Amérika xitayda ishlepchiqiriliwatqan küntaxtilarni chekleshte dawamliq ching turushi kérek iken
2024.01.22
Yéqinda “Dewr” zhurnilida chiqqan bir maqalidin melum bolushiche, ötken bir yilda xitayning küntaxtilirini chekligen amérika dölet ichide melum bésimgha duch kéliwatqan bolsimu, amérika hökümiti kishilik hoquq qimmet qarishi we qanunning hörmitini qoghdash, eng muhimi amérikaning “Yéshil énérgiye” saheside xitaygha béqinip qélishining aldini élish üchün xitayning küntaxtilirini import qilishni dawamliq cheklimektiken.
Baydén hökümitining “Yéshil énérgiye” siyasitide küntaxta muhim orun tutidighan bolup, emeliyettimu küntaxta mehsulatliri dunyaning yéngi tok énérgiyesi ishlepchiqirish sahesining beshtin üch qisini igileydiken. Xitay bu sahede üstünlükni igileshke urunup kelgen bolup, 10 yil burun xitay dunyaning küntaxta bazirining 40 pirsentini igiligen bolsa, bügünki künde 80 pirsentidin köpini igiligen. Chünki 2000-yilila xitay hökümiti “Tok aptomobili, litiy bataréyesi, küntaxta” qatarliq “Üch qurulush türi” ge nechche yüz milyard dollar serp qilghaniken.
Maqalide éytilishiche, dunyada ikkinchi chong bazar bolghan amérika bügünki künde “Yéshil énérgiye” hésablinidighan küntaxta we litiy bataréyesige eng köp éhtiyajliq bolsimu, “Uyghur mejburiy emgikining aldini élish qanuni” boyiche xitayning küntaxtilirini cheklep kelgen. Chünki pakitlarning körsetkinidek, xitayning dunyagha éksport qiliwatqan küntaxtilirining yérimi dégüdek Uyghur rayonidiki birikme kristal ishlepchiqirish bilen baghlinishliq iken. Uning ishlepchiqirilish jeryani nahayiti japaliq, meynet hem muhit bulghaydighan shekilde bolidiken. Amérika hazir wiyétnam, tayland, kambodzha qatarliq döletlerde qurashturulghan küntaxtilarni import qiliwatqan bolup, emma uning muhim zapchaslirining yenila xitayda ishlen'genliki ashkarilinishqa bashlighan.
Maqalide körsitilishiche, amérika mushu waqqiche xitayning erzan bahaliq küntaxtiliridin kélidighan menpe'ettin kéchip, “Uyghur mejburiy emgikining aldini élish qanuni” ni dawamliq ijra qiliwatqan bolup, buningdinmu kéyinmu mushu yolda méngishi kérek iken. Amérika dölet mejlisi xitay ishliri ijra'iye komitéti, amérika-xitay riqabiti alahide komitéti qatarliq siyaset belgiligüchi orunlar bu jehette mustehkem meydanini ipadilep kelgen hem bezi qoshumche qanun layihelirini we tekliplerni sun'ghan. Amérika hökümiti buningdin kéyin wiyétnam we taylandtin kélidighan küntaxtilargha téximu éghir chégra béji qoyushi, xitayning küntaxtilirini köplep éliwatqan yawropagha bésim qilishi kérek iken. Shundila Uyghur mejburiy emgikidin payda yewatqan xitayni chekligili, eng muhimi küntaxta mehsulatlirida xitaygha tayinishtin qutulghili bolidiken.