Uyghur weziyitining xelq'arada küchlük naraziliq qozghishi, shuningdek yéqinda changchün shehirining sékrétari wang jünjéngning Uyghur aptonom rayonigha yötkep kélinishi közetküchilerde xitay kompartiyesi aptonom rayonluq partkom sékrétari chén chüen'goni yötkep kétishke teyyarliq qiliwatamdu? dégen gumanni peyda qilghan idi. Lékin, xongkongdiki "Jenubiy xitay seher pochtisi géziti" ning 24-mart xewer qilishiche, nöwette xitay kompartiyesining chén chüen'goni yötkep kétish pilani yoq iken.
Xewerde, Uyghur rayonidiki musulmanlarni basturushning mezkur bash ijrachisining dawamliq wezipiside qalidighanliqi, "Béyjingning xelq'ara tenqidlerge qarimay, chén chüen'goni shinjangda yaxshi ish qiliwatidu" dep qaraydighanliqi tekitlen'gen.
Xewerde qeyt qilinishiche, bu yil 63 yashliq chén chüen'go xitay kompartiyesining östürüsh nishani bolsimu, lékin u hazirqi wezipiside dawamliq qalidiken. Béyjingdiki weziyettin xewerdar bir uchur bergüchi: "Siyasetning yönilishi békitilip boldi. Shinjangda hemmidin muhim mesile muqimliqni qoghdash, rehberlikte birer özgirish yüz béridighandek qilmaydu" dégen.
Xitay hökümitining 2016-yili chén chüen'goni Uyghur rayonigha yötkep, 2 milyondek Uyghur we bashqilarni yighiwélish lagérlirigha qamishi, Uyghur medeniyiti, tili we diniy étiqadini cheklep, omumyüzlük xitaylashturushni yolgha qoyushi xelq'arada qattiq tenqidke uchrighan.
Amérika hökümiti ötken hepte rayonda kishilik hoquqni depsende qilishqa ishtirak qiliwatqan xitay emeldarlirigha émbargo qoyushni oylishiwatqanliqini bildürgen. Amérika dölet mejlisining bezi ezalirining ötken yili amérika tashqi ishlar ministiri we maliye ministirigha yazghan mektupida chén chüen'goning ismi tilgha élin'ghan idi.
Béyjingdiki "Shinjang mesilisi" ge alaqidar yene bir uchur bergüchining "Jenubiy xitay seher pochtisi géziti" ge bildürüshiche, chén chüen'go yolgha qoyghan basturush siyasiti 2014-yili ötküzülgen "Shinjang xizmet yighini" da shi jinping teripidin qarar qilin'ghan iken.
Mezkur uchur bergüchi "Pütün yönilish béyjing teripidin békitildi. Bu siyasiy yönilishni konkrét ijra qilish wezipisi shinjangdiki rehberlikke bérildi" dégen. Uning ilgiri sürüshiche, shu qétimqi yighinda "Muqimliq asasliq nishan, tereqqiyat 2-mesile" dep körsitilgen. U, bu siyasetning "Yuqiri rehberlik shinjang siyasitini qayta közdin kechürgiche dawamlishidighanliqi" ni bildürgen.
Bezi közetküchilerning ilgiri sürüshiche, eger amérika hökümiti chén chüen'gogha émbargo qoysa uning dawamliq ösüp, xitay kompartiyesi siyasiy byurosining da'imiy komitétigha kirishini qiyinlashturidiken. Kishilik hoquq teshkilatliri chén chüen'goning Uyghur rayonida "Insaniyetke qarshi jinayet" sadir qilghanliqini ilgiri sürüp, uni jazalashni telep qilip keldi.
