Tijaretchi memetjan éli rustem qarihajining jinaza namizida tekbir ishariti qilghanliqi üchün tutulghan

Muxbirimiz shöhret hoshur
2019.01.31
namaz-meschit-xoten-ashqunluq.jpg Uyghurlarning réstoranlirida haraq sétish mejburliniwatqan mezgilde, melum meschitte namaz ötüwatqan Uyghurlar. 2015-Yili 16-aprél, xoten.
AFP

Xitay Uyghur rayonida yighiwélish lagérigha soliwélin'ghanlarning kichik xataliq sadir qilghanlar ikenlikini tilgha alghan bolsimu, konkrét qandaq bir xataliqning “Diniy esebiylik” bilen gumanlinishqa seweb boluwatqanliqi heqqide éghiz achmighan idi. Muxbirimizning atushqa qarita élip barghan téléfon ziyaretliri dawamida qirghizistanda tijaret qiliwatqan 40 yashlar chamisidiki memetjan élining atushta buningdin 15 yillar ilgiri alemdin ötken meshhur diniy zat rustem qarihajining ölüm murasimida shahadet barmiqini kötürüp tekbir ishariti qilghanliqi üchün lagérgha solan'ghanliqi ashkarilandi.

Atushqa qarita élip barghan téléfon ziyaretlirimiz dawamida atushning süntagh kentidin lagérgha solan'ghanlar arisida ilgiri qirghizistanda tijaret qiliwatqan aka-uka tijaretchilerdin memetjan eli bilen ömer eliningmu barliqi ashkarilandi. 2017‏-Yili 3‏-ayda atushqa téléfon qilghan waqtimizda atushtiki da'irilerning ahalilerge bésim ishlitip ottura asiyada tijaret qiliwatqan a'ile ezalirini qayturup kélishke qistighanliqi ashkarilan'ghan idi. Süntagh kentidiki mezkur aka-uka tijaretchilerning da'irilerning qistishi boyiche we yaki özlikidin qaytip kelgenliki hazirche melum emes. Ilgirilep élip barghan éniqlashlirimiz dawamida mezkur aka-uka a'ilisidin jem'iy besh kishining lagérda ikenliki, bularning ichide xitay ölkiliridin téxi yéqinda oqush püttürüp kelgen saniye eliningmu barliqi ashkarilandi. Melum bolushiche, bu aka-ukilardin memetjan eli buningdin 15 yillar ilgiri alemdin ötken atushtiki ataqliq diniy zat rustem qarihajining jinaza namizida shahadet barmiqini chiqirip, tekbir ishariti qilghanliqi üchün tutulghan.

Xitay da'iriliri hazirgha qeder yighiwélish lagérini bir tereptin normal “Kespiy terbiye mektipi” dep teshwiq qilsa, yene bir tereptin, lagérgha soliwélin'ghanlarning atalmish “Diniy esebiyliktin yuqumlan'ghanlar” we qanun'gha yénik derijide xilapliq qilghanlar ikenlikini bildürüsh arqiliq buning bir jaza lagéri ikenlikini pash qilghan idi. Emma konkrét qandaq bir ish-heriketlerning qanun'gha yénik derijide xilapliq qilish ikenliki heqqide melumat bermigen idi. Aldinqi yili yéngisardin igiligen uchurlirimizda da'irilerning oghlini haraqtin tosqan bir bowaygha 11 yilliq qamaq jazasi, dostigha yaghliq chigishni tewsiye qilghan hörigül nasirgha 10 yilliq qamaq jazasi bergenliki ashkarilan'ghan idi.

Da'iriler teripidin tüzülgen “Diniy esebiylikning 75 xil alamiti” namliq qollanmida ushtumtut haraq tashliwétish, kent kadirlirigha salam bermeslik qatarliq adettiki turmush hadisiliri sanap ötülgen, emma bularning ichide shahadet barmiqini chiqirish, yeni tekbir ishariti qilish tilgha élinmighan idi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.