Mamutjanning qismiti muhajirettiki Uyghurlarning yene bir ortaq derdini anglatti

Awstraliyediki Uyghur muhajirliridin mamutjan besh yildin buyan qeshqerde qalghan ayali we nareside perzentliridin juda halda yashawatqan bolup, pat arida ular bilen qaytidin jem bolush arzusida bolup kelgenidi. Emma uning bu judaliqqa süküt qilishi, shundaqla a'ile paji'esi heqqide héchkimge dadlimasliqi yillardin béri yürikini zéde qilip kelgen ré'alliqni özgertishke héchqanche yardimi bolmidi. Bu az kelgendek ayalining atalmish “Terbiyelesh merkizi” namidiki lagérgha élip kétilgenliki axiri mamutjandiki sükütni ayaghlashturdi.

Yéqinda “Awstraliye radiyo shirkiti” ning ziyaritini qobul qilghan mamutjan öz kechürmishlirini bayan qilish arqiliq bala-chaqiliridin juda halda yashawatqan muhajirettiki köp qisim Uyghurlargha ortaq bolghan bir paji'eni anglatti, shuning bilen birge xitay hökümitining zulumlirigha süküt qilishning bu paji'elerni tosushta héchqandaq roli bolmaydighanliqini janliq teswirlep berdi.

Maqalida éytilishiche, mamutjan we uning a'ilisidikiler 2015-yili bir-biri bilen xoshlashqanche hazirghiche jem bolalmighan. Shu waqitta mamutjan malaysiyada doktorluqta oquwatqan bolup, ayali muherrem bixesteliktin pasportini yittürüp qoyghan. Emma malaysiyadiki xitay elchixanisi uning pasport toluqlap bérish iltimasigha qarita xitayghila bérishqa bolidighan “Aq pasport” (sayahet höjjiti) tarqitip bergen hemde qeshqerge bérip yéngi pasport élishni éytqan. Shuning bilen ayali normal ish tertipi boyiche qeshqerge qaytip yéngi pasport alghan. Emma qaytish üchün az-tola pul jemlep bolghuche Uyghurlar diyaridiki siyasiy basturush bashlinip ketken. Buning bilen muherremning héjaplinishi, “Xeterlik dölet” ke barghanliqi dégendek bir qatar atalmish “Pakit” lar sewebidin 2017-yili aprélda u namelum jaygha élip kétilgen. Arqidinla mamutjanning dadisimu lagérgha élip kétilgen. Özining malaysiyada bixeter bolalmaydighanliqini hés qilghan mamutjan ilajsiz axiri awstraliyege qéchishqa mejbur bolghan. U bu heqte söz qilip “Xitay chet'ellerdiki oqughuchilarni bir amallarni qilip chaqirtip ketkili turdi. Shuning bilen men qorqtum” deydu.

2019-Yili mayda u melum bir tughqinining ündidar bétidin töt yashtin éship qalghan oghlining sin körünüshini uchritidu. Uningda oghlining “Apam axiri oqush püttürüp qaytip keldi!” dégen sözidin u ayalining lagérdin chiqqanliqini bilidu. Emma aridin uzun ötmey bir tonushining “Ayaling doxturxanida besh yilliq dawalinishqa ketti” dégen uchurini alghandin kéyin minglighan Uyghurlargha oxshash lagérdin chiqqan ayaligha besh yilliq qamaq jazasi bérilgenlikini bilidu. U bu heqte söz qilip “Buni anglap ujuqupla kettim. Ata-anisiz qalghan perzentlirimning hazir nelerde sersan bolup yürgenlikini oylisam yürikim pichaqta tilghandek échiship kétidu” deydu.

Halbuki mamutjan yaki uning bala-chaqisi awstraliye puqrasi bolmighanliqi, yene kélip ayali xitaygha xitay pasporti bilen kirgenliki üchün nöwette awstraliye hökümiti bu mesilide ulargha asasen yardem qilishqa amalsiz iken. Shu sewebtin mamutjan teqdirning öz müshkülatigha asanchiliq élip kélishini ümid qilishtin bashqigha charisiz halda turmaqtiken.