Йеқинда хәлқара кәчүрүм тәшкилатиниң асия ишлири директори некулас бекулин америкиниң «дипломат» тор журнилида мақалә елан қилип, хитай компартийәсиниң мәдәнийәт, дин вә етник пәрқләрни йоқитиш арқилиқ күчлүк дөләт болмақчи болуватқанлиқини илгири сүрди.
Николас беколинниң «хитай чүшиниң қараңғу тәрипи: етник кимликни йоқитиш» сәрләвһилик мақалисидә қәйт қилинишичә, ши җинпиң башчилиқидики хитай рәһбәрлики: «хитай дөлитиниң кеңийиши хитай чүшини әмәлгә ашуруштики қечип қутулғили болмайдиған тарихий һадисә» дегән хуласигә кәлгән.
Мақалида, хитай рәһбәрлириниң миллий пәрқ болмиған бир пуқралиқ тонуши бәрпа қилишта мәдәнийәт, диний вә етник җәһәтләрдики пәрқләрни йоқитиши тәләп қилиниду, дегәнгә ишинидиғанлиқи тәкитләнгән. Мақалида қәйт қилинишичә, уйғурлар билән тибәтләр етник кимликни системилиқ йоқитиштәк юқириқи һуҗумниң қурбаниға айланмақта икән.
Мақалида, һазир юқириқи икки милләткә кәң қоллуқ қилидиған ясалма көрүнүшләрниң пүтүнләй ғайиб болғанлиқи, униң орнини «дөләткә бағлиқ болуш» намида мәдәнийәт вә диний пәрқниң җинайәтләштүрүлүши алғанлиқи билдүрүлгән.
Мақалида тәкитлинишичә, хитай рәһбәрлири пәрқләрни вә йол қоюшни рәт қилиш арқилиқ бирликкә кәлгән, күчлүк миллий кимлик яритишқа, көп санлиқ милләттики әндишини күчәйтиш арқилиқ уларни мәһкәм тутуп турушқа ишәнсиму, лекин улар хаталашмақта икән. Мақалида буниң сәвәби тәһлил қилинип мундақ дейилгән: «буниң җаваби әндишә яритиш вә башқиларни йоқитишта әмәс. Бәлки уларға тәң баравәр муамилә қилиш вә уларни кәмситмәсликтур. Дөләтниң уйғур, тибәт вә башқа аз санлиқ милләтләргә өз пуқрасидәк қариши, қанун алдида баравәр муамилә қилиши, уларниң кишилик һоқуқиға һөрмәт қилиши вә уни қоғдиши уларда өзини хитайниң парчиси, дәйдиған туйғу пәйда қилиду».
Мақалиниң ахирида, дөләтләр көп хиллиқни қобул қилиш, пуқралириниң ирқий, миллити, тили, диний вә башқа җәһәтләрдики пәрқигә қаримай уларниң иззәт- һөрмитини қилса, уларға қанун алдида баравәр муамилә қилса гүллинидиғанлиқи, лекин уларға бир миллий кимликни мәҗбурий таңса, униң тоқунуш, қалаймиқанчилиқ вә кишилик һоқуқ паҗиәлиригә йол ачидиғанлиқи тәкитләнгән.
