អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិរកឃើញថា អំពើពុករលួយនៅតែជាឧបសគ្គចម្បង ប៉ះពាល់ដល់ការអភិវឌ្ឍប្រទេសកម្ពុជា លើគ្រប់វិស័យរួមមាន វិស័យនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងវិស័យយុត្តិធម៌ជាដើម។ សង្គមស៊ីវិលជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាល ប្ដេជ្ញាឱ្យមុតមាំដោះស្រាយបញ្ហាអំពើពុករលួយឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព។
អង្គការ តម្លាភាពអន្តរជាតិ (Transparency International) នៅថ្ងៃទី១១ ខែកុម្ភៈ បានផ្សាយ របាយការណ៍ជាថ្មីទៀត ដោយរកឃើញថា ស្ថានភាពអំពើពុករលួយនៅកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ២០២៤ គឺកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ បើធៀបនឹងឆ្នាំ២០២៣ ដោយទទួលបានពិន្ទុ ២១ លើពិន្ទុខ្ពស់បំផុតចំនួន ១០០ គឺថយចុះមួយពិន្ទុទៀត។
អង្គការនេះចាត់ទុកថា ពិន្ទុថយនេះធ្វើឱ្យកម្ពុជាស្ថិតក្នុងចំណាត់ថ្នាក់លេខ១៥៨ ក្នុងចំណោម ១៨០ ប្រទេស ដែលបានវាយតម្លៃពីស្ថានភាពអំពើពុករលួយ។ លទ្ធផលនេះគួរឱ្យព្រួយបារម្ភ ដោយសារតែពិន្ទុសន្ទស្សន៍នៃអំពើពុករលួយ (CPI) របស់កម្ពុជា ក្នុងចន្លោះ ២០ ពិន្ទុ នៅតែតិចតួចនៅឡើយ ក្នុងរយៈពេលមួយទសវត្សរ៍កន្លងមកនេះ។
របាយការណ៍បន្ថែមថា កម្ពុជានៅតែស្ថិតក្នុងចំណាត់ថ្នាក់ទាបលំដាប់ទី២ ក្នុងតំបន់អាស៊ាន ដែលនាំមុខប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា (Myanmar) តែមួយប៉ុណ្ណោះ។
របាយការណ៍វាយតម្លៃថា ពិន្ទុសន្ទស្សន៍ (CPI) ឆ្នាំ២០២៤នេះបង្ហាញថា កម្ពុជាបន្តបោះជំហានយឺតយ៉ាវ ប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ ដែលបង្ហាញឱ្យឃើញនូវចំណុចខ្សោយបន្តកើតមាន រួមមានអភិបាលកិច្ច ខ្វះសុចរិតភាពស្ថាប័ន និងកង្វះកិច្ចប្រឹងប្រែងប្រយុទ្ធ ប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ។
បន្ថែមពីនេះទៀត ថ្វីត្បិតតែកម្ពុជាមានផ្នែកខ្លះមានភាពប្រសើរឡើងបន្តិចបន្តួចក្តី ការថយចុះនៅផ្នែកផ្សេងទៀត នៅតែមានច្រើនលើសលប់ដដែល។ ប្រការនេះហើយ ដែលទាមទារឱ្យមានកិច្ចប្រឹងប្រែង ដើម្បីពង្រឹងគណនេយ្យភាពនយោបាយ និងនីតិរដ្ឋ។ រីឯបញ្ហាកង្វះឆន្ទៈនយោបាយនៅតែជាឧបសគ្គសំខាន់នៅឡើយ។
អំពើពុករលួយ «គំរាមកំហែងសកលលោក»
ប្រធានអង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ លោក ហ្វ្រ័ងស្វ័រ វ៉ាលេរាន (François Valérian) ថ្លែងក្នុងរបាយការណ៍ថា អំពើពុករលួយ គំរាមកំហែងសកលលោកបន្តបំផ្លាញមិនត្រឹមតែ ការអភិវឌ្ឍប៉ុណ្ណោះទេ វាក៏ជាមូលហេតុធ្វើឱ្យថមថយលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ អស្ថិរភាព និងការរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្ស។
