Memet toxti ependi: meschit chéqish pilanliq halda qattiq zerbe bérishtin kéyin'ge orunlashturulghan

Yerlik saqchi we xadimlar öz tewelikide élip bérilghan meschit chéqish herikiti dawamida yerlik ahale yaki meschit jama'itidin qattiq bir naraziliq yaki qarshiliq herikiti körülmigenlikini bayan qildi. Ular yene meschitler chéqilishtin awwal teshwiq-terbiye élip bérilip, meschit hey'etlirining we bir qisim ahalilerning maqulluq imzasi élin'ghanliqini otturigha qoydi.

Siyasiy közetküchi memet toxti ependi da'irilerning meschit chéqishni bashlashtin awwal, qattiq zerbe bérish herikiti élip bérip qarshiliq körsitish éhtimali bar kishilerni türmige solighanliqini we jem'iyette éghir wehime peyda qilghanliqini, uningdin kéyin meschit chéqishtin ibaret bu chong zorawanliqqa pétin'ghanliqini ilgiri sürdi.

Yerlik da'iriler öz tewelikide élip bérilghan meschit chéqish herikiti dawamida asasen dégüdek weqe chiqmighanliqini otturigha qoydi. Ularning bayan qilishiche, da'iriler meschit chéqishtin awwal a'ile ziyariti élip barghan, bezi jaylarda meschit hey'etlirining, bezi jaylarda ahalilerning maqulluq imzasini alghan. Siyasiy közetküchi memet toxti ependining qarishiche, meschit chéqish, jem'iyet asanliqche qobul qilalaydighan bir zorawanliq emes, emma rayonda 2014-yildin buyan élip bérilghan qattiq zerbe bérish herikiti we buning netijiside élip bérilghan keng kölemlik tutqun jeryanida, qarshiliq körsitish éhtimali bolghan kishilerning köp qismi türmige tashlan'ghan we jem'iyette éghir derijide wehime peyda bolghan. Yene memet toxti ependi Uyghurlarning yéqinqi 10 yil ichidiki qarshiliq heriketlirige asasen, eslide meschit chéqishtin ibaret bundaq bir zorawanliqqa yerlik xelqning süküt qilishining eslide mumkinsizlikini, xitayning bu heriketni qattiq zerbe bérishtin kéyin'ge orunlashturush arqiliq, ghowghasiz emelge ashurghanliqini ilgiri sürdi.

Qeshqer we xotenlerde meschit chéqish dawamlishiwatqan mezgilde, xitay da'iriliri rayonda axbarat kontrolluqini yene bir baldaq kücheytken, ösek söz tarqatqanlargha jerimane qoyidighanliqi qatarliq yene bir qatar belgilimilerni chiqarghan. Memet toxti ependi xitayning mana bu belgilimilirinimu, élip barghan meschit chéqish herikitini dunyadin yoshurush üchün dep qaraydu.

Yuqiridiki ulinishtin, xitay qeshqer, xotenlerde élip barghan meschit chéqish herikiti heqqidiki uchur we inkaslarni anglaysiler.