"ياۋا كەپتەر" (2)
2005.04.11
سۆز ئەركىنلىكى ئاللا تائالا تەرىپىدىن ئىنسانلارغا بېغىشلانغان ئەڭ دەسلەپكى سوغىلارنىڭ بىرى. ئىنسانلارمۇ ئۇنى كىشىلىك ھوقۇقنىڭ ئەڭ ئاساسلىق ئېلېمىنتلىرىنىڭ بىرى دەپ تونۇپ، سۆز ئەركىنلىكىگە ھۆرمەت قىلمىغان جايلاردا كىشىلىك ھوقۇقتىن سۆز ئېچىش مۇمكىن ئەمەسلىكىنى تەكىتلەپ كەلمەكتە.
لېكىن، بەزى دۆلەتلەر ھېلىمۇ كىشىلىك ھوقۇقنىڭ كەم بولمىسا بولمايدىغان بىر تەركىبىي ھېسابلانغان سۆز ئەركىنىلىكىنى بوغۇش ئارقىلىق، ئۇلارنى ھەتتا ئويلاش ۋە پىكىر قېلىش ھوقۇقىدىنمۇ مەھرۇم قالدۇرماقتا.
ئۇيغۇر شائىر ۋە يازغۇچىسى نۇرمۇھەممەت ياسىننىڭ "ياۋا كەپتەر" ناملىق ھېكايىسى تۈپەيلىدىن، خىتاي ھۆكۈمىتى تەرىپىدىن قولغا ئىلىنىپ، ئون يىللىق قاماق جازاسىغا ھۆكۈم قىلىنغانلىقى، كىشىلەرنىڭ سۆز ئەركىنلىكىنىڭ دەپسەندە قىلىنىۋاتقانلىقىنىڭ دۇنيادىكى ئەڭ قەبىھ مىسالى بولالايدۇ .
نۇرمۇھەممەت ياسىننىڭ مەزكۇر ئەسىرى "قەشقەر ئەدەبىياتى" نىڭ 2004 - يىللىق 5 - سانىغا بېسىلغان بولۇپ، نورۇز ئەدەبىيات مۇكاپاتىغا يوللانغان ئىكەن.
خىتاي ھۆكۈمىتى ، ئەسەرنىڭ ئاپتورى نۇرمەمەت ياسىننى 10 يىللىق قاماق جازاسىغا ھۆكۈم قىلغاندىن سىرت، "قەشقەر ئەدەبىياتى" نىڭ 2004 - يىللىق 5 - سانىنى يىغىۋېلىش ئارقىلىق، كەڭ ئۇيغۇر ئاممىسىنى مەزكۇر ئەسەرنى ئوقۇش ھوقۇقىدىن مەھرۇم قالدۇردى.
روللاردا
ياۋا كەپتەر – ئۆمەر قانات كەپتەرنىڭ ئانىسى – پەرىدە يېشى چوڭ كەپتەر – ئىلتەبىر ياش كەپتەر – ئەركىن بالا كەپتەر – گۈلچېھرە
كىرىشتۈرگۈچى – پەرىدە
مۇناسىۋەتلىك ماقالىلار
- "ياۋا كەپتەر" (3)
- "ياۋا كەپتەر" (1)
- خىتاي ھۆكۈمىتى شائىر نۇرمەمەت ياسىننى قولغا ئالغانلىقىنى ئېتىراپ قىلدى
- خىتاي ھۆكۈمىتى يازغۇچى نۇرمۇھەممەت ياسىننى 10 يىللىق قاماق جازاسىغا ھۆكۈم قىلدى
- يازغۇچى نۇرمۇھەممەد ياسىن (ئۆركىشى) خىتاي دائىرىلىرى تەرىپىدىن قولغا ئېلىندى
- نۇرمۇھەممەد ياسىن خىتاي سوت مەھكىمىسىنىڭ ھۆكۈمىگە قايىل بولمىدى
ئۇيغۇر كىشىلىك ھوقۇقى ھەققىدىكى دوكلاتلار
- كىشىلىك ھوقۇق تەشكىلاتلىرى: ئۇيغۇرلارغا قارىتىلغان دىنىي بېسىم كۈچلۈك
- ئامېرىكا تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىقى "2004 - يىللىق دۆلەتلەردىكى كىشىلىك ھوقۇق ۋە دېموكراتىيىنى ئىلگىرى سۈرۈش دوكلاتى" نى ئېلان قىلدى
- ئامېرىكا تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىقى يىللىق كىشىلىك ھوقۇق دوكلاتىنى ئېلان قىلدى
- خەلقئارا كەچۈرۈم تەشكىلاتى دوكلاتى: خىتاي چاغاننىڭ ئالدىدىكى 2 ھەپتىدە 200 كىشىنى ئاتتى
كۆپ كۆرۈلگەن خەۋەرلەر
RFA
- شىۋىتسىيە ھۆكۈمىتى خىتاي ئۈچۈن جاسۇسلىق قىلغان دەپ ئەيىبلىگەن بىر ئۇيغۇرنى تۇتۇپ جىددىي تەكشۈرمەكتە
- ئامېرىكا ھۆكۈمىتى ئەكپەر ئەسئەتنىڭ تۇتقۇن قىلىنغانلىقىنىڭ 9-يىللىقىدا ئۇنىڭ قويۇپ بېرىلىشىنى تەلەپ قىلدى
- خىتاي ھۆكۈمىتى ئۇيغۇر سەنئەتكارلارنى ياۋروپادا ئويۇن قويغۇزۇپ ئۇيغۇر ئىرقىي قىرغىنچىلىقىنى يۇيۇشقا ئۇرۇنغان دەپ ئەيىبلەنمەكتە
- خىتاينىڭ يۇقىرى دەرىجىلىك ئەمەلدارى ئۇيغۇر رايونىدا خىتاي تىلىنى كېڭەيتىش ۋە تېررورىزمغا قارشى تۇرۇشقا چاقىرىق قىلدى
- «ئۇيغۇر سىياسىتى قانۇن لايىھەسى» ئامېرىكا ئاۋام پالاتاسى تاشقىي ئىشلار كومىتېتىدا بىردەك ئاۋاز بىلەن ئۆتكەن