Uyghur élidiki mekteplerde xitay milly roh terbiyisi kücheytilmekte
2004.09.20
Shinxu'a axbaratidin ashkarlinishiche, Uyghur élidiki barliq bashlan'ghuch we ottura mekteplerde "xitay milliy rohi terbiyisi" namida xitayning milly en'enisi, sen'iti we herqaysi dewir we her qaysi kesiplerdiki kilassik eser hem tarixiy shexisliri qatarliq mezmunlar dersliklerge maslashturup kirgüzülidiken.
Xitay milletchilik rohini Uyghurlargha singdürüsh
Salam radi'o anglighuchilar Uyghur élida Uyghur we xitay mektepliri birleshtürülüp , xitay tili dersi bashlan'ghuch mektep birinchi yilliqidin bashlap ötülgendin sirt , nöwette xitay milletchilik rohini yétishtüridighan mexsus derslikler her qaysi millet oqughuchilirigha singdürülmekte.
Bu yildin bashlap xitay ma'arip ministérliki 9- ayni bashlan'ghuch we ottura mektep oqughuchilirigha milliy roh terbiyisi élip bérish éyi qilip békitken .
Üch ayrilalmasliq
Ürümchi ma'arip idarisi , xitay merkizi hökümitining bu pilanigha masliship , ürümchidiki her qaysi ottura we bashlan'ghuch mekteplerde milliy roh terbiyisini , oqughuchilarni bahalashtiki muhim ölchem qilip kirgüzgen .
Shundaqla nöwette ürümchidiki ottura we bashlan'ghuch mekteplerde idiyiwi exlaq dersliki , siyasiy idiye we edebiyat dersliki, tarixiy shexsler we ijdima'iy jemiyet péni qatarliq dersler tesis qilin'ghandin bashqa matimatika , fizika ximiye derslikliridimu mushu penlerge a'it xitay alimlirini tonushturghandin bashqa , güzel sen'et derside xitay su boyaq resimi , tenterbiye derside xitay chambashchiliqi qatarliqlarmu derslik mezmunlirigha kirgüzülmekchi iken.
Bu yéngi oqush mewsümidin bashlapla , ürümchidiki barliq bashlan'ghuch we ottura mekteplerde , jongxu'a milletlirining inqilap en'enisi terbiyisini asas qilghan teshwéqat pa'aliyetler kücheytilgen .
Ürümchidiki 6- ottura mektepning birinchi yilliqida oquwatqan bir Uyghur oqughuchining éytip bérishiche , mekteplerde élip bériliwatqan xitay milliy rohini urghutush pa'aliyetliride , milletler ittipaqliqini kücheytish , az sanliq milletler xitaylardin ayrilalmasliq , xitaylar az sanliq milletlerdin ayrilalmasliq , hemde aza sanliq milletler bir- biridin ayrilalmasliqtek "üch ayrilalmasliq" siyasi idiye terbiyisi élip bérilmaqta iken .
Uyghur milliy ma'aripi yoqitilmaqta
Igiligen melumatlirimiz we xitayning élan qilghan melumatliridin melumki , xitay hökümiti Uyghur milliy ma'aripini shekil jehettin pütünley özgertish pilanini emilileshtürüsh bilen birge nöwette uning mezmunighimu özgertish kirgüzmekte .
Yeni ötken yili Uyghur ottura we bashlan'ghuch mektep dersliklirige chong özgürüsh kirgüzülup , hetta Uyghur til - edebiyat derslikidiki Uyghur kilassik edebiyat nemunilirining beziliri dersliktin chiqirilip ornigha xitay kilassik edebiyati nemuniliri kirgüzülgen .
Uyghur ma'aripini xitaychilashturush
Xitay hökümitining Uyghur milliy ma'aripini xitaychilashturush herketliri ezeldinla köp qisim Uyghurlarning naraziliqini qozghap kelgen . Nöwette xitay hökümitining Uyghur oqughuchilargha rohiy jehettinmu xitay milly rohini singdürüwatqanliqi chet'ellerdiki Uyghur ziyalilirining kéyinki ewlatlargha bolghan endishilirini qozghimaqta.
Bu heqte ilgiri Uyghur rayonida ma'arip sépida xizmet qilghan , yéqinda chet'elge chiqqan bir Uyghur ziyalisi , özining endishilik pikirlirini bayan qildi:
Gerche xitay ma'arip ministérliki bashlan'ghuch we ottura mekteplerde xitay milliy roh terbiyisini kücheytish heqqidiki pilanni xitayning hemme jaylirigha oxshash chüshürgen bolsimu , emma Uyghur rayonida bu pilan yenimu keng da'iride emililishiwatqan bolup , yeni milletler itipaqliqi terbiyisi élip bérish we uni oqughuchilarni bahalashtiki muhim bir ölchem qilish qatarliq mezmunlar peqet Uyghur élidila élip bérilmaqta. (Gülchéhre)