Өзбекистан вә қирғизистан қәшқәр-ташкәнт йолидин үмид күтмәктә

Мухбиримиз үмидвар
2018.01.21

Өзбекистан, қирғизистан вә хитай қәшқәр билән ташкәнт арисини туташтуридиған аптомобил қатниши йоли бәрпа қилишқа тутуш қилмақта вә өзбекистан һәм қирғизистан мәзкур аптомобил йоли вә кәлгүси қурулғуси хитай-қирғизистан-өзбекистан төмүр йолиниң өзлиригә зор пайда елип келишигә үмид бағлимақта. Оттура асия учур торида елан қилинған бу һәқтики тәпсилатта ейтилишичә, 24-25-январ күнлири хитай, қирғизистан вә өзбекистан қатнаш министирликлириниң вәкиллири ташкәнт шәһиригә җәм болуп, 900 километирлиқ қәшқәр-әркәштам-ош-әндиҗан-ташкәнт аптомобил йолини ишқа кириштүрүш келиши мәсилиси бойичә йиғин ачидикән.

2017-Йили, қирғизистан вә өзбекистан арисида бу йол һәққидә келишим һасил қилинған, арқидин өткән йили өктәбирдә хитай, қирғизистан вә өзбекистанниң бир қанчә йүк аптомобиллири мәзкур линийидә тунҗи қетим мурасим билән қатниған иди. Келишим бойичә мәзкур аптомобил йоли линийәсидә хитай, қирғизистан вә өзбекистанниң йүк аптомобиллири йүк тошуйдиған. Хәвәрдә көрситилишичә, хитай, қирғизистан вә өзбекистан тәрәп йәнә қәшқәрдин башлинидиған үч дөләтни туташтуридиған төмүр йолни қуруш һәққидиму пүтүшүм һасил қилған болуп, 2012-йили оттуриға чиққандин буян әмәлийләшмигән мәзкур төмүр йол қурулушини тезлитишқа хитай тәрәпму җиддий киришкән. Хәвәрдә ейтилишичә, нөвәттә, қирғизистан вә өзбекистан даирилири мәзкур аптомобил вә төмүр йол қатнаш каридоридин зор пайдиларни көзлимәктә. Улар қурулғуси төмүр йоли хитай-русийә сибирийә төмүр йоли, хитай-қазақистан төмүр йоллириға риқабәт яритиду дәп қаримақта. 

Бирақ, уйғур көзәткүчилириниң инкаслиридин мәлум болушичә, оттура асия җумһурийәтлири мустәқил болған дәсләпки он нәччә йилда қәшқәр қатарлиқ җайлардики уйғур содигәрлири бу дөләтләрниң содисида муһим рол ойниған иди. Йеқинқи йиллардин буян хитай ширкәтлириниң райондики паалийәтлири вә қошна дөләтләргә салидиған мәбләғлири һәссиләп ашқан болуп, хитай қәшқәрни оттура вә җәнуби асияға сода-иқтисади җәһәттин тәсир көрситидиған базиға айландурушқа тутуш қилмақта икән. Көзәткүчиләрниң ейтишичә, хитай буниң үчүн қәшқәрни өз ичигә алған уйғур районидики сақчи дөлитилик алаһидиликини күчәйтип, уйғурларға қаратқан сиясий тәқибләш вә уйғур содигәрлириниң чәтәлләр билән болған сода алақилирини контрол қилишни күчәйткән.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.