B d t bash katipining ikki yüzlimilik qilmishi tenqidlendi

Birleshken döletler teshkilati (b d t) ning bash katipi antoniyo guttérés (Antonio Guterres) yéqinda “Yehudiylar zor qirghinchiliqi” ning 80 yilliq xatirisi munasiwiti bilen téléwiziyede söz qilip “Bu zor qirghinchiliqning insaniyet xatirisidin öchüp kétishi ötmüshke qilin'ghan xiyanet, shundaqla kelgüsige qilin'ghan satqunluqtur” dégen.

Antoniyo guttérés eyni waqittiki tarixni eslesh jeryanida natsistlar gérmaniyesi pütkül yehudiylarni yoq qiliwétishni közligen zor qirghinchiliqta alte milyon yehudiyning qirip tashlan'ghanliqini alahide eskertken. U bu heqte qilghan sözide “Biz qurbanlar we hayat qalghuchilarning uruq-tughqanliri bilen bir septe turimiz” dégen.

Halbuki uning xaraktér we netije jehette “Yehudiylar zor qirghinchiliqi” gha oxshap kétidighan, hetta uningdinmu éghir, dep qarilidighan Uyghur qirghinchiliqi heqqide hazirghiche söz qilip baqmighanliqi, emdilikte bir yumilapla qirghinchiliqqa qarshi turghuchi qiyapitide söz qilishi X te keskin tenqidlendi. Kishilik hoquq pa'aliyetchiliridin émma rélliy (Emma Reilly) uning eyni waqitta xitay hökümiti ijra qiliwatqan Uyghur qirghinchiliqi heqqide söz qilmaqchi bolghan Uyghurlarning isimlikini xitay hökümitige tapshurup bergenlikini eskertip: “Siz hazirghiche Uyghurlar bilen körüshüshni ret qilip kéliwatisiz. Siz bashquruwatqan qirghinchiliqning aldini élish ishxanisi hazirgha qeder Uyghur qirghinchiliqi heqqide hazirgha qeder süküt qilip kéliwatidu” dégen. Shundaqla xitay hökümiti her yili b d t gha yollawatqan 10 milyon dollarliq mebleghning buning muhim sewebliridin biri ikenlikini tilgha alghan.

Tibet kishilik hoquq pa'aliyetchiliridin ténzin namgyalmu shu qatarda antoniyo guttérésqa jawab qayturup: “Méningche sizni b d t tarixidiki eng nachar bash katip, déyishke bolidu” dep yazghan. Antonyo guttérésning b d t bash katipi bolush süpitide b d t ehdinamisige xilap bolghan mushu teriqidiki ishliri yillardin buyan uni oxshimighan tenqidlerge nishan qilip kéliwatqanliqi melum.