Уйғур мусапир: хитайлар түрмигә қамаштин бурун қечип чиқтим
2017.09.13

Ақсу шәһириниң игәрчи йезисида олтурушлуқ 68 яшлиқ абдурахман ислам әпәнди, ақсу сақчи даирилири “балилириңни қанунсиз оқуттуң” дәп солаш алдида түркийәгә қечип чиққан.
У, өзиниң 1960-йилдин буянқи хитайниң уйғурларға елип бериватқан сияситини бешидин өткүзгәнликини, нөвәттә уйғурларға йүргүзүлүватқан бундақ юқири бесимлиқ сиясәтниң илгири көрүлүп бақмиғанлиқини, хитайниң пүтүн уйғурларға қаттиқ зулум селиватқанлиқини илгири сүрди.
Абдурахман ислам әпәнди диний зат аилисидә туғулуп чоң болған болуп, диний мәлуматларни дадисидин өгәнгән. Абдурахман ислам әпәндиму 8 балисини бир тәрәптин пәнни мәктәптә оқутса, йәнә бир тәрәптин ахшамлири өйидә диний тәлим-тәрбийә берип, қари қилип йетиштүргән икән. Буни байқап қалған хитай сақчи хадимлири уни тутуп солаш алдида турғанда, йәни 2015-йили 11-айда 8 балиси билән бирликтә түркийәгә қечип чиққан икән.
У һазир түркийәниң қәйсәри шәһиридики 2014-2015-йиллирида малайшия вә тайланд арқилиқ түркийәгә қечип кәлгән уйғурлар туруватқан қору җайниң ичидики мәктәптә уйғур балиларға ана тил вә қуран дәрси өтмәктә. Биз қәйсәридики мәзкур мәктәпниң ичидә абдурахман ислам әпәндини зиярәт қилдуқ.
У, хитай җамаәт хәвпсизлик хадимлириниң “балилириңни қанунсиз оқуттуң” дәп әйибләп солаш алдида юртини ташлап түркийәгә қечип чиққанлиқини баян қилди.
Мәлум болушичә, хитай һөкүмити узун йиллардин бери уйғурларниң диний мәктәп ечип бала тәрбийилишини чәкләпла қалмай, йеқинқи йиллардин бери уйғурларниң өйидә өз пәрзәнтлиригә дини тәлим беришиниму чәклигән.
Абдурахман ислам әпәнди 8 балисини күндүзи пәнни мәктәптә, кечилири өйидә динда оқутқанлиқини, сақчиларниң өзини көп қетим сақчи идарисигә апирип аварә қилғанлиқини баян қилди.
Абдурахман ислам әпәнди сөһбәт җәрянида ақсудин үрүмчигә үрүмчидин дубәйгә, дубәйдин түркийәгә қечиш җәряни тоғрисида мәлумат бәрди.
У, өзиниң хитайниң 1960-йилидин буян уйғурларға елип бериватқан сияситини бешидин өткүзгәнликини, хитайниң “мәдәнийәт зор инқилаби” мәзгилидиму бундақ вәһший сиясәт елип бармиғанлиқини баян қилди.
Абдурахман ислам әпәнди “мәдәнийәт инқилаби” мәзгилидә йәр астида дадисидин диний тәлим-тәрбийә алғанлиқини билдүрди.
У, сөзиниң ахирида хитайниң бундақ сиясәт елип беришидики сәвәбниң уйғурларни динсизлаштуруш, ахирида йоқ қилиштин ибарәт икәнликини ейтти.
Абдурахман ислам әпәнди бу йил 68 яшқа киргән болуп, түркийәниң қәйсәри шәһиридә уйғур пәрзәнтлиригә дәрс бәрмәктә.