"CECC" йеңи доклати: уйғур елида "инсанийәткә қарши җинайәтләр, һәтта ирқий қирғинчилиқ йүз бериватқан болуши мумкин"

Мухбиримиз ирадә
2021-01-14

Америка дөләт мәҗлисиниң хитай ишлири иҗраийә комитети (CECC) йеңи доклатида, уйғур елида "инсанийәткә қарши җинайәтләр, һәтта техи ирқий қирғинчилиқ йүз бериватқан болуши мумкинлики" тоғрисида йеңи испатлар барлиқини ейтти.

Хитай ишлири иҗраийә комитети 14-январ күни рәсмий елан қилған доклатида, хитай һөкүмитиниң уйғур елида аталмиш "кәспий тәрбийиләш мәркизи" намидики лагерларни қуруп уйғурларға системилиқ зиянкәшлик қилғанлиқини қаттиқ әйиблигән. Шундақла йәнә хитай йәнә америкада яшаватқан уйғурларни паракәндә қилди, дәп тәнқид қилған.

Америка дөләт мәҗлисидики һәр икки партийә әзалиридин тәшкилләнгән бу комитет доклатта йәнә америка һөкүмитидин дәрһал уйғур елида "вәһшийликниң садир қилинған-қилинмиғанлиқи тоғрисида қарар чиқириш" тәләп қилған. Америка һөкүмити адәттә бундақ тәләпкә 90 күн ичидә җаваб бериши керәк икән.

Хитай ишлири иҗраийә комитети рәиси, авам палата әзаси җим макговерн хитай һөкүмитиниң өткән бир йилдики кишилик һоқуқ хатирисини "кишини чөчүтидиған дәриҗидә вә мисли көрүлмигән" дәп баһалаш билән биргә, америка дөләт мәҗлисидин вә кәлгүси байдин һөкүмитидин бейҗиңни җавабкарлиққа тартишни тәләп қилған.

Уйғур елидики зулумға аит дәлил-испатларниң көпләп ашкарилиниши билән хитай һөкүмитиниң уйғур елида иҗра қиливатқанлирини "ирқий қирғинчилиқ" дәп аташ барғансери омумлишиватқан иди. Техи бу йил 10-айда американиң дөләт бихәтәрлик мәслиһәтчиси роберт обрайин бир қетимлиқ сөзидә "районда ирқий қирғинчилиққа интайин йеқин ишлар йүз бериватиду," дегән.

Ройтерс агентлиқиниң бу һәқтики хәвиридә ейтилишичә, һазир америка һөкүмитигә районда йүз бериватқанларға мунасип исим қоюш һәққидә күчлүк бесим бар икән. Әмма буниң қачан нәтиҗә беридиғанлиқи ениқ әмәс.