Xitay hökümiti ichkiri ölkilerdiki Uyghur aliy mektep oqughuchilirini omumyüzlük nazaret qilishqa bashlighan

Xitay da'irilirining ichkiridiki aliy mekteplerde oquwatqan Uyghur oqughuchilirigha alahide arxip turghuzup, ularning pütün herikitini nazaret qilishqa bashlighanliqi melum boldi.

Xitayning ijtima'iy taratqulirida élan qilin'ghan bu heqtiki bir uchurda bayan qilinishiche, bu heqtiki belgilimide oqughuchilarning siyasiy-idiyesi, a'ile ezalirining siyasiy qiyapiti, oqughuchilarning kündilik pa'aliyiti, oqush ehwali, gep sözi we ish herikitini toluq xatirilesh, yétekchi oqutquchilar her oqush mewsumida her bir oqughuchining siyasiy-idiyewi ipadisini bahalap, xulase yézish, oqughuchilar bilen qerellik söhbet ötküzüp, ularning idiyewi xahishini igilep turush we bularning hemmisini ularning arxipigha sélish telep qilin'ghan.

Bu heqtiki uchurda, xitayning jilin ölkisi béyxu'a uniwérsitétidiki Uyghur oqughuchilarning arxipini retlesh, kölemleshtürüsh xizmitining yéqinda axirlashqanliqi bildürülgen.

Mezkur uniwérsitétning bir xadimi yéqinda muxbirimizgha mektep rehberlikining bu heqtiki uqturushi barliqi, lékin uning konkrét tepsilatlirini bilmeydighanliqini bildürdi. Bezi melumatlarda ilgiri sürülüshiche, ichkiridiki bezi uniwérsitétlarda musulman oqughuchilirining sirtqa chiqip, musulman ashxanilirida tamaq yéyishi cheklen'gen. Bu heqtiki gheyriy resmiy bir uchurda, xitaydiki “Merkizi milletler uniwérsitéti” ning mukapat tüzümi yolgha qoyghanliqi, ehwalni melum qilghanlargha 2000 yüendin 5000 yüen'giche mukapat bérilidighanliqi ilgiri sürülgen.

Xitay hökümiti 2014‏-yildin bashlap ichkiri ölkilerdiki Uyghurlargha qaratqan nazaretni téximu qattiq kücheytken. Herqandaq Uyghurgha yataq yaki öy ijare bérishni cheklep, bezi ölkilerde Uyghurlarni uchratsa derhal saqchigha melum qilish telep qilin'ghan. Lékin bu, kishilik hoquq teshkilatlirining qattiq tenqidige uchrighan bolup, xelq'araliq kishilik hoquq teshkilatliri bu tüzümning “Ochuq ashkara milliy kemsitish” ikenlikini tekitlep keldi.