Gheyur qurban b d t ning az sanliq milletler munbiride xelq'ara jem'iyetni xitayni jinayi jawabkarliqqa tartishqa chaqirdi

28-We 29-noyabir künliri, shiwétsariyening jenwe shehirige jaylashqan birleshken döletler teshkilati bash ishtabida “Az sanliq milletler mesililiri munbiri” namida yighin ötküzülgen bolup, bu munberge dunya Uyghur qurultiyi fondining re'isi, qurultay bérlin ishxanisi diréktori gheyur qurbanmu qatniship söz qilghan.

Bu yighinda gheyur qurban söz qilishning aldida, sözlesh nöwiti xitay wekilige bérilgen bolup, u: “Xitay hökümiti her qaysi milletler öz-özige xoja we barawerlik ichide, tinch bille yashash we ortaq tereqqiyattin behrimen bolushni qollaydu. Az sanliq milletler öz-özige wekillik qilidu” dégen.

Arqidinla, yighin riyasetchisining “Nöwette dunya Uyghur qurultiyi wekili söz qilidu”, dégen élanidin kéyin sözge chiqqan gheyur qurban söz qilip: “Uyghurlar az sanliq millet emes! Uyghurlar xitay hökümitining sistémiliq, rehimsizlerche élip barghan siyasetliri sewebidin öz wetinide az sanliq orun'gha chüshürülüp qoyuluwatidu!” dégenni otturigha qoyghan.

Gheyur qurbanning sözi ayaghlashmayla, xitay wekilliri aldidiki matériyallarni taraqlitip awaz chiqirip gheyur qurbanning awazini késishke urun'ghan.

Xitay wekili yene, gheyur qurbanning sözini késipla “Dunya Uyghur qurultiyi bölgünchi teshkilat, ularning bu yerde söz qilish hoquqi yoq” dégen.

Emma yighin bashqurghuchi uning sözini ret qilip, gheyur qurban'gha tekrar waqit bérishi bilen u sözini dawam qilghan.

Gheyur qurban sözide: “Uyghur xelqi mejburiy assimilyatsiye qilish, jaza lagérliri we mejburiy emgek arqiliq milliy, diniy we medeniy kimlikini yoq qilmaqchi bolghan xitay hökümiti teripidin sistémiliq assimilyatsiye qilish, kemsitish we basturush siyasitige uchridi. Üch milyon'gha yéqin Uyghur we bashqa türkiy xelqler xitay hökümiti teripidin lagérlargha solandi we türmilerge tashlandi, bu ikkinchi dunya urushidin buyanqi eng nachar ehwal” dégenni otturigha qoyghan.

Gheyur qurban yighinda qilghan sözining axirida b d t we dunya jama'etchilikini xitay hökümitini irqiy qirghinchiliq jinayiti üchün jawabkarliqqa tartishqa chaqiriq qilip yene mundaq dégen:

“Sherqiy türkistanda yüz bériwatqan irqiy qirghinchiliq jinayetliri b d t ning sabiq kishilik hoquq aliy komissari we bashqa nurghun organlarning doklatida xatirilen'gen. Uyghurlar mejburiy emgek obyékti bolup xitayning her qaysi sheherlirige mejburiy yötkelmekte. Assimilyatsiye we irqiy qirghinchiliqqa duch kelmekte! biz dunya jama'itini, xitay hökümitini kishilik hoquqqa qarshi turush we Uyghurlarning kishilik hoquqini depsende qilghan jinayetliri üchün jawabkarliqqa tartishqa chaqirimiz”!

Gheyur qurban yighin axirlashqandin kéyin ayrim ziyaritimizni qobul qilip bu qétimliq yighin heqqide toxtaldi.

U özining bu qétimqi yighinda dunya Uyghur qurultiyigha wakaliten xitay hökümitining Uyghurlargha qaratqan irqiy qirghinchiliqi qilmishni échip tashlap, xelq'ara jem'iyetni bu qirghinchiliqni tosushqa chaqirghanliqi we yighinning nahayiti ehmiyetlik bolghanliqini bildürdi.

Birleshken döletler teshkilatining jenwediki bash ishtabida yene 27-25-noyabir künliri “Soda we kishilik hoquq munbiri” namida yighinlar chaqirilghan bolup, bu yighinda xitayning Uyghurlargha yürgüzgen mejburiy emgek we zulum siyasitimu otturigha qoyulghan. Uyghur wekilliridin amérika Uyghur birleshmisi re'isi elfidar iltebir we kommunizm qurbanliri xatire fondi tetqiqatchisi adriyan zénz qatarliqlarmu söz qilip, shirketlerni soda menpe'etlirini dep xitayning mejburiy emgek we irqiy qirghinchiliqigha shérik bolmasliqqa chaqirghanidi.