Xitay ölkiliridiki Uyghurlar mejburiy qayturup kélin'gendin kéyin “Terbiyelesh” ke ewetilmektiken

Uyghur diyaridin meyli chet'elge chiqqanliri bolsun, yaki xitayning ichkiri ölkilirige jan béqish üchün ketkenliri bolsun, köp qismi dégüdek xitay hökümiti teripidin mejburiy qayturup ekétilgen we atalmish “Qayta terbiyelesh” ke ewetilgen.

“Zimistan tori” ning 25-dékabirdiki xewirige qarighanda, qayturup ekétilgenlerning köp qismi Uyghurlar iken. Ular Uyghur diyarigha élip bérilishi bilenla tutqun qilin'ghan. Rayonda milyonlighan Uyghur tutqun qilin'ghandin bashqa, xitayning bashqa ölkiliridin qaytip barghan Uyghurlarmu bu xil “Qara basqan künler” din qéchip qutulalmighan.

Xewerdin melum bolushiche, 2017-yilining bashliri Uyghur diyardiki her derijilik hökümet orunliri chet'elge chiqqan Uyghurlarni tekshürüsh siyasitini yolgha qoyghan. Ulardin mejburiy qayturulup kélin'genliri derhal tutqun qilinip, atalmish “Qayta terbiyelep özgertish” lagérigha tashlan'ghan.

Weziyettin xewerdar bir kishining “Zimistan tori” gha bildürüshiche, shenshi ölkisining melum shehiride tijaret bilen shughullinidighan bireylen 2018-yilining béshida Uyghur rayonidiki saqchilardin derhal qaytip kélishi heqqide buyruq tapshuruwalghan. Egerde u derhal qaytip kelmise, mexsus adem ewetip uni tutqun qilidighanliqini bildürgen. U kishi amalsiz qaytip ketken we derhal tutulup jaza lagérigha tashlan'ghan.

Xewerde bir xitay ahalisining hökümetning Uyghurlargha qaratqan bu xil heqsizliqigha bolghan naraziliqimu neqil élin'ghan. U sözide Uyghur diyaridin chiqqan Uyghurlar xitayning bashqa ölkiliride özining qol hünerwenliki yaki muqim xizmiti bilen jan béqiwatqanliqini, ulargha “Qayta terbiye” ning qet'iy kériki yoqluqini bildürgen.

Xitay hökümitining Uyghurlarning normal turmush kechürüshigimu tosqunluq qiliwatqan bu xil chektin ashqan siyasiti chet'ellerdiki analizchilar teripidin qattiq eyiblenmekte.