋ​នៅ​ខេត្តព្រះសីហនុ។ យើង​ធ្លាប់​តែ​រស់នៅ​សុខដុមរមនា ហើយ​ការ​បើកចំហ​ឱ្យ​ជនបរទេស​ចូល​មក ប៉ុន្តែ​ជនបរទេស​កន្លងមក​ដូចជា​ជនជាតិ​អឺរ៉ុប​កម្រ​ឃើញ​មាន បទល្មើស​ពាក់ព័ន្ធ​ប្រើប្រាស់​អាវុធ​ដែរ។ តែ​នៅ​ពេល​ដែល​យើង​ឱ្យ​ជនជាតិ​បរទេស គាត់​ជនជាតិចិន​មក​រកស៊ី​នៅ​ក្នុង​ខេត្តព្រះសីហនុ រឿង​ប្លែកៗ​ចេះ​តែ​កើត​មាន រហូត​មាន​ការ​ប្រើប្រាស់​អាវុធ ចាប់​ជំរិត​ធ្វើទារុណកម្ម ឬ​ការ​សម្លាប់ ឬ​បាញ់​សម្លាប់​ហើយ​ទម្លាក់»

មន្ត្រីសង្គម​ស៊ីវិល​រូបនេះ អំពាវនាវ​ដល់​រដ្ឋាភិបាល​ថា ទន្ទឹម​នឹង​មាន​ប្រកាស​ទទួល​ទេសចរ​អន្តរជាតិ​ឱ្យ​ចូល​មក​កម្ពុជា រដ្ឋាភិបាល​គួរ​មាន​យន្តការ​គ្រប់គ្រង​ពួកគាត់​ឱ្យ​មាន​ប្រសិទ្ធភាព។ លើសពីនេះ​អ្នកស្រី ជៀប សុធារី ចង់​ឃើញ​រដ្ឋាភិបាល​កៀរគរ​អ្នកជំនួញ​បរទេស​ណា​ដែល​មក​វិនិយោគ​នៅ​កម្ពុជា​ក្រៅ​ពី​វិស័យ​បនល្បែង ព្រោះ​អ្នកស្រី​យល់ថា វិស័យ​បនល្បែង​នេះ​ឯង​ដែល​បណ្ដាល​ឱ្យ​កើត​មាន​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​គ្រឿងញៀន ការ​ជួញដូរ​អាវុធ និង​ការជួញដូរ​មនុស្ស ជាដើម៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។

បញ្ចេញ​មតិយោបល់៖

បញ្ចូលមតិរបស់អ្នកដោយបំពេញទម្រង់ខាងក្រោមជាអក្សរសុទ្ធ។ មតិនឹងត្រូវសម្រេចដោយអ្នកសម្របសម្រួល និងអាចពិនិត្យកែប្រែឲ្យស្របតាម លក្ខខណ្ឌនៃការប្រើប្រាស់ របស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី។ មតិនឹងមិនអាចមើលឃើញភ្លាមៗទេ។ វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះខ្លឹមសារនៃមតិដែលបានចុះផ្សាយឡើយ។ សូមគោរពមតិរបស់អ្នកដទៃ ហើយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការពិត។