Америкиниң икки авиаматка һуҗум гурупписи җәнубий деңизда маневир өткүзгән

“сода ички хәвәрлири тори” ниң көрситишичә, америкиниң икки авиаматка һуҗум гурупписи җәнубий деңиздики америка-хитай арисидики ихтилапларға сәвәб болуватқан су йолида икки һәптә ичидә икки қетим һәмкарлишип маневир өткүзгән.

Маневир америкиниң 4-июл мустәқиллиқ күни һәптә ахириға тоғра кәлгән болуп, маневирға америкиниң USS Nimitz вә USS Ronald Reagan һуҗум гуруппилири қатнашқан. Бу өткән 6 йилдин буян америка авиаматка һуҗум гуруппилириниң җәнубий деңизда тунҗи қетим һәмкарлишип маневир елип бериши һесаблинидикән. 

Хәвәрдә нәқил қилишичә, америка деңиз армийәси бу һәқтә бәргән баянатида бу икки һуҗум гурупписиниң җәнубий деңизда һәрикәт қиливатқанлиқини дәлиллигән. 

Нимитз һуҗум гурупписиниң қомандани адмерал җим кирк мундақ дегән: “хәлқара қанун асасида һинди-тич окянниң очуқ вә әркинлики, мизанларға таянған хәлқара тәртип, мәзкур райондики иттипақдаш вә шериклиримизгә болған әқидимизни қайта күчәйтиш үчүн нимитз вә реган авиаматка һуҗум гуруппимиз җәнубий хитай деңизда һәрикәт елип бериватиду.”

Хәвәрдә көрситишичә, мәзкур маневир нөвәттики еқим мәсилилири билән һеч мунасивити йоқлуқини билдүргән болсиму, әмма бу маневир америка билән хитай арисидики җиддийчилик юқири пәллигә чиққан мәзгилгә тоғра кәлгәнгә. 

Хәвәргә қариғанда, хитайниң ташиқи ишлар министирлиқи бу айниң бешида америкиниң җәнубий деңизда “күч көрситип бу районниң тинчлиқи вә муқимлиқини нәзәрдин сақит қилғанлиқи” ни билдүргән. 

Әмма шундақтиму, американиң мәзкур һуҗум гурупписиға тәвә усс ралф җонсон намлиқ уруш парахоти хитайниң чәклимилиригә риқабәт елан қилип спрател тақим араллири тәвәсидин өткән. 

Дүшәнбә күни америка ташқи ишлар министири майк помпейо хитайниң җәнубий деңиздики йәр игиләш һәрикитини рәсмий йосунда рәт қилған. У мундақ дегән: “бейҗиңниң җәнубий деңиз миқясидики байлиқ мәнбәлирини өзиниң дәп елан қилиши вә уларни зорлуқ-зомбулуқ билән контрол қилиш һәрикәтлириниң һәммиси пүтүнләй қанунсиз. 21-Әсирдә хитай компартийәсиниң күшәндәсиман дуня қаришиға орун йоқ.” 

Хитай һөкүмити помпейониң баянатини “мәсулийәтсизлик” дәп атиған иди. 

Хитай өткән бир нәччә йилдин буян җәнубий деңизда аз дегәндә 7 сүний арал ясиған вә бу аралларниң бир қисимлирини америка вә хәлқара җәмийәткә бәргән вәдисигә хилап һалда һәрбийләштүргән иди.