ជីធម្មជាតិ គឺសំដៅដល់អាចម៍គោក្របី ស្លឹកឈើ និងកាកសំណល់ផ្សេងទៀតដែលកសិករប្រមូលទុកចាក់ស្រែនៅរៀងរាល់ដើមរដូវវស្សា។ តើកសិករត្រូវប្រើជីដូចម្ដេច ទើបត្រឹមត្រូវតាមលក្ខណៈបច្ចេកទេសកសិកម្ម?
ដំណាំគ្រប់ប្រភេទដែលធ្វើនៅលើផ្ទៃដីដដែលៗ ត្រូវបន្ថែមជីធម្មជាតិ ឬជីគីមីជាប្រចាំដែរ ដើម្បីរក្សាទិន្នផល ឬធ្វើឲ្យដំណាំដុះលូតលាស់ល្អ។ បច្ចុប្បន្ន បរិមាណជីធម្មជាតិដែលកសិករប្រមូលយកទៅចាក់ក្នុងស្រែមានតិចតួច ដោយកសិករនិយមប្រើជីគីមីជំនួសវិញ។ បរិបទនេះ ដោយសារកសិករប្ដូរទម្លាប់ពីការចិញ្ចឹមគោក្របីយកអាចម៍ចាក់ស្រែ និងធ្វើជាកម្លាំងអូសទាញ មកប្រើគោយន្តជំនួសវិញ។
មន្ត្រីជំនាញកសិកម្ម លើកទឹកចិត្តឲ្យកសិករប្រើជីធម្មជាតិ ដើម្បីកែលំអដី ឬបំប៉នដំណាំ ខណៈកសិករខ្លះនៅប្រកាន់ខ្ជាប់ការប្រើប្រាស់ជីធម្មជាតិដាក់ស្រែរបស់ពួកគេរាល់ឆ្នាំ ប៉ុន្តែដាក់មិនបានត្រឹមត្រូវ។
ប្រធានការិយាល័យក្សេត្រសាស្ត្រ និងផលិតភាពកសិកម្មនៃមន្ទីរកសិកម្មខេត្តកំពង់ឆ្នាំង លោក ជា សុផុន មានប្រសាសន៍ថា កសិករមានទម្លាប់យកជីអាចម៍គោក្របី និងស្លឹកឈើដែលគាត់ប្រមូលទុកក្នុងរណ្ដៅជីសម្រាប់ដាក់ស្រែប្រចាំឆ្នាំនោះ ទៅចាក់ក្នុងស្រែតាំងអំឡុងខែមេសា ឬក្រោយនេះបន្តិច។ លោកថា ទម្លាប់ប្រើជីបែបនេះ គឺមិនត្រឹមត្រូវតាមលក្ខណៈបច្ចេកទេសកសិកម្មឡើយ៖« ការដាក់ជីក្នុងស្រែនៅមុន ឬក្រោយចូលឆ្នាំ ឬពេលទំនេរ គឺទី១ គាត់គិតថាពេលគាត់ទំនេរ ហើយទី២ ទៀត ពេលភ្លៀងខ្លាចជាប់ផុងរទេះ ឬពិបាកយកជីទៅដាក់ក្នុងស្រែ។ នេះជាកត្តាសត្យានុម័តមួយដែលយើងមិនអាចទប់ស្កាត់បានទេ ប៉ុន្តែអ្វីដែលសំខាន់ គឺចង់ឲ្យកសិករអនុវត្តទៅតាមការណែនាំខ្លះ ដូចពាក់ព័ន្ធនឹងការដាក់ជីជាមុំចង្ក្រាន ហើយកាប់ដីស្រទាប់លើមកគ្របជីហ្នឹងឲ្យជិត »។
ក្នុងករណីដែលកសិករនៅមានទម្លាប់ចាក់ជីអាចម៍គោក្របីនៅពេលក្ដៅហួតហែង ត្រូវជីកអាចម៍ដីស្រទាប់លើទៅគ្របជីដែលបានចាក់ក្នុងស្រែនោះ ដើម្បីកុំឲ្យអាសូតដែលមានក្នុងជីនោះ ត្រូវក្ដៅហើរអស់។ ទោះជាយ៉ាងណា កសិករគួរកើបជីពីផ្ទះទៅចាក់ស្រែមុនពេលភ្ជួរដាស់ដីលើកទី១ ត្រឹមរយៈពេល ១ថ្ងៃ ឬ ២ថ្ងៃយ៉ាងយូរ ព្រោះមិនចាំបាច់ហត់ជីកដីលុប និងមិនបារម្ភខ្លាចបាត់គុណភាពជីនោះទេ។
លោក ជា សុផុន ណែនាំឲ្យកសិករបែងចែកផ្ទៃដីស្ទូងស្រូវជាបីផ្នែក ឬកំណត់តាមទំហំដីជាក់ស្ដែងឲ្យសមល្មមនឹងបរិមាណជីដែលមានប្រចាំឆ្នាំ ដើម្បីធានាថា រយៈពេលបីឆ្នាំម្ដង កសិករមានជីធម្មជាតិចាក់លើដីនោះម្ដងទៀត។ ធ្វើដូច្នេះ គឺងាយស្រួលទាំងការដាក់ជីក្នុងស្រែបានសព្វល្អ ហើយកសិករមានពេលប្រមូលជីគ្រប់តម្រូវការ ដើម្បីចាក់លើដីដែលបានកំណត់តាមប្លង់នីមួយៗនោះ៖ « ឆ្នាំទី៣ គាត់ដាក់នៅផ្នែកទី៣ ដល់ឆ្នាំទី៤ គាត់ត្រូវយកមកដាក់នៅផ្នែកទី១ វិញ។ នេះជារយៈពេលនៃការដាក់ជី។ បានន័យថា ជីធម្មជាតិកាលណាយើងដាក់គ្រប់គ្រាន់ ទើបវាអស់ប្រសិទ្ធភាព »។
អាចម៍គោក្របី និងសំរាមស្លឹកឈើ គឺជាប្រភេទជីធម្មជាតិដែលមានអតិសុខុមប្រាណច្រើនជួយឲ្យដីធូរ មានអាសូត ហើយកម្រិតរលាយ ឬអស់ប្រសិទ្ធភាពមានរយៈពេលយូរ គឺអាចរហូតដល់បីឆ្នាំ។
ប្រធានការិយាល័យក្សេត្រសាស្ត្រ និងផលិតភាពកសិកម្ម លោក ជា សុផុន បញ្ជាក់ថា បើកសិករមានជីធម្មជាតិច្រើន ហើយចាក់សព្វដីទៀងទាត់រៀងរាល់បីឆ្នាំម្ដងហើយនោះ សន្ទូងរបស់ពួកគេនឹងលូតលាស់ល្អ ដោយមិនចាំបាច់ប្រើជីគីមីបន្ថែមឡើយ ប៉ុន្តែក្នុងករណីដីខូច ឬខ្វះជីជាតិដោយចាក់ជីធម្មជាតិមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់នោះ កសិករត្រូវប្រើជីគីមីបន្ថែម ដើម្បីបង្កើនការលូតលាស់ដំណាំសិន៖ « ប្រើជីជំនួយ ធ្វើឲ្យការលូតលាស់កាន់តែមានលក្ខណៈប្រសើរឡើង បើសិនជាគាត់បានប្រើសមស្របតាមការណែនាំ តាមកម្រិតណែនាំ តាមប្រភេទជី តាមពេលវេលា បានន័យថាធ្វើឲ្យការលូតលាស់ដែលយើងផ្សំជាមួយជីធម្មជាតិ ប្រសើរជាងយើងប្រើជីធម្មជាតិសុទ្ធ »។
ចំពោះដីស្រែនៅក្បែរប្រភពទឹក កសិករគួរភ្ជួរលុបគល់ជញ្ជ្រាំងរួចដាំបន្លែល្ពៅ និងព្រោះសណ្ដែកបាយ ជាដើម ដើម្បីរក្សាគុណភាពដី និងបន្ថែមជីជាតិលើដីនោះ ដោយសារកាកសំណល់បន្លែ ឬដើមសណ្ដែក ជាប្រភពជីធម្មជាតិមួយផ្នែកផ្ដល់ឲ្យដីកសិកម្ម។ បើបានអនុវត្តរបៀបនេះរាល់ឆ្នាំ កសិករទទួលបានផលប្រយោជន៍ពីរ គឺបានផលដំណាំផង និងមានជីក្នុងដីហើយស្រាប់សម្រាប់រដូវបន្ទាប់៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។