Хитайниң оттура асияға кириши русийәгә бесим пәйда қилиду

Нөвәттә, оттура асия дөләтлири билән хитай арисидики сода-иқтисадий һәмкарлиқлар хитайниң “бир бәлвағ, бир йол” пилани рамкиси астида елип берилишқа киришкән болуп, хитайниң 2018-йили оттура асия дөләтлиригә техиму зор мәбләғ селиши пәрәз қилинмақта. Йеқинда 10 йилдин буян сөз темиси болуп келиватқан хитай-қирғизистан-өзбекистан төмүр йоли қурулушини ишқа ашуруш һәққидә өзбекистан пайтәхти ташкәнттә пикир бирлики һасил қилиниши русийә анализчилириниң диққитини қозғиған.

Америка авазиниң бу һәқтики хәвәр анализида көрситилишичә, хитайниң “бир бәлвағ бир йол” пиланини ишқа ашуруш үчүн қирғизистан, өзбекистан, қазақистан қатарлиқ оттура асия дөләтлири билән зор миқдардики келишимләрни имзалиши вә оттура асия дөләтлириниң енергийә мәнбәлириниң хитай тәрипидин игилиниши, әксичә оттура асия дөләтлириниң русийә билән болған сода-иқтисади алақилириниң төвәнлиши русийәгә нисбәтән бесим пәйда қилмақта икән.

Мақалидә көрситилишичә, хитайниң сода-иқтисади җәһәттин оттура асия дөләтлирини өзигә бағлишидин башқа йәнә бу дөләтләрдә куңзи институтлирини ечиши, зор сандики оттура асиялиқ оқуғучиларниң хитай мәблиғи билән хитайда оқуп тәрбийилиниши вә башқа хитай тәсирлириниң тиклиниши русийәниң оттура асиядики әнәниви тәсиригә зәрбә һесабланған. Бирақ, бәзи русийә мутәхәссислири хитайниң оттура асияға қанчә көп мәбләғ салғансери, шунчә еғир патқаққа патидиғанлиқи, оттура асиялиқларда һазир йәнә милләтчиликниң күчийип, униң хитайғиму қаритиливатқанлиқи, хитай тәһдити қариши ешип, уларда хитайға тақабил туруш вә буниң үчүн русийәгә тайиниш идийәсиниңму күчийидиғанлиқини оттуриға қойған.