Xitay hökümiti “3-Qétimliq ‛bir belbagh bir yol‚ muhakime munbiri” yighini achidiken
2023.10.11
“Jenubiy xitay etigenlik pochtisi” gézitining 11-öktebir küni bergen xewirige qarighanda, xitay kompartiyesining bash sékrétari shi jinping kéler hepte béyjingda “3-Qétimliq ‛bir belbagh bir yol‚ muhakime munbiri” yighini chaqirip, xitayning dunya miqyasidiki iqtisadiy we gi'o-siyasiy tesirini dawamliq saqlap qalmaqchi bolghan.
Xitay tashqi ishlar ministiri 11-öktebir küni ashkarilighan melumatqa asaslan'ghanda, 10-ayning 17-, 18-künliri ötküzülidighan bu yighin'gha az dégende 130 dölet we 30 xelq'ara teshkilat wekilliri qatnishidiken. Shi jinping bu yighinda “Bir belbagh bir yol” teshebbusining 10 yilliqi munasiwiti bilen échilish nutuqi sözleydiken.
Aldinqi nöwetlik “‛bir belbagh bir yol‚ muhakime munbiri” 2019-yil échilghanidi. Xitay bu qétimliq “Muhakime munbiri” ge teklip qilidighan méhmanlirini köngül qoyup tallighan bolup, uning ichide rusiye pirézidénti wiladimir putinmu bar iken. Putin ötken ayda xitay tashqi ishlar ministiri wang yi bilen körüshkende, bu yighin'gha qatnishidighanliqini éytqan. Halbuki putin, xelq'ara jinayi ishlar soti teripidin “Urush jinayetchisi” dep békitilgen bolghachqa, chet ellerge chiqishi tesleshken iken.
2013-Yil shi jinpingning teshebbusi bilen bashlan'ghan “Bir belbagh bir yol” qurulushi, xitayning Uyghur rayonini muhim iqtisadiy tügün qilip, ottura asiyadin yawropagha, jenubiy asiyadin ottura sherq we afriqa döletlirigiche sozulghan ghayet zor “Meblegh sélish” pilani bolup, amérika bashchiliqidiki gherb döletliri uni “Xitayning qerz tuziqi” dep atap kelgenidi.