Myunxénda ötküzülgen “Ana til söygüsi” pa'aliyitide Uyghur tili, tarixi we medeniyiti tonushturuldi

12-Féwral küni myunxén sheherlik hökümet tarmaqliri teripidin “Gastayik uniwérsitéti medeniyet merkizi” de ötküzülgen “Ana til söygüsi” pa'aliyitige Uyghur til we medeniyet tetqiqatchiliri hemde merkizi myunxén shehiride bolghan “Uyghur medeniyet-ma'arip birliki” teshkilatining oqutquchiliri hem oqughuchilirimu qatniship, qimmetlik léksiyeler, mol mezmunluq sen´et nomurliri bilen tamashibinlarning küchlük alqishlirigha érishken.

Pa'aliyet muqeddimiside, Uyghurlarning nöwettiki paji'elik teqdiri heqqide melumat bérilip, xitay hakimiyitining Uyghurlargha yürgüzüwatqan basturush siyasetliri tonushturup ötülgen. Shuning bilen birge, yawropa Uyghurlirining merkizige aylan'ghan myunxén shehiridiki Uyghur jama'itining yoqilishqa yüz tutuwatqan ana til we medeniyitini qoghdap qélish yolida körsitiwatqan tirishchanliqliri bayan qilin'ghan.

Teklipke bina'en gérmaniye paytexti bérlindin kelgen Uyghur tili we medeniyet tetqiqatchisi doktor ablet semet ependi aldi bilen pa'aliyet ishtirakchilirigha Uyghurlarning 1759-yilidin buyanqi tili, medeniyiti, örp-adetliri we tarixi heqqide etrapliq chüshenchiler bérip ötken. Uning léksiyesi kishilerde zor qiziqish peyda qilghan we türlük so'allarning otturigha qoyulushigha seweb bolghan.

Doktor ablet semet ependi bu heqte ziyaritimizni qobul qilghanda, aldi bilen gérman puqralirining Uyghurlargha bolghan alahide qiziqishliridin köp tesirlen'genlikini tilgha élip ötti. U sözining dawamida, Uyghur tilining bu sorunda Uyghur sen'iti arqiliq namayan qilinip, nahayiti yaxshi tesir yaratqanliqini, Uyghur tilini menggü qoghdap qélishning muhim ehmiyetlirini tekitlidi.

Pa'aliyet jeryanida “Uyghur medeniyet-ma'arip birliki” teshkilatining oqutquchiliri hem oqughuchiliri Uyghurche naxshilarni éytip, tamashibinlarning diqqitini jelp qilghan. Pa'aliyette Uyghur chalghu eswabliri we bash kiyimlirining örnekliri körgezme qilin'ghan.

“Uyghur medeniyet-ma'arip birliki” teshkilatining re'isi peride xanim bu heqte toxtalghanda, bu xildiki pa'aliyetlerge qatnishishtiki meqsetning Uyghur milliy kimlikini gérmanlar hem bu yerde yashawatqan bashqa milletlerge téximu ilgirilep tonutushtin ibaret ikenlikini eskertti. U yene bezi pa'aliyet ishtirakchilirining Uyghur wetinide hazir Uyghur tilining qollinishigha qarita cheklime bar-yoqluqi heqqide türlük so'allarni sorap, Uyghurlarning nöwettiki weziyitidin melumatlar istigenlikini ipade qilip ötti.

Doktor ablet semet ependining öz léksiyeside, gérmaniye seyyahlirining 19-esirlerde sherqiy türkistanni ziyaret qilip, Uyghur tili hem medeniyitining dunyagha tonulushi üchün qoshqan töhpiliri toghrisidiki bayanliri, shundaqla qedimi Uyghur tili bilen gérman tilining bezi baghlinishliri heqqide otturigha qoyghan pikirliri gérman puqralirida téximu zor qiziqish peyda qilghan.