ສື່ມວນຊົນລາວ ຍັງພົບພໍ້ ບາງຂໍ້ຈຳກັດ ໃນການສະເໜີຂ່າວ

ໃນວັນທີ 13 ສິງຫາ 2024 ທີ່ຈະມາເຖິງນີ້ ຖືກກຳນົດໃຫ້ເປັນ ວັນສື່ມວນຊົນ ແລະ ການພິມຈຳໜ່າຍ ແຫ່ງຊາດລາວ ຄົບຮອບ 74 ປີ, ເຊິ່ງບັນດາຜູ້ສື່ຂ່າວ, ນັກຂ່າວ, ໂຕແທນສຳນັກຂ່າວ ແລະ ສຳນັກພິມຕ່າງໆ ກໍຈະລະນຶກເຖິງວັນດັ່ງກ່າວ ເພື່ອສະທ້ອນການເຮັດວຽກ ຂອງພວກຕົນ ໃນໄລຍະ 1 ປີທີ່ຜ່ານມາ.

ໃນປີນີ້, ນັກຂ່າວລາວ ຈຳນວນບໍ່ໜ້ອຍ ຍັງເຫັນວ່າ ການນຳສະເໜີຂ່າວສານ ໃນລາວ ຍັງເປັນໄປ ແບບມີເສຣີພາບຢູ່, ແຕ່ກໍມີຂໍ້ຈຳກັດ ຫຼາຍດ້ານ ແລະ ຂ່າວສານ ທີ່ມີລັກສະນະຕ້ອງຕິ ການເຮັດວຽກ ຂອງລັດຖະບານ ແມ່ນບໍ່ສາມາດເຮັດໄດ້ເລີຍ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ນັກຂ່າວ ມີແຕ່ສະເໜີຂ່າວທົ່ວໄປ, ອີງຕາມຄວາມເວົ້າ ຂອງນັກຂ່າວລາວ ທີ່ເປັນນັກຂ່າວອິດສະຫຼະ ນາງໜຶ່ງ ຜູ້ຂໍສງວນຊື່ ທີ່ໄດ້ກ່າວຕໍ່ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ໃນວັນທີ 5 ສິງຫາ 2024 ນີ້ວ່າ:

“ກະມີຂໍ້ຈຳກັດຄືກັນ. ສ່ວນຫຼາຍຫັ້ນ ແມ່ນຂ່າວທົ່ວໄປຫັ້ນແຫຼະ ຖືວ່າເຮັດໄດ້ຢູ່, ແຕ່ວ່າ ຈະບໍ່ໂຈມຕີລັດຖະບານ.”

ຍານາງກ່າວຕື່ມວ່າເຖິງແມ່ນວ່າ ການເຮັດວຽກ ຂອງສື່ມວນຊົນ ທີ່ເປັນອິດສະຫຼະ ແລະ ບໍ່ໄດ້ສັງກັດໜ່ວຍງານໃດ ກໍຍັງຖືກຈຳກັດ ໃນການນຳສະເໜີຂ່າວສານ ແລະ ກໍຕ້ອງໄດ້ຜ່ານການກວດກາ ຈາກພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກ່ອນ ເພື່ອບໍ່ໃຫ້ເປັນຂ່າວ ທີ່ສ້າງຄວາມເສື່ອມເສຍ ຕໍ່ວຽກງານການເມືອງ ຂອງພາກລັດ ຫຼືໂຈມຕີແນວຄິດ ຂອງພັກ.

ຜູ້ທີ່ເຮັດວຽກ ໃນຂະແໜງສື່ມວນຊົນລາວ ອີກທ່ານໜຶ່ງ ທີ່ນຳສະເໜີຂ່າວສານ ຢູ່ລະດັບຂັ້ນເມືອງ ກໍຍອມຮັບວ່າ ສຳລັບເຫດການ ບາງເຫດການ ທີ່ເປັນຂ່າວ ໃນດ້ານບໍ່ດີ ທີ່ສົ່ງຜົນຕໍ່ຄວາມເຊື່ອໝັ້ນ ຂອງຊາວບ້ານ ກໍຈະຖືກສະຫງວນ ບໍ່ໃຫ້ມີການນຳສະເໜີຂ່າວ ແບບກົງໄປກົງມາປານໃດ. ຍົກໂຕຢ່າງ, ຂ່າວເຫດການ ຄົນບໍ່ດີ ຖິ້ມສານເຄມີ ຫຼືຖິ້ມເສດຂີ້ເຫຍື້ອ ລົງໃສ່ຫ້ວຍນ້ຳ ຢູ່ເມືອງງອຍ ແຂວງຫຼວງພຣະບາງ ເມື່ອເດືອນທີ່ຜ່ານມານັ້ນ, ມາຮອດປັດຈຸບັນ ກໍບໍ່ໄດ້ມີການຖະແຫຼງຂ່າວ ຊີ້ແຈງ ລາຍລະອຽດເທື່ອ, ອັນເປັນໂຕຢ່າງໜຶ່ງ ທີ່ສື່ມວນຊົນລາວ ຍັງມີຂໍ້ຈຳກັດຢູ່. ດັ່ງທ່ານກ່າວ ໃນມື້ດຽວກັນນີ້ວ່າ:

“ບໍ່ຄ່ອຍໄດ້ເຮັດດອກໂຕນີ້ ມັນເປັນການເສື່ອມເສຍເຂົາເຈົ້ານ່າ, ແຕ່ວ່າເອົາມາດຳເນີນຄະດີ ປັບໃໝ ຖະແຫຼງຂ່າວ, ອອກຂ່າວ ເປັນແບບບຸກຄົນອອກມານີ້ ມັນບໍ່ເຮັດນ່າ ເພາະວ່າມັນເສື່ອມເສຍ.”

ທາງດ້ານຊາວລາວ ນາງໜຶ່ງ ກໍຢາກໃຫ້ສື່ມວນຊົນລາວ ເຮັດໜ້າທີ່ ເປັນກະບອກສຽງ ໃຫ້ແກ່ຊາວບ້ານ ຫຼາຍກວ່ານີ້ແດ່ ເປັນຕົ້ນວ່າ ນຳສະເໜີຂ່າວ ກ່ຽວກັບຜົນກະທົບ ຂອງຊາວບ້ານ ພ້ອມສຳພາດຊາວບ້ານ ທີ່ເດືອດຮ້ອນ ເປັນຕົ້ນວ່າ ໃນໄລຍະທີ່ຍານາງ ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ ຈາກໂຄງການກໍ່ສ້າງ ທາງລົດໄຟລາວ-ຈີນ ໃນກ່ອນໜ້ານີ້ ກໍບໍ່ເຫັນມີສື່ມວນຊົນ ລົງພື້ນຖານມາສຳພາດ ແລະ ນຳສະເໜີຂ່າວ ພໍເທົ່າໃດ. ດັ່ງນັ້ນ, ຊາວບ້ານ ເຮັດໄດ້ພຽງແຕ່ ຂຽນສະແດງຄວາມບໍ່ພໍໃຈ ຜ່ານສື່ສັງຄົມອອນລາຍນ໌ ດ້ວຍຕົນເອງ ແລະ ບາງເທື່ອ ກໍຖືກເຈົ້າໜ້າທີ່ ເອີ້ນໄປຕັກເຕືອນ ພ້ອມບັງຄັບໃຫ້ ລຶບຂໍ້ຄວາມນັ້ນຖິ້ມ. ດັ່ງຍານາງ ກ່າວໃນມື້ດຽວກັນນີ້ວ່າ:

“ບໍ່ເຫັນເຂົາມາເອົາຂ່າວເລີຍ ແລ້ວກໍອັນພວກ ທີ່ຖືກຜົນກະທົບນີ້ ກໍບໍ່ຂ່າວ. ເຂົາເອົາລົງເຟສ ເຂົາເຈົ້າຊ້ຳນ້ຳໃຈ ເຂົາກະຍັງເອົາໄປຕຳຫຼວດ ເພິ່ນໄປຂູ່ໃຫ້ລົບລ້າງເຟສນີ້. ສ່ຽວຂອງເອື້ອຍຫັ້ນ ຄຸມໄປກອງຄະດີພຸ້ນ ບັງຄັບໃຫ້ມັນລຶບລ້າງ.”

