Amérika “Uyghur mejburiy emgikining aldini élish qanuni” ning eng köp tesirige sherqiy-jenubiy asiya elliri uchrighan

Xitayning amérika 2022-yili 6-aydin béri qattiq ijra qiliwatqan “Uyghur mejburiy emgikining aldini élish qanuni” din atlap ötüshte sherqiy-jenubiy asiya döletlirini qollinishi sewebidin, bu döletler mezkur qanunning xitaydinmu bekrek tesirige uchrighan. Amérika awazi radiyosining xewer qilishiche, amérika tamozhna da'iriliri mezkur qanun ijra qilinishqa bashlan'ghandin béri, Uyghur mejburiy emgikige chétishliq 3 milyard 560 milyon dollarliq import mehsulatini tutup qalghan. Halbuki, bu mehsulatlarning qimmiti 3 milyard dollarliq qismi, yeni 86 pirsenti malaysiya, tayland we wiyétnamdin import qilin'ghaniken. Sin'gapordiki “Yüsüf isaq instituti” namliq tetqiqat ornining aliy tetqiqatchi jayant ménon “Amérika awaz radiyosi” gha qilghan sözide, sherqiy jenubiy asiya ellirining “Otturida qisilip qalghanliqi” ni bildürgen.

Xewerde, iqtisadshunaslar hem mutexessislerning bu ehwalni teminlesh zenjirining xitay éksport mehsulatlirini sherqiy-jenubiy asiyagha yötkishi, shuningdek xitayning halqiliq tawarlarda yenila monopolluq orunni igilishi keltürüp chiqarmaqta, dep qarawatqanliqi tekitlen'gen. Melum bolushiche, nöwette Uyghur éli dunya teminlesh zenjiridiki nurghun halqiliq mehsulatlarning asasliq teminlesh bazisigha aylan'ghan bolup, bu rayon dunya alyumin ishlepchiqirishining 12 pirsentini, polisilikon mehsulatning üchtin bir qismini, xitayda ishlepchiqirilghan paxta mehsulatining 90 pirsentini igillimektiken. Amérika ana weten xewpsizliki ministirliqi yéqinda Uyghur mejburiy emgiki mehsulatlirini chekleshni kéngeytip, buni polat-tömür mehsulatlirighimu kéngeytken. Xitayning ürümchidiki “1-Awghust polat-tömür zawuti” ni qara tizimlikke kirgüzgen, shundaqla tunji qétim Uyghur élidin matériyal sétiwalghan bir xitay shirkitini jazalighanidi. “Amérika awazi” ning bildürüshiche, nöwette iqtisadshunaslar özgiriwatqan teminlesh zenjirining xitaydin biwasite éksport qilin'ghan mehsulatliridin sirt, bashqa mehsulatlarningmu qandaq ishlepchiqirilghanliqigha diqqet qilish zörüriyiti tughulmaqta, dep körsetken. Xewerde, amérika tamozhna da'irilirining hazirgha qeder xitaydin biwasite import qilin'ghan 395 milyon dollarliq mehsulatni tutup qalghanliqi, tayland, malaysiya we wiyétnamdin import qilinip tutup qélin'ghan 3 milyard dollarliq mehsulatning mutleq köp qismining küntaxta qatarliq éléktironluq buyumlar ikenliki körsitilgen.