លោកបន្តថា សហគមន៍អន្តរជាតិ និងគ្រប់ជាតិសាសន៍ទាំងអស់ ត្រូវតែដោះស្រាយអំពើពុករលួយជាអាទិភាពកំពូល និងយូរអង្វែង ហើយបញ្ហានេះក៏ជាកត្តាសំខាន់រុញច្រានប្រឆាំងនឹងរបបផ្ដាច់ការ ដើម្បីធានានូវពិភពលោកមានសន្តិភាព សេរី និងនិរន្តរភាព។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចសុំឆ្លើយតបជុំវិញរឿងនេះពីអ្នកនាំពាក្យនាយករដ្ឋមន្ត្រីលោក មាស សោភ័ណ្ឌ និងអ្នកនាំពាក្យរបស់ អង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ លោក សយ ច័ន្ទវិចិត្រ បានទេ នៅថ្ងៃទី១១ កុម្ភៈ។
តម្លាភាព និងគណនេយ្យភាពក្នុងការចាត់ចែងគ្រប់គ្រងធនធានរដ្ឋ
ជុំវិញរឿងនេះ នាយកប្រតិបត្តិអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជាលោក ប៉ិច ពិសី ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា ពិន្ទុ ដែលកម្ពុជាទទួលបាននៅក្នុងឆ្នាំ២០២៤នេះឆ្លុះបញ្ចាំងថា អំពើពុករលួយនៅតែជាឧបសគ្គរាំងស្ទះ ដល់ការអភិវឌ្ឍនៅកម្ពុជាលើគ្រប់វិស័យ។
លោកផ្តល់អនុសាសន៍ថា ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ជារឿងចាំបាច់ណាស់ ដែលភាគីពាក់ព័ន្ធត្រូវដោះស្រាយឱ្យចំទិសដៅ ហើយការពង្រឹងបង់ថ្លៃសេវារដ្ឋបាលក្រៅផ្លូវការ ក៏ជារឿងសំខាន់ ដែលត្រូវដោះស្រាយដែរ ដើម្បីកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់ជីវភាពពលរដ្ឋ។
លោក ប៉ិច ពិសី៖ «ធានានូវតម្លាភាពនិងគណនេយ្យភាពក្នុងការចាត់ចែងគ្រប់គ្រងធនធានរដ្ឋគឺជាកិច្ចចាំបាច់ដែលទាមទារឱ្យជំរុញបន្ថែម ដើម្បីឱ្យរដ្ឋាភិបាលពង្រឹងវិស័យនេះឱ្យបានគួរសម ជាពិសេសគឺច្បាប់សិទ្ធិទទួលបានព័ត៌មាន ច្បាប់ការពារសាក្សីជនរងគ្រោះ និងអ្នកជំនាញជាដើមដែលកំពុងតែបង្រៀននោះ។ ប្រសិនបើយើងប្រឹងប្រែងបន្ថែមទៀតវានឹងអាចកើនសន្ទុះ ទទួលបានពិន្ទុបន្ថែមទៀត»។
អង្គការតម្លាភាពកម្ពុជាផ្តល់អនុសាសន៍ឱ្យ រដ្ឋាភិបាល ត្រូវប្រឹងប្រែងធ្វើកំណែទម្រង់ លុបបំបាត់អំពើពុករលួយ ដោយត្រូវអនុវត្តវិធានការសំខាន់ៗមួយចំនួនរួមមាន ត្រូវផ្ដន្ទាទោសរាល់អំពើពុករលួយទាំងទ្រង់ទ្រាយតូចឬធំ ឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព និងលើកកម្ពស់សេរីភាពប្រជាធិបតេយ្យ រួមមានសេរីភាពបញ្ចេញមតិ សិទ្ធិជួបជុំ និងការប្រមូលផ្តុំរបស់ពលរដ្ឋជាដើម។
ជាមួយគ្នានេះ រដ្ឋាភិបាលក៏ត្រូវធានាយុត្តិធម៌ សម្រាប់អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងលើកកម្ពស់តួនាទីសំខាន់របស់ពួកគេផងដែរ។
ប្រទេសដែលទទួលបានចំណាត់ថ្នាក់លេខ១ នៃសន្ទស្សន៍អំពើពុករលួយគឺប្រទេសដាណឺម៉ាក (Denmark) ចំណាត់ថ្នាក់លេខ២ ប្រទេសហ្វាំឡង់ (Finland) និងចំណាត់ថ្នាក់លេខ៣ ប្រទេសសិង្ហបុរី (Singapore)។ រីឯ ចំណាត់ថ្នាក់បាតតារាងគឺប្រទេសសូដង់ខាងត្បូង (South Sudan) និងប្រទេសសូម៉ាលី (Somalia) នៅក្នុងទ្វីបអាហ្វ្រិក (Africa)៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។