ໃນທາງກົງກັນຂ້າມ, ຜູ້ທີ່ເຮັດວຽກ ໃນຂະແໜງສື່ມວນຊົນ ໃນຫຼາຍແຂວງ ພັດຍັງຄົງສືບຕໍ່ ເນັ້ນສະເໜີຂ່າວສານ ກ່ຽວກັບການເຄື່ອນໄຫວ ວຽກງານທາງການເມືອງ ຂອງພັກ-ລັດ ເປັນຫຼັກ ຫຼາຍກວ່ານຳສະເໜີ ຂ່າວດ້ານອື່ນໆ ເພື່ອປະຕິບັດຕາມ ແນວທາງນະໂຍບາຍ ຂອງພັກ ປະຈຳແຕ່ລະແຂວງ ແລະ ເປັນກະບອກສຽງ ໃຫ້ແກ່ຄະນະຜູ້ນຳພາ ຂອງພັກ ໃນແຕ່ລະຂັ້ນ. ອີກທັງກ່ອນຈະເຜີຍແຜ່ຂ່າວສານ ສູ່ສາທາລະນະ ກໍຕ້ອງໄດ້ຜ່ານການກວດແກ້ ຈາກພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກ່ອນທຸກເທື່ອ. ດັ່ງສື່ມວນຊົນລາວ ທີ່ຂໍສະຫງວນຊື່ ແລະ ອົງກອນ ທ່ານໜຶ່ງ ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ໃນວັນທີ 5 ສິງຫາ ນີ້ວ່າ:

“ສ່ວນຫຼາຍ ກະເປັນຂ່າວການນຳ ກອງປະຊຸມອີ່ຫຍັງຕ່າງໆນີ້ແຫຼະ, ຂ່າວເຫດການຫຍັງ ກະມີໝົດຫັ້ນແຫຼະ. ມັນກະບໍ່ຄ່ອຍມີເຫດການຫຍັງ ມັນກະມີແຕ່ຂ່າວກອງປະຊຸມ. ຕ້ອງໄດ້ຜ່ານການກວດກາ ຈາກຫົວໜ້າ ຈາກ ບ.ກ ຂອງໂທລະພາບນີ້ແຫຼະ ເຂົາເຈົ້າກວດແກ້.”

ສ່ວນນັກຂ່າວລາວ ອີກຍານາງໜຶ່ງ ກໍກ່າວວ່າ ນອກຈາກສື່ມວນຊົນລາວ ໄດ້ເນັ້ນນຳສະເໜີຂ່າວສານ ກ່ຽວກັບວຽກງານການເມືອງ ຂອງພັກ ເປັນຫຼັກແລ້ວ ກໍຕ້ອງໄດ້ຜ່ານການກວດແກ້ ເນື້ອຫາຢ່າງຖືກຕ້ອງ ຈຶ່ງຈະສາມາດເຜີຍແຜ່ຂ່າວ ອອກໄປໄດ້, ເຊິ່ງລະດັບການກວດແກ້ ກໍຖືກແບ່ງອອກ ເປັນແຕ່ລະຂັ້ນ ແລ້ວແຕ່ວ່າ ເປັນຂ່າວລະດັບທ້ອງຖິ່ນ ຫຼືຂ່າວລະດັບປະເທດ. ດັ່ງຍານາງ ກ່າວວ່າ:

“ຂ່າວການນຳ ມີບັນນາທິການກວດແກ້ ແລ້ວຈຶ່ງອອກ. ໂອ, ຄັນຂ່າວເປັນພາຍໃນແຂວງ ກໍຜ່ານທາງແຂວງ, ເປັນໃນເມືອງ ກະຜ່ານເມືອງ. ຄັນປະເທດ ກະຜ່ານກະຊວງ.”

ແລະ ເນື່ອງໃນໂອກາດ ໃກ້ວັນສ້າງຕັ້ງສື່ມວນຊົນ ແລະ ການພິມຈຳໜ່າຍ ໃກ້ທີ່ຈະຄົບຮອບ 74 ປີ ໃນມື້ວັນທີ 13 ສິງຫາ 2024 ທີ່ຈະມາຮອດນີ້, ທ່ານ ວັນໄຊ ຕະວິນຍານ, ຮອງຫົວໜ້າຄະນະໂຄສະນາອົບຮົມ ສູນກາງພັກ ທັງເປັນຫົວໜ້າ ບັນນາທິການໃຫຍ່ ໜັງສືພິມປະຊາຊົນ ໄດ້ກ່າວເມື່ອບໍ່ດົນນີ້ວ່າ ສື່ມວນຊົນລາວ ມີຄວາມບຸກໜ້າບືນຕົວ, ດຸໝັ່ນຫ້າວຫັນ ເພື່ອປະກອບສ່ວນ ຢ່າງຕັ້ງໜ້າ ເຂົ້າໃນວຽກງານການເມືອງ ຂອງພັກ ໃນໄລຍະໃໝ່ ແລະ ຮັກສາໄດ້ ເຊິ່ງຄວາມຈົງຮັກ-ພັກດີ ຕໍ່ພັກ-ລັດ ຢ່າງສະເໝີຕົ້ນ ສະເໝີປາຍ ລວມທັງໄດ້ເຮັດໜ້າທີ່ ໂຄສະນາແນວທາງ ນະໂຍບາຍ ຂອງພັກ ທັງເຮັດໜ້າທີ່ຕອບໂຕ້ ພວກຄົນບໍ່ຫວັງດີ ທີ່ໃສ່ຮ້າຍປ້າຍສີ ຕໍ່ລະບອບການປົກຄອງ ແບບໃໝ່ ຂອງລາວ, ອີງຕາມຄວາມເວົ້າ ຂອງທ່ານ ວັນໄຊ ຕະວິນຍານ ທີ່ໄດ້ອ້າງອີງການລາຍງານ ຂອງໜັງສືພິມປະຊາຊົນ.

ອີງຕາມການຈັດລຳດັບ ປະເທດທີ່ໃຫ້ສິດເສລີພາບ ຕໍ່ສື່ມວນຊົນ ຂອງອົງການນັກຂ່າວ ບໍ່ມີພົມແດນ ຫຼື Reporters without borders ປະຈຳປີ 2024, ໄດ້ຈັດໃຫ້ປະເທດລາວ ຢູ່ໃນລຳດັບທີ 153 ຂອງປະເທດ ທີ່ໃຫ້ສິດທິເສລີພາບ ຕໍ່ສື່ມວນຊົນ ຈາກທັງໝົດ 180 ປະເທດທົ່ວໂລກ. ພ້ອມທັງລະບຸວ່າ ລັດຖະບານລາວ ຍັງຄົງຄວບຄຸມສື່ມວນຊົນ ພາຍໃນປະເທດ ຢ່າງເຂັ້ມງວດ ຈົນກາຍເປັນຊ່ອງຫວ່າງ ທີ່ເຮັດໃຫ້ຂໍ້ມູນ ມີຄວາມໜ້າເຊື່ອຖື ໄດ້ໜ້ອຍຫຼາຍ.

ນອກຈາກນີ້, ໃນລາຍງານ ຍັງລະບຸຕື່ມວ່າ ທາງການລາວ ມີການຄວບຄຸມໂຕ ນັກຂ່າວ 2 ຄົນ ແລະ ຜູ້ເຮັດວຽກ ດ້ານສື່ມວນຊົນ ອີກ 1 ຄົນ, ແຕ່ບໍ່ໄດ້ລະບຸຊື່ ແລະ ລາຍລະອຽດ ຢ່າງຄັກແນ່. ສະບາຍດີ.