2022-Yilliq qishliq olimpik musabiqisini bayqut qilish xitaygha taqabil turushning muhim wasitisi hésablinidiken

Yéqinqi mezgildin béri 2022-yil xitayda ötküzülmekchi bolghan qishliq olimpik musabiqisige qarshi turush sadaliri barghanséri küchiyiwatqan bolup, amérika bashchiliqidiki gherb elliri bu mesilini jiddiy oylishishqa bashlighan.

“Nyu-york waqit géziti” de 8-aprél élan qilin'ghan bir maqalide körsitilishiche, sabiq tramp hökümiti we hazirqi baydin hökümiti xitayning Uyghurlargha élip barghan jinayitini “Irqiy qirghinchiliq” we “Insaniyetke qarshi jinayet” dep békitkeniken, amérikaning öz prinsipida ching turup, xitaydek bir döletning olimpik musabiqisi ötküzüshigimu qarshi chiqishi kérek iken.

Baydin hökümiti öz ittipaqdashliri bilen birliship bu olimpik musabiqisini bayqut qilishni téxi meslihetleshmigenlikini éytqan. Emma 180 kishilik hoquq teshkilati birliship, bu musabiqige qarshi turush teklipi sun'ghan. Nöwette kanada bilen yawropamu bu musabiqige qatnishish-qatnashmasliqni oylishiwétiptu.

Maqalide körsitilishiche, olimpik komitétidiki emeldarlarning “Tenterbiyeni siyaset bilen arilashturushqa bolmaydu” dégini semimiyetsiz bir gep bolup, olimpik yighini elwette siyasiy meqset arilashqan heriket iken. Xitay re'isi shi jinpingmu bu musabiqini siyasiy gherez üchün, yeni özining dölitini “Qanunluq dölet”, özining jinayetlirini “Qanunluq heriket” qilip körsitish üchün bu musabiqini ötküzüshte ching turmaqta iken.

Yene bir jehettin éytqanda, eger bu olimpik musabiqisige peqet tenheriketchilerla qatnashsa, musabiqe ehwali taratqularda tarqitilsa, tenheriketchiler shi jinpingning xitaydiki mustebitliki we zorawanliqini dadilliq bilen pash qilalisa, bu pursette kishilerning diqqitini Uyghur rayonidiki basturushqa qaratqili, olimpik yighinining tesiridin paydilinip, xitayning kishilik hoquq depsendichilikini xelq'ara jama'etke téximu köp ashkarilighili bolidiken.

Közetchilerning qarishiche, bu olimpik musabiqisige qarshi turushtin bashqa yene nurghun usullar bar iken. Eger pütün dunyaning diqqiti xitaygha merkezliship, xitaydiki kishilik hoquq depsendichilikige qarshi bésim peyda qilmaqchi bolsa, olimpik musabiqisi eng chong bésim nuqtisi hésablinidiken.