តើរោគសញ្ញានៃជំងឺអូទីហ្សីម (Autism) មានអ្វីខ្លះ?
2021.07.01
ភរិយារបស់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី គឺលោកស្រី ប៊ូ រចនា និងកូនប្រុសតូចដែលមានជំងឺអូទីហ្សឹម កាលរស់នៅលាក់ខ្លួនក្នុងបន្ទប់ជួលមួយនៅក្រៅប្រទេស។ រូបថតថ្ងៃទី២៨ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៧។
RFA
ការសិក្សាស្រាវជ្រាវជាច្រើនបង្ហាញថា ជំងឺអូទីហ្សឹម (Autism) អាចកើតមានឡើងចំពោះទារក នៅពេលចាប់កំណើតក្នុងផ្ទៃម្ដាយ។ ភាគច្រើនកុមារដែលកើតជំងឺនេះ បង្ហាញរោគសញ្ញា នៅពេលអាយុ ចន្លោះពី ៣ខែ ទៅ២ឆ្នាំ។ គេអាចកត់សំគាល់ថា កុមារកើតជំងឺអូទីហ្សឹម ដោយសារកុមារនោះចូលចិត្តនៅម្នាក់ឯង មិនចាប់អារម្មណ៍ចំពោះអ្នកនៅជុំវិញខ្លួន អាយុដល់២ឆ្នាំហើយ នៅមិនទាន់ចេះនិយាយ និងពេលខឹងម្តងៗមិនចង់ឱ្យគេលួងលោម ជាដើម។
តើអាចមានវិធីណាខ្លះ ដើម្បីការពារនិងព្យាបាលអ្នកជំងឺអូទីហ្សឹម?
ក្រុមគ្រូពេទ្យជំនាញកុមារ ឱ្យដឹងថា ជំងឺអូទីហ្សឹម គឺជាប្រភេទពិការភាព នៃការអភិវឌ្ឍខួរក្បាលនិងផ្លូវចិត្តរបស់កុមារ ដែលជាហេតុនាំឱ្យប៉ះពាល់ទៅដល់ការលូតលាស់រាងកាយ សតិបញ្ញាស្មារតី ប៉ះពាល់ផ្នែកទំនាក់ទំនងសង្គម និងការស្ដែងចេញនូវអាកប្បកិរិយារបស់កុមារ។ កុមារអូទីហ្សឹម ពិបាកក្នុងការប្រាស្រ័យទាក់ទងជាមួយអ្នកដទៃ រួមមាន ឪពុកម្ដាយ បងប្អូន និងកុមារដទៃ ដោយបង្ហាញកាយវិការ ចរិតឫកពារ ខុសប្លែកពីមនុស្សធម្មតា។
គេហទំព័រសុខភាពវិបអឹមឌី (WebMD) នៅសហរដ្ឋអាមេរិក ឱ្យដឹងថា កុមារកើតជំងឺអូទីហ្សឹម ភាគច្រើនបង្ហាញរោគសញ្ញាក្នុងអាយុចន្លោះចាប់ពី១ឆ្នាំ ទៅ២ឆ្នាំ ដូចជា កុមារនោះចូលចិត្តធ្វើកាយវិការក្ដាប់ដៃ ទះដៃ បក់ដៃ យកក្បាលទៅបោកទង្គិចនឹងវត្ថុដែលនៅជិតខ្លួន រឹងរូស ស្រែកយំខ្លាំងៗទាមទារអ្វីមួយ មានអារម្មណ៍ឆាប់ប្រែប្រួល ខឹងឆេវឆាវច្រើន ជាដើម។ បន្ថែមពីនេះ កុមារកើតអូទីហ្សឹម អាយុ២ឆ្នាំហើយ មិនអាចឆ្លើយតប នៅពេលហៅចំឈ្មោះ មិនចូលចិត្តសម្លឹងមើលភ្នែកអ្នកណាឡើយ ហើយស្ថានភាពរបស់ពួកគេ អាចប្រែប្រួលទៅតាមកុមារនីមួយៗ និងកម្រិតពិការភាព។
គេហទំព័រដដែលបន្តថា គេមិនអាចដឹងច្បាស់ពីមូលហេតុនាំឱ្យកុមារជំងឺអូទីហ្សឹមទេ ក៏ប៉ុន្តែជំងឺនេះ អាចបណ្តាលមកពី ហ្យីន (Gene) ឬតំណពូជ និងបញ្ហាផ្សេងៗក្នុងពេលចាប់កំណើត រួមផ្សំនឹងកត្តាបរិស្ថាន។ គេនៅមិនទាន់មានការស្រាវជ្រាវណាមួយដែលបញ្ជាក់អំពីមូលហេតុនាំឱ្យកុមារកើតជំងឺអូទីហ្សឹម ដោយសារចាក់វ៉ាក់សាំងការពារ ឬម្ដាយឆ្លងមេរោគនៅពេលមានគភ៌នោះ នៅឡើយទេ។ ក្នុងករណីកម្រខ្លះ ទារកមានពិការភាពដោយសារម្ដាយប៉ះពាល់ ឬស្រូបក្លិនគីមី នៅពេលមានគភ៌។
ប្រធានសមាគមគ្រូពេទ្យគុណធម៌កម្ពុជា លោកវេជ្ជបណ្ឌិត អ៊ូច វុឌ្ឍី មានប្រសាសន៍ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា អ្នកកើតជំងឺអូទីហ្សឹម វិវត្តខុសៗគ្នានិងចែកចេញជា៣ដំណាក់កាល។ លោកបន្តថា កុមារដែលមានជំងឺអូទីហ្សឹម ត្រូវការកិច្ចគាំទ្រខ្លាំង ពីឪពុកម្ដាយ សមាជិកក្នុងគ្រួសារ ឬអាណាព្យាបាល និងទទួលសេវាព្យាបាលពីក្រុមគ្រូពេទ្យជំនាញ៖ «ជំងឺអូទីហ្សឹមចែកចេញជា ៣ ដែលដំណាក់កាលទី១ អ្នកជំងឺយើងអាចមើលជា យើងអាចជួយគាត់បាន។ ដំណាក់កាលទី២ អាចឲ្យគាត់និយាយម្នាក់ឯង វង្វេងវង្វាន់ ហើយគិតច្រើន ជួនកាលគិតខុសរឿង។ ដំណាក់កាលទី៣ ដូចមនុស្សឆ្កួតអ៊ីចឹង ដើរពេញផ្លូវនិយាយតែម្នាក់ឯង។ ក្នុងសង្គមយើងសព្វថ្ងៃ ឃើញមនុស្សអ៊ីចឹងហើយ យើងមិនលើកទឹកចិត្តបែរជាស្តីឲ្យ វាយធ្វើបាបគ្នា កាន់តែធ្វើឲ្យបាក់ទឹកចិត្តកាន់តែខ្លាំង...»។
គេហទំព័រសុខភាពវិបអឹមឌី (WebMD) ឲ្យដឹងផងដែរថា ជំងឺអូទីហ្សឹមនេះគេមិនអាចធ្វើតេស្តឈាម ឬថតខួរក្បាល ដើម្បីបញ្ជាក់ពីរោគសញ្ញាទាំងនេះបានទេ ក៏ប៉ុន្តែសំខាន់បំផុត មាតាបិតាត្រូវយកកូនទៅជួបជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិតកុមារ ឬគ្រូពេទ្យផ្នែកចិត្តសាស្ត្រ ដើម្បីសាកសួរ និងពិនិត្យមើល ពីសកម្មភាព និងកាយវិការរបស់ពួកគេ។
ការស្រាវជ្រាវបង្ហាញថា ការស្វះស្វែងរកជំនួយភ្លាមៗ ដល់កុមារកើតជំងឺអូទីហ្សឹមនៅអាយុក្មេង នឹងអាចផ្ដល់លទ្ធផលជាវិជ្ជមានដល់ពួកគេ ក្នុងជីវិតរស់នៅទៅថ្ងៃអនាគត។ ទោះបីថា អូទីហ្សឹមពាក់ព័ន្ធ ការលូតលាស់និងសរសៃប្រសាទក៏ដោយ ក៏ក្មេងមួយចំនួនអាចមានសមត្ថភាពក្នុងការរៀនសូត្រ ការគិត និងការដោះស្រាយបញ្ហាបានលឿនយ៉ាងឆាប់រហ័សបានដែរ។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត អ៊ូច វុឌ្ឍី មានប្រសាសន៍បន្តថា ឪពុកម្ដាយត្រូវធ្វើជាគំរូដ៏ល្អសំរាប់កូនៗ និងបង្ហាត់បង្ហាញពីសារសំខាន់នៃការប្រាស្រ័យទាក់ទងក្នុងក្រុមគ្រួសារ និងជាមួយអ្នកដទៃ។ ប្រសិនបើមានកូន កើតជំងឺអូទីហ្សឹម ត្រូវបង្កើនយកចិត្តទុកដាក់បន្ថែម ចំពោះអាកប្បកិរិយាប្រែប្រួល និងតម្រូវការចាំបាច់របស់ពួកគេ៖ «ស្ថានភាពគ្រួសារមួយដ៏ល្អ អាចព្យាបាលជំងឺអូទីហ្សឹមពីកំណើត ប៉ុន្តែស្ថានភាពក្រុមគ្រួសារមិនល្អ បាក់បែកគ្នា ឃោរឃៅ លែងលះគ្នា ឪពុកសម្លាប់ម្តាយ ម្តាយក្បត់ឪពុក អ៊ីចឹងកាន់តែធ្វើឲ្យក្មេងហ្នឹងកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំង។ ឪពុកម្តាយដែលដឹងកូនអ៊ីចឹង ត្រូវលើកទឹកចិត្តក្មេងជានិច្ច កុំបង្ខំឲ្យធ្វើអ្វីនោះទេ ប្រសិនបើក្មេងហ្នឹងមិនចង់ធ្វើអ្វី កុំបង្ខំក្មេងហ្នឹងឲ្យសោះ ជាហេតុនាំឲ្យវាកាន់តែបាក់ទឹកចិត្តកាន់តែខ្លាំង...»។
ក្រុមវេជ្ជបណ្ឌិតជំនាញលើកឡើងថា វិធីល្អបំផុតដើម្បីជៀសវាងកុំឱ្យទារកកើតជំងឺអូទីហ្សឹម ម្ដាយនៅពេលមានគភ៌ ត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ខ្លាំងអំពីសុខភាពរបស់ខ្លួន និងទារកក្នុងផ្ទៃ។ សំខាន់ជាងនេះទៀត គឺត្រូវទៅជួបពិគ្រោះយោបល់ជាមួយគ្រូពេទ្យទៀងទាត់ ដើម្បីពិនិត្យការលូតលាស់របស់ទារកក្នុងផ្ទៃ និងលេបថ្នាំវីតាមីន ឬថ្នាំជំនួយផ្សេងៗទៀត ទៅតាមវេជ្ជបញ្ជារបស់គ្រូពេទ្យ។ គ្រូពេទ្យជំនាញផ្តល់ដំបូន្មានថា ស្ត្រីមានគភ៌ត្រូវប្រុងប្រយ័ត្នជាទីបំផុត ដោយកុំប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន និងគ្រឿងស្រវឹងជាដើម។ ប្រសិនបើស្ត្រីមានគភ៌ មានជំងឺ ឬមានបញ្ហាសុខភាពណាមួយ មុនលេបថ្នាំអ្វីមួយ ត្រូវពិគ្រោះយោបល់ជាមួយគ្រូពេទ្យជាមុនសិន។
របាយការណ៍ស្រាវជ្រាវដដែលបន្តថា កម្រិតធ្ងន់ធ្ងរនៃជំងឺអូទីហ្សឹម ប្រែប្រួលពីកុមារម្នាក់ទៅកុមារម្នាក់ទៀត។ កុមារខ្លះ អាចធំឡើង រស់នៅធម្មតាដូចគេឯង ក៏ប៉ុន្តែ មានករណីខ្លះ ពិការភាពធ្ងន់ធ្ងរ តម្រូវឱ្យពួកគេត្រូវរស់នៅកន្លែង ផ្ដល់សេវាថែទាំសុខភាព។
កម្ពុជា គ្មានតួលេខច្បាស់លាស់ពីអត្រាកុមារកើតជំងឺអូទីហ្សឹមទេ ប៉ុន្តែប្រធានអង្គការជំនួយនៃក្តីសង្ឃឹមសំរាប់ជនពិការខ្សោយសតិបញ្ញា និងអូទីហ្សឹម (the Hands of Hope Community organization) លោក ចាន់ សារិន ប្រាប់កាសែតក្នុងស្រុកថា បច្ចុប្បន្ន កុមារកើតជំងឺអូទីហ្សឹមនៅកម្ពុជា អាចមានចន្លោះពី ៥ពាន់ ទៅដល់ ១ម៉ឺននាក់។
កាលពីដើមខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១ ក្រសួងអប់រំ បានប្រកាសផ្តល់ជំនួយថវិកា និងយកអង្គការជំនួយនៃក្តីសង្ឃឹមនេះ មកគ្រប់គ្រងវិញ ដែលជាផ្នែកមួយនៃកិច្ចប្រឹងប្រែងដើម្បីពង្រីកនិងផ្សព្វផ្សាយគុណភាពអប់រំពិសេស សំរាប់កុមារមានជំងឺអូទីហ្សឹម នៅប្រទេសកម្ពុជា៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- អ្នកតាមដាននយោបាយថា អាមេរិកដាក់ទណ្ឌកម្ម លោក លី យ៉ុងផាត់ ជាការកាត់ផ្ដាច់សរសៃឈាមសេដ្ឋកិច្ចរបស់បក្សកាន់អំណាច
- កញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ រក្សាជំហរតស៊ូ ដើម្បីសេរីភាពសហជីព និងការពារផលប្រយោជន៍កម្មករក្រោយមានសេរីភាព
- ហេតុអ្វីបានជាអាមេរិកដាក់ទណ្ឌកម្ម «ស្តេចកោះកុង»?
- សមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួន លោក ហោ សុខុន អតីតព្រះចៅអធិការវត្តច្បារអំពៅ និងមនុស្ស ៣ទៀត
- ក្រសួងការបទេស និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាចាត់ទុកថា ជារឿងអយុត្តិធម៌ ដែលក្រសួងរតនាគារសហរដ្ឋអាមេរិកដាក់ទណ្ឌកម្មលើលោក លី យ៉ុងផាត់