Kucharda 7-qétimliq “Küsen ilmiy tetqiqat yighini” ötküzülgen

Washin'gtondin muxbirimiz erkin teyyarlidi
2023.10.30

28-Öktebir küni Uyghurlarning qedimiy medeniyet shehiri kucharda, xitayning 7-qétimliq memliketlik “Küsen ilmiy tetqiqati” yighini ötküzülgen.

Xitay taratqulirining xewerliridin melum bolushiche, xitayning her qaysi jayliridin kelgen 100 artuq tetqiqatchi qatnashqan we tetqiqatchilarning mutleq köp qismi xitaylardin teshkil tapqan bu qétimliq yighinda, Uyghur medeniyitining eng yarqin tarixiy namayendisi bolghan “Küsen medeniyiti”, xitayning atalmish “Jungxu'a medeniyitige qarita “Jungxu'a medeniyiti nuqti'ineziri” din muhakime élip bérilghan. Bu yighin xitayning 2017-yildin kéyin Uyghur medeniyiti we tarixini qayta sherhlep, uni “‍Ezeldin tartip xitay tarixiy we medeniyitining bir qismi” qilip körsitishke bashlishidin béri, arqa-arqidin chaqirilghan shu xil meqsettiki yighinlarning biri, dep qaralmaqta.

Xitay hökümiti 2017-yili Uyghurlarni keng kölemde tutqun qilish bilen bir waqitta, “Shinjangni medeniyet arqiliq ozuqlandurush” herikiti qozghap, Uyghurlarning islamiyettin burunqi qedimiy xoten, kuchar, turpan qatarliq jaylarda yaratqan medeniyiti, Uyghur medeniyet katégoriyesidin ayrim xitay medeniyiti nuqti'ineziridin chüshendürüshke bashlighan.

Shinxu'a agéntliqining xewer qilishiche, yighinda Uyghur aptonom rayonluq medeniyet-sayahet nazaritining mu'awin naziri jang yongdong söz qilip, bu qétimliq küsen ilmiy tetqiqatining “Jungxu'a medeniyiti nuqti'inezirini téma qilgha halda élip bérilghan” ilmiy muhakime yighini bolghanliqi, yighinda “Jungxu'a medeniyiti téximu yaxshi yorutup bérilgenliki” ni éytqan.

Shinxu'a agéntliqining xewiride tekitlinishiche, qedimi yipek yolining muhim tügün bolush süpitide küsen dölitining medeniyiti nurghunlighan chet'el medeniyet amillirini sümürüp, “Yerlikleshtürüsh” jeryanida köp xillishish alahidiliklirini namayan qilish arqiliq rayon alahidilikige xas bolghan küsen medeniyitini barliqqa keltürgen” iken.

Xitay hökümiti 2017-yili bashlan'ghan chong tutqunda Uyghur tarix we medeniyet tetqiqatchlirini keng kölemde tutqun qilip, lagérlargha qamighan yaki qamaq jazalirigha höküm qilghanidi. Halbuki, bu qétimliq yighinda tetqiqatchilarning mutleq köp qismining xitaylardin teshkil tépishi diqqet qozghidi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.