RFA/Ekrem
24-Феврал б д т кишилик һоқуқ кеңишиниң 43-нөвәтлик омумий йиғини җәнвәдә башланған күни д у қ дәрһал б д т бинаси алдида чоң чедир қуруп, рәсим көргәзмиси арқилиқ хитайниң җаза лагерлири вә уйғурлар үстидин елип бериватқан бастуруш һәрикәтлирини паш қилиш паалийитини башлиған иди.
Бу паалийәткә америка, түркийә, белгийә, голландийә, норвегийә, германийә вә шиветсарийәдин бир бөлүң уйғурлар келип қатнашқан болуп, бүгүн биз б д т бинаси алдидики нәқ мәйданда паалийәт елип бериватқан бу уйғурларниң түрлүк инкаслирини тапшуруп елиш пурситигә ериштуқ.
Д у қ рәиси долқун әйса әпәнди бу рәсим паалийитини уюштуруштики мәқсәт һәққидә тохталғанда, хитайниң б д т ни алдаш үчүн йиллардин буян түрлүк чариләргә мураҗиәт қилип кәлгәнликини, шундақ болушиға қаримай, җаза лагерлири мәсилисиниң 2018-йили 8-айниң 10-күни мушу б д т да өткүзүлгән 93-нөвәтлик ирқий айримичилиққа қарши туруш йиғинида етирап қилинип дуняға җакарланғанлиқини тәкитлиди.
Америкадин бу қетимқи паалийәт үчүн д у қ баш мәслиһәтчиси ришат аббас, д у қ баш тәптиши абдулһеким идрис һәмдә «уйғур һәрикити» тәшкилатиниң рәиси рошән аббасларму келип қатнашқан болуп, абдулһеким идрисниң билдүрүшичә бу қетимқи җәнвәдики паалийәттә ялғуз рәсим көргәзмисила әмәс, бәлки техиму муһими б д т ичидә елип берилған сиясий паалийәтләр болған.
Германийәниң карлсруһә шәһиридин келип бу паалийәткә иштирак қилған уйғур зиялийси әнвәр әхмәт әпәнди бу рәсим көргәзмиси паалийитиниң кишиләрниң күчлүк қизиқишини қозғаватқанлиқини тилға алди. Норвегийәниң осло шәһиридин кәлгән уйғур зиялийси сәмәт абла әпәнди «шәрқий түркистандики зулумлар рошән әкс әттүрүлгән» бу рәсим көргәзмисиниң кишиләрдә уйғурларға нисбәтән һесдашлиқлар пәйда қиливатқанлиқини, буниң б д т бинаси алдида өткүзүлүшиниң зор әһмийәткә игә икәнликини әскәртти.
Игилишимизчә, «уйғур әркинлик чедири» дәп аталған бу чедирниң тамлири җаза лагерлириға мунасивәтлик көрүнүшләр, шоарлар, хитаблар вә шәрқий түркистанниң ай юлтузлуқ көкбайрақлири билән безәлгән болуп, чедир ичигә тутқундики уйғурларға аит рәсимләр, уйғур миллий кимликини намаян қилидиған түрлүк миллий буюмлар, хитайниң мәсчитләрни чеқиш һәм миллий мәдәнийәтләрниң изини өчүрүш қилмишлириға аит сүрәтләр тизилғаниди.
Голландийәниң амистердам шәһиридики дам мәйданида 1 йилдин артуқ вақиттин буян рәсим көргәзмиси арқилиқ йәккә намайишини давамлаштуруп кәлгән абдуреһим ғени әпәнди бу қетим б д т алдида өткүзүлгән паалийәткә өзиниң голландийәдә ишләткән рәсимлирини елип кәлгәнликини баян қилди. Германийәдики яшлардин елияр сидиқниң билдүрүшичә, җәнвәниң һава килимати соғуқ болуп, қар вә ямғурниң дәрдидә бу паалийәтни өткүзүш асанға чүшмигән. Улар чедирниң бихәтәрлики сәвәблик кечидә чедир ичидә йетишқа мәҗбур болғанлиқи үчүн көп қийналған